یادداشت
گفتگو و گزارش

موسیقی قشقایی گذشته، حال و آینده/ گفت و گو با استاد برزو طیبی پور

موسیقی قشقایی گذشته، حال و آینده/ گفت و گو با  استاد برزو طیبی پور
موسیقی از ابتدا نقش مهمی در ایل قشقایی داشته و اساتید موسیقی همراه از جایگاه بالایی نزد مردم قشقایی داشتند، از این رو گفت و گویی خواهیم داشت با استاد برزو طیبی پور از اساتید موسیقی ایران و قشقایی   جناب طیبی پور اول از همه از خودتان و تحصیلات خلاصه از رزومه کاریتان برای خوانندگان سایت بفرمایید ??? قبل از هر چیز اجازه میخوام که خدمت شما و مخاطبان سایت شما سلام عرض کنم و بهتون خسته نباشید بگم ، و اما در مورد خودم ، بنده برزو طیبی پور،زاده ایل قشقایی ، طایفه طیبی عمله ،از کودکی به موسیقی علاقمند بوده ام و از سنین سیزده چهارده سالگی موسیقی را با نواختن فلوت های محلی که به دودوک معروف است شروع کردم بعدها در شیراز در کلاسهای موسیقی ساز نی در اداره فرهنگ و ارشاد شیراز شرکت کردم و در مدت یکی دوسال بحدی پیشرفت کردم که دیگر کلاسهای شیراز جوابگو نیازهای بنده نبود و بنابراین به تهران عزیمت کردم و در کلاسهای هنرستان موسیقی نزد استاد حسن ناهید به ادامه آموزش نی پرداختم و برای این هدف هر هفته از شیراز یک بار با اتوبوس به تهران مسافرت میکردم واین مسئله تا یکی دوسال ادامه داشت تا اینکه در امتحانات ورودی دانشگاهها شرکت کردم و در رشته موسیقی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران با رتبه ۲ پذیرفته شدم و بالاخره از این دانشگاه فارغ التحصیل شدم در حین تحصیل هم به فعالیت در گروههای هنری و ارکسترهای مختلف همکاری می کردم و کنسرتهای زیادی در شهرهای مختلف ایران و حتی در کشورهای مختلف برگزار کردم همچنین از سال ۱۳۸۰ هم اقدام به تاسیس یک موسسه آموزشی موسیقی در شهر کرج نمودم والان بالغ بر ۲۰ سال است که به امر آموزش مشغولم ، از سال ۷۱ که در دانشکده هنرهای زیبا پذیرفته و ساکن تهران شدم با استاد فرود گرگین پور همکاری ام را شروع کردم که این همکاری تازمانی که استاد به فعالیت هنری مشغول بودند ادامه داشت و نهایتا این همکاری منجر به برگزاری چندین کنسرت مهم در شیراز،مرودشت ،اهواز و تهران و... شد.   استاد طیبی پور ساز نی الان در موسیقی قشقایی چه جایگاهی دارد   خصوصا دربین مردم و جوانان ایل قشقایی??? میتوان گفت که ساز نی قدیمی ترین سازیست که بشر ابداع کرده و در طول هزاران سال زندگی بشر ،همواره در اختیار انسان بوده تا با صدای این ساز بتواند احساسات خود مانند شادی ها و یا دردها و آلام خود را بازگو کند و به آرامش برسد، برهمین اساس نی از دیر باز در فرهنگ مردم قشقایی هم جایگاه ویژه ای داشته و جزو سازهای اصلی این قوم بوده و مردمان این قوم همواره از این ساز در موسیقی خود استفاده شایانی برده اند، البته لازم به ذکر است در ایجاد صدای نی سبک ها و روشهای متفاوتی در جهان موجود است که نوع متداول و مرسوم در قشقایی ایجاد صدا به گونه لبی بوده که اینجانب افتخار این را دارم که برای اولین بار در قشقایی نواختن نی به شیوه مکتب اصفهان(دمیدن در نی با قراردادن نی درمیان دندانهای پیشین) را رایج نمودم وهم اکنون جوانان زیادی به این شیوه علاقمند هستند و برای آموزش این سبک ،مسافت های زیادی را از استانهای مختلف تا تهران و کرج که بنده حضور دارم با عشق و علاقه طی میکنند تا بلکه بتوانند آین ساز را به نحو درست و اصولی آموزش ببینند   جناب طیبی پور ساز نی قشقایی در میان موسیقی ایران و البته موسیقی سنتی ایران در چه ردیف و جایگاهی قرار دارد ??? اگر سوالتان نسبت به جایگاه نی در دستگاهی ایران است که باید عرض کنم نی جزء هفت ساز اصیل و ملی ایرانی که شامل تار سه تار سنتور بربط،قانون، کمانچه و نی میباشد که قابلیت اجرای تمام آوازها، دستگاهها و ردیف های موسیقی ایرانی را دارد ولی چنانچه نظرتان در باره نی قشقایی است از آنجا که موسیقی قشقایی جز موسیقی فولک و مقامی ایران است کاربردی در موسیقی دستگاهی ندارد گرچه اجزاء موسیقی دستگاهی هم ریشه در موسیقی مناطق و فولک جای جای ایران زمین دارد.   