افتونیوز - دکتر محمود دهقانی

جنگ میان آذربایجان و ارمنستان با آتش بیاری معرکه ی رجب طیب اردوغان نئوعثمانی سده بیست و یکم میلادی، ناخواسته و شاید بسیار آگاهانه بتواند دامی برای ایران باشد. دخالت ترکیه در سوریه برد چندانی برای اردوغان نداشت. درعراق همه چیز برای ایران فراهم شد و برای ترکیه اردوغان بخش کُرد نشین کشور عراق دست انداز سیاسی ساخت. بنابراین امتیازها دست به دست هم می تواند در همه کارزارهای منطقه ای دست بالای ایران را نشان دهد. باید به یاد داشت وضعیت خوب اقتصاد ترکیه از صدقه سر درگیری های سیاسی ایران با غرب و ختنه سوران برجام است. با نگاه کوتاهی به اران یا به گونه ای که پس از فروپاشی شوروی نام گرفت جمهوری آذربایجان و بررسی خشونت تُرکان عثمانی در روزگار صفوی باید دید این جنگ برای ما چه عواقبی می تواند داشته باشد. با شعله ور شدن این آتش که چند روز از آن می گذرد، کشور ما چه موضعی را می باید پی گیری کند. ارمنستان و آذربایجان هر دو جگرگوشه های ایران هستند. دعوای در گرفته را می بایست با اندیشه، به آشتی کشاند. ایران می بایست برای این آشتی سران هر دو ملت ارمنستان و آذربایجان را برای صلح و گفتگو به تهران دعوت نماید.

ترکیه روزگار اردوغان در دروغ بافی های قشنگ سیاسی استاد است. از سده های پیش نیز بویژه در روزگار صفوی قمپزهای آنها نه تنها ورد زبان پیشینه نگاران بوده، بلکه مردم ایران نیز با آن بخوبی آشناست. این سازندگان قصه های دروغ سیاسی شاید بیشتر برای مجاب کردن کشورهای اروپایی و امریکا خود را به آب و آتش زده و ایران را در رسانه های خود متهم به جانبداری از ارمنستان می کنند. ایران کشوری است که در درازنای تاریخ، بویژه پس از فراگیری دانش جنگ افسران سپاه دلاور خود در درون دانشگاه های نظامی کشور و گسستن از وابستگی، در توقف درگیری ها بویژه میان کشورهای دوست تجربه های پر ارزش دارد. در جنگ میان آذربایجان و ارمنستان نیز می بایست بر تلاش خود بیفزاید چرا که گسترش و دمیدن بر تنور جنگ به سود ایران و مردم منطقه نیست. ایران نباید بازوی ملی را در این گونه درگیری ها به هدر دهد.

راه اندیشمندانه پس از درگیری کنونی بر سر قره باغ، از سوی ایران اعلام شده که از آن جمله اعتراض سنجیده به پرتاب خمپاره و راکت در مرزها و اصابت به خاک ایران برای روز مبادا است. ترکیه معنی تاکید واژه نا امنی از زبان ایران را از سده ها پیش شنیده و از عواقب آن بیشتر از هر کشوری آگاه است. هم اکنون زمان آن رسیده است تا به گونه روزگار صفوی و اندیشه ژرف دلاورانی چون سپهبد امام قلی خان و سرلشکر قرچقای بیگ رصد مرزهای ایران را بر عهده نخبگان ارتش دلاور ایران گذاشت و مسیر رویدادها را به دقت پیگیری نمود.

پس از دگرگونی چند ماه پیش کاربردی کلیسای ایاصوفیه به مسجد که ٨۶ سال موزه بود، راه انداختن جنگ آذربایجان و ارمنستان با دلگرمی سلطان نئوعثمانی همچون پنجه آفتاب آشکار شد که او در اندیشه راه انداختن جنگ میان آذربایجان و ارمنستان است تا خود را قهرمان پشتیبان آذری ها نموده و از استخوان سربازان آذری پله ای برای اندیشه سیاسی اقتصادی بیابد و در معادلات جهانی برگ برنده در دست داشته باشد. اینجاست که ایران می بایست بسیار هوشمندانه به این درگیری و هدف اردوغان بیندیشد.

نتیجه خوب کار ایران و روسیه در پله نخست جنگ در سوریه و پس از آن نشستن با رهبر ترکیه در آستانه، شاید بهترین راه برای پایان کشمکش بر سر قره باغ باشد. این جنگ نه تنها ترکیه بلکه برخی از شاهان و شاهکان نفت آلود را نیز به کشاندن پای ایران به زورخانه نبرد آذربایجان و ارمنستان وسوسه کرده است اما خوشبختانه سپاه دلاور ایران در کاکل خود اندیشمندان تحصیل کرده خوبی دارد که می توانند این دام ها و خیال های خام کشورک های قارچ گونه را سراب نمایند.

آذربایجان پس از ایران دارای بیشترین شهروند شیعی بوده و از نظر فرهنگی نیز تا بازار تهران ریشه دارد. از سوی دیگر ارمنستان نیز با انبوه ارامنه و دیگر مسیحیان ایران از نظر فرهنگی ریشه ای توانمند در رگ و پی فرهنگ ایران چه پیش از اسلام و چه پس از آن بویژه در روزگار دودمان صفوی دوانده است. اگر سپاه قزلباش صفوی را آذری ها تشکیل می دادند، ابریشم و شراب ایران را نیز ارمنی ها در برون مرز بفروش می رساندند و چراغ مهتابی شبستان و دالان اقتصاد داد و ستد روزگار صفوی بودند. بنابراین تمدن ایران را جگر گوشه گانی ساخته اند و در پیشرفت آن دست داشته اند که هر دو همیشه در درازنای تاریخ مورد غضب تُرکان عثمانی بوده اند.

