یادداشت
گفتگو و گزارش

نابرابری به بلندای شب یلدا

نابرابری به بلندای شب یلدا

یلدا نام طولانی ترین شب سال در تقویم ایرانی است. در این شب بر اساس یک رسم کهن مردم ایران به دیدار اقوام و بزرگان خود می روند و در جشن یلدا در کنار هم از انواع میوه ها و آجیل و شیرینی می خورند و این شب را تا صبح جشن می گیرند. اما در این طولانی ترین شب سرد زمستان بسیاری هستند که که تنها و بی کس در شهر کار می کنند و از سرما به خود می لرزند. یرخی در این شب سفره های رنگین خود را در صحفه مجازی به اشتراک خواهند گذاشت، در شب یلدا در حالی که بسیاری از خانه های بالا شهر گرم و بساط میوه در آنها پهن است، بسیاری دیگر از شب یلدا صرفا نامی از آن می شنوند و امکانی برای درک و ماهیت چنین مناسکی ندارند، یعنی فقر و پایگاه اقتصادی آنها را ازمناسک و سنت های اجتماعی بیگانه و بی تفاوت می سازد، اینجاست که طبقه و جایگاه اجتماعی است که شناخت ما را از جهان بیرون و فرهنگ، اعیاد و مناسک اجتماعی شکل می دهد و اینجاست که طبقه و جایگاه اجتماعی خنده، شادی، باهم بودن، خوشی، و سرما یا گرما را در میان ما بصورت نابرابر تقسیم می کند. شب یلدا از جمله سنت ها و مناسک اجتماعی محسوب میگردد، از دیدگاه جامعه شناسی کارکرد گرا سنت های اجتماعی دارای کارکردهای مثبت و همچنین کژکارکردها (کارکردهای منفی) می باشند ،کارکردهای اجتماعی سبب ساز توسعه، پایداری، دوام و نظم جامعه میگردد و برعکس کژکارکردها به نظم و ثبات جامعه خدشه وارد و مسیر آتی ان را با مشکلاتی روبه رو می سازد. در وصف اهمیت مناسک و آیین های اجتماعی همین بس که با فروپاشی شوروی آئین ها ی جامعه بعد از سالها ممنوعیت دوباره زنده شدند و به حیات خود ادامه دادند و این امر نشان از این دارد حتی اگر آیین ها سالهای سال در جامعه انجام نپذیرند و ممنوع شوند باز مردم آنها را در دل خود زنده نگه می دارند، و سینه به سینه به نسل بعد از خود انتقال می دهند. آیین ها از این منظر که بخش مهمی از حافظه جمعی افراد و گروه ها را می سازند و با هویت جمعی آنها پیوند خورده اند. دارای اهمیت می باشند، مناسک و اعیاد و سنت ها در کنار زبان، سرزمین و تاریخ ،هویت جمعی افراد جامعه را می سازند. آنچه تا پیش از این به سخن آمد کارکرد و کارویژه های مثبت شب یلدا" بود اما امروز ما از شب یلدا و مناسک شبیه آن مصرف نمایشی و شکل گیری گفتمان فخر فروشی را درک می کنیم، و اساسا درک ما از پدیده ها و مناسک اجتماعی مانند شب یلدا و چهارشنبه سوری و عید نورووز و... بازتولید لوس عذاب آور نابرابری و فقری است که در لایه های مختلف اجتماعی و زیر پوست شهر نهفته است، در حین برگزاری این مناسک و اعیاد می باشد که فقیر و غنی بیش از پیش جایگاه خود را می شناسند و آنرا به اشکال مختلف بازتولید می کنند، در دنیای کنونی اعیاد نیز برای انسانها خرید و فروش و مصرف می شود و و تعدادی می توانند یلدا را با شادی هایش بخرند و مصرف کنند و بسیاری نیز به این دلیل که یلدا" جنبه طبقاتی پیدا کرده است از آن محرومند. "تورستین وبلن، مصرف چشمگیر، تن‌آسانی چشمگیر و نمایش چشمگیر نمادهای بلندپایگی، وسایلی هستند که انسان‌ها با آنها می‌کوشند تا در چشم همسایگان‌شان برتر جلوه کنند و در ضمن برای خودشان نیز ارزش بیشتری قائل شوند. «آداب و شیوه‌های زندگی اشراف‌منشانه با ضابطه‌ی تن‌آسانی و مصرف چشمگیر سازگاری دارند، مصرف چشمگیر کالاهای گران‌قیمت، وسیله‌ی کسب آبرومندی برای نجیب‌زادگان تن‌آسا است. " اعیاد، فرهنگ ها و سنت های اجتماعی نیز از حمله بی محابای اقتصاد ی و طبقاتی شدن جامعه در امان نمانده اند و این واقعیت عریان و بی پرده جامعه امروز است، که پیامد و کژکارکرد چنین امری سرخوردگی، حس تبعیض و نابرابری به بهانه چنین اعیاد و مناسکی است که در جامعه جاری و ساری میگردد و وجدان جمعی جامعه را می رنجاند و عصیان گرانه نابرابری حاکم در مناسک اجتماعی را در طولانی ترین و سرد ترین شب سال افشا می کند. دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی "

کلمات کلیدی



نظرات پس از تایید انتشار خواهند یافت
کاربر گرامی نظراتی که حاوی ناساز، افترا و هر گونه بی حرمتی باشند منتشر نخواهند شد.

ارسال نظر




نظرات ارسالی 0 نظر

شما اولین نظر دهنده باشید!

سایر اخبار
برگزدیدها