یادداشت
گفتگو و گزارش

هواشناسی و پیش‌بینی وضعیت جوی؛ از واقعیت تا انتقادات سطحی رسانه‌ای

هواشناسی و پیش‌بینی وضعیت جوی؛ از واقعیت تا انتقادات سطحی رسانه‌ای

سازمان جهانی هواشناسی از طریق سرویسهای ملی هواشناسی، پارامترهای جوی را بطور مداوم و بدون وقفه بوسیله ایستگاههای مختلف مثل ایستگاههای سینوپتیک، جو بالا، دریایی، هواشناسی کشاورزی، اقلیم شناسی، بویی (دستگاههای شناور روی آب) در تمام دنیا و به صورت همزمان جمع‌آوری، و بر اساس قوانین جهانی بین همه کشورها برای استفاده کارشناسان و محققین در شبکه ای به اشتراک می گذارد. روشها و ابزارهای اندازه گیری، دارای استاندارد مشخص جهانی می‌باشد و تفاوت چندانی بین کشورها از این لحاظ وجود ندارد. در این میان کشورهایی که دارای تعداد ایستگاههای بیشتر، و با سابقه طولانی آماری می باشند، می توانند شناخت بهتری از اقلیم مناطقشان داشته و بهتر در مورد آب و هوای کشورشان در گذشته، حال و یا آینده نظر بدهند. سازمان هواشناسی کشور که متولی این امر در ایران است، علیرغم پیشرفتهای قابل توجهی که در سالهای اخیر داشته، در برخی موارد با کمبودهای اساسی مواجه است. یکی از مسائل، ایستگاههای جو بالاست که وظیفه پایش و اندازه‌گیری پارامترهای هواشناسی در لایه های بالای جو را بعهده دارند. تعداد این ایستگاهها در کشور کم بوده و اندازه گیری‌های متداول نیز در همه ایستگاههای موجود و یا به تعداد کافی در شبانه روز انجام نمی‌گردد. این موضوع ناشی از نارسایی های مالی برای احداث ایستگاههای جدید و نیز مشکلات بودجه‌ای برای خرید تعداد کافی دستگاههای گرانقیمت اندازه گیری( رادیوسوند) می‌باشد، که مشکلات اساسی در اطلاع از وضعیت لایه های میانی جو که نقش اساسی در پیش‌بینی وضع هوا و امنیت پرواز دارند، ایجاد می کند. در حال حاضر، از 10 ایستگاه جو بالای موجود در ایران، فقط در 5 ایستگاه، و آن هم فقط یک بار در شبانه روز، اندازه گیری و ثبت داده انجام می شود. به عنوان مثال،تعداد این ایستگاهها در کشور آلمان (با مساحتی کمتر از یک پنجم ایران و با تنوع آب و هوایی بسیار کمتر) 12 ایستگاه، و تعداد دفعات اندازه‌گیری 4 بار در شبانه روز می باشد. باوجود این نواقص، کشور ایران از لحاظ توسعه نیروی انسانی و شبکه ایستگاهی، از بسیاری از کشورها خصوصا اغلب همسایگان جلوتر می باشد. داده‌های تهیه شده از انواع ایستگاهها، پس از اشتراک‌گذاری در شبکه جهانی هواشناسی، توسط ابر رایانه هایی در سرتاسر جهان و بوسیله مدلهای پیچیده هواشناسی برای تهیه پیش‌بینی های کوتاه مدت و بلند مدت، و همچنین برای کارهای تحقیقاتی که پیش نیاز هر توسعه‌ای است، پردازش و مورد استفاده قرار می گیرند. براین اساس، پیش‌بینی وضعیت آینده جو، محصول یک فرایند بسیار پیچیده است. در تمامی مراحل این فرایند، از داده برداری تا پردازش داده ها و صدور پیش‌بینی ها، احتمال خطا وجود دارد. منابع خطا در هواشناسی، گوناگون است. یکی از معمولترین منابع خطا، خطای انسانی است. خواندن، ثبت، کد کردن، و فرستادن گزارش هوا توسط انسان انجام می‌گیرد. هرچند که پرسنل هواشناسی در همه کشورهای جهان از فنی‌ترین و علمی ترین افراد انتخاب شده و آموزشهای بسیار مدونی را می بینند، لیکن در هر فرایندی که انسان دخالت دارد، احتمال خطا وجود خواهد داشت. یکی دیگر از منابع خطا، مربوط به ابزار و ادوات هواشناسی است که مانند هر وسیله و ابزار دیگری، مقداری خطا دارند. مسائل دیگری مانند عدم قطعیت در مدل‌ها و روش های مورد استفاده، کمبود داده و خلاء آماری در برخی نقاط نیز می‌توانند مقداری خطا را وارد فرآیند کار هواشناسی کنند. حتی اگر همه موارد بالا درست باشد و خطا به صفر نزدیک شود، باز هم باید توجه کرد که عناصر اقلیمی مثل انواع بارش (باران، برف، تگرگ و...) ماهیتا بسیار سرکش و تغییرپذیر هستند و هنوز هم درباره فرایندهای مختلف ایجاد این عناصر، نقاط مبهمی برای دانشمندان وجود دارد که همین می تواند باعث ایجاد خطا در پیش‌بینی شود. اگر همه جوانب سامانه های سینوپتیک (همدید) جوی ایجاد کننده یک عنصر اقلیمی مثلا بارش درست پیش‌بینی شود، هنوز بحث سطح زمین و تنوع اقلیمی، خرداقلیم‌ها و بادهای محلی و توپوگرافی و... می تواند باعث ایجاد خطا در پیش‌بینی هواشناسی شود. این نکات که بطور مختصر سختی تهیه و برخی از دلایل ایجاد خطا در پیش‌بینی وضعیت جوی را بیان می کند، به این منظور نگاشته شده است که هنگام قضاوت در این باره، ماهیت و فرآیند انجام کار در نظر گرفته شده، و انتظار در مورد سازمان هواشناسی کشور و استان، بر اساس داشته های ابزاری و انسانی ونیز کمبودها ی موجود باشد.

برگرفته از نشریه علمی –کاربردی هواشناسی(کِرمِنج) به قلم: (کارشناسان بخش تحقیقات هواشناسی استان کهگیلویه وبویراحمد)

کلمات کلیدی



نظرات پس از تایید انتشار خواهند یافت
کاربر گرامی نظراتی که حاوی ناساز، افترا و هر گونه بی حرمتی باشند منتشر نخواهند شد.

ارسال نظر




نظرات ارسالی 0 نظر

شما اولین نظر دهنده باشید!

سایر اخبار
برگزدیدها