ارتش ایران بیش از هر کسی با خواندن پیشینه جنگ ها از رنج مردم و جگرگوشه گان در روزگار گذشته آگاهی دارد. اگر ایران با هوشمندی سیاسی و با بی طرفی ارمنی ها و آذری ها را به صلح دعوت کند، به گونه روزگار صفوی و شاخ و شانه کشی عثمانی با مسیحیان، کشورهای اروپایی همان گونه که شاه اسماعیل یکم صفوی را کبوتر صلح اعلام کردند، هم اکنون با ایران نگرش نو و بهتری پایه ریزی خواهند کرد. مجلات ایتالیایی و پس از آن به زبان فرانسوی نخستین شاه دودمان صفوی را همدل با عیسویان معرفی و نوشتند که او، "کبوتری است که شاخه زیتون یعنی نشانه صلح بین خدا و انسان را به همراه دارد"!

پس از کشتار ارامنه از سوی ترکیه روزگار عثمانی، خیل بزرگی از آن ها به اصفهان تختگاه ایران روزگار شاه عباس یکم کوچ داده شدند. ارامنه قتل عام بی رحمانه هزاران هزار مردم خود بوسیله عثمانی را فراموش نکرده اند و در همه جا آن را با سازمان ملل و میثاق های حقوق بشری بر زبان می رانند. اروپاییان نیز در این باره از آن ها طرفداری می کنند. هر چند برخی از عزیزان آذری درون با ساز و کرناهای تبلیغاتی دشمنان ایران، اغفال و چشم و گوش بسته شده اند اما غیرتمند ترین سربازان و خلبانان ایرانی در جنگ صدام با ایران آذری های خطه ستار خان و باقر خان بودند که دوش به دوش دیگر ایرانیان سراسر کشور جانانه جنگیدند.

اندیشمندان آذری ایران شمارشان از خام اندیشان بسیار بالاتر است اما آن شمار کم اغفال شده تبلیغات پان تُرکیسم می بایست تجاوز عثمانی و اشغال تبریز را به یاد آورند که بیداد آنان به ویژه هنگام چنگ انداختن بر تبریز از رخدادهای رنج آور آذربایجان است. گفته می شود سیصد هزار سپاه عثمانی با ورود به تبریز بیش از هفت هزار نفر را کشتند و نه تنها پیرزنان بلکه علمای آن شهر و کودکان شیرخوار را نیز سر بریدند. در خلاصه التواریخ آمده است: " هفت هشت هزار نفر از ساده رخان مه لقا و دختران سمن سیما و زنان حورلقا و اطفال مسلمانان تبریزیان اسیر نموده، در میانه یکدیگر خرید و فروخت نمودند".

باری: تاریخ بقول طبری، این فرزانه شگفت فراموشکار نیست. اگر امروز برخی بازیچه دشمنان ایران در این سو و آن سوی مرز شده و پچپچه های بودار سر می دهند، اما شاه اسماعیل یکم بنیانگذار دودمان صفوی آذری که تا به امروز یکپارچگی ایران مدیون دانش و رزم اوست و نامش نه تنها درون ایران بلکه سرود بچه های باکو نیز هست، به قول باستانی پاریزی پس از جنگ چالدران و اسارت همسرش به دست لشکر عثمانی تا پایان عمر عمامه سیاه بر سر گذاشت و مسلول شد و درگذشت.

رجب طیب اردوغان دوست قابل اعتماد نیست. این نئوعثمانی خود را در حال و روز ناخوشایند امروز امریکا، سیاستمداری می داند که قاب قمارخانه است و می پندارد که به گونه او کسی در جهان زیرک نیست. داعشی های وهابی را به سوریه می برد و به مزدوری در جنگ با سوریه نیمه علوی و سنی وامی دارد و می خواهد در مسجد اموی دمشق نماز بخواند و از سوی دیگر همان وهابی ها را هر نفر با ماهی دو هزار دولار به کمک آذربایجان سراسر شیعه می آورد. در این شطرنج ، سیاستمدار ایرانی نباید خود را در دام بیندازد. در بهترین سناریو با کمک دوستان خود سیاست همه جا باشد و هیچ جا هم نباشد را ادامه دهد. ایران با ارمنستان و آذربایجان می بایست همچون افغانستان به گونه یک مادر رفتار کند. همان گونه که خیلی از سیاستمداران و سپاهیان عراق ریشه ایرانی دارند ، نیاکان الهام علی اف و پدرش نیز به این گونه اند. ریشه کُردی حیدر علی اف در آذربایجان پر سر و صدا بود.

ایران باید بشدت در پی خاموشی جنگ میان عزیزان ارمنی و آذری باشد. چرا که ورشکستگان به تقصیر مخالف ملت ایران سر در آخور دشمن فرو برده و در ساز و کرناهای خود بر طبل جنگ و کشاندن آن به مرزهای ایران می کوبند. این جرثومه های نا امید به فرمان اربابان خود در بلندگوهایشان در برون مرز به سنگ اندازی و به خیال خام خود لطمه زدن به کاکل ارتش قهرمان ایران هستند. با گسترش جنگ سایبری روسپیان و خودفروختگان سیاسی، جنگ به راه افتاده کنونی می تواند به زیان سرزمین ما باشد و می بایست به هوش بود.