استاد طیبی با اساتید فارس زبان یا اقوام دیگر هم اجرای مشترک داشتید چه در ایران و چه در خارج از کشور اگر لطف کنید تعدادی از آنها برای خوانندگان سایت نام ببرید?? بله بسیار زیاد،چون تحصیلات من در دانشکده موسیقی و هنرهای زیبا دانشگاه تهران، موسیقی دستگاهی ایران است اصولا کارم ایجاب میکند که کلا با اساتید فارس زبان همکاری نموده و اجرای صحنه ای داشته باشم و یا اثری را ثبت و ضبط کنم و اما از آنجا که خودم قشقایی هستم و موسیقی قشقایی جزء لاینفک زندگی من است، خودم هم علاقمند به این موسیقی زیبا و بسیار غنی هستم بنابه شرایط موجود گاهی اتفاق افتاده که برای اجرای کنسرت یا ضبط آلبوم از نوازندگان چیره دست فارس زبان ویا دیگر زبانها حتی از نوازندگان خارجی استفاده کنم، نمونه آن اجرای کنسرت درسال ۱۳۹۵ در تالار حافظ شیراز که تلفیقی از موسیقی قشقایی و آذربایجانی و ایل شاهسون را با همکاری هنرمندان بزرگی از کشور جمهوری آذربایجان و شاهسون حتی نوازندگان فارس زبان با همکاری نوازندگان قشقایی به روی صحنه بردم، از این دست کارها باز در تهران کنسرتی را۱۳۹۶ در برج میلاد با همکاری نوازندگان فارس زبان حتی لر زبان لرستانی به روی صحنه بردیم که در آنجا کلا موسیقی قشقایی اجرا شد یا در سال ۱۳۸۵ که ما برای اجرای کنسرت به آلمان رفته بودیم برای ایرانیانی که در جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان شرکت کرده بودند در آنجا هم من با همکاری دیگر موسیقی دانان غیر قشقایی اقدام به اجرای موسیقی قشقایی کردم که بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت. پیشرفت موسیقی قشقایی تقریبا از اواسط دهه هفتاد با اجرای کنسرت ها از زنده یادان برادران گرگین پور بود البته استارت این کار درد هه شصت اتفاق افتاد و اجرای زنده آن اگر اشتباه نکنم درذاوسط دهه هفتاد اولین اجرای پرشور با استقبال زیاد در گچساران بود، در دهه هشتاد ساز ارگ رونق زیادی پیدا کرد با آهنگ های مخصوص عروسی خصوصا در استان فارس تقریبا یک دهه شلوغ داشتیم با آهنگ های باکیفیت وبی کیفیت زیاد به بازار آمد ولی بعد دهه نود یک رکود طولانی داشتیم البته تک آهنگ های با خوانندگان بزرگ بیرون آمد ولی رکود عجیبی شاهد هستیم علت را درچه چیزی می بینید???   بله کاملا درست میفرمایید در دهه هفتاد یک سری کنسرتهایی انجام شد که در آنزمان از استقبال خیلی خوبی هم برخوردار شد و طبیعتا چون در آنروز ها امکانات فضای مجازی امروز که نبود و همچنین در فضای جامعه آنروز هم کمی تا مقداری بیشتر موسیقی کنترل شده بود و به راحتی امروز در دسترس عموم نبود به همین دلیل مردم تشنه موسیقی و مخصوصا اجرای زنده بودند از طرفی هم در کل قشقایی هنرمندانی که توان اجرای کنسرت داشته باشند اندک و انگشت شمار بودند فقط خانواده آقایان گرگین پور و چند نفر جوان و نوجوان که من خودم هم یکی از همین جوان های آن روزها بودم که اتفاقا دو سه تا از همین برنامه های کنسرت را در سال ۷۶ و ۷۷ با همکاری استاد فرود گرگین پور طهمورث خان کشکولی ابراهیم کهندل پور محمودخان اسکندری و مسعود نامداری 'منصوررستمی' بیژن طیبی پور و چندین تن از هنرمندان خوب دیگر برنامه ریزی و مدیریت کردم که تنظیم آهنگها و سرپرستی گروه را نیز به عهده داشتم به هر حال این برنامه ها برای تشویق و علاقمند کردن و جذب جوانتر ها به موسیقی قشقایی و اینکه خودشان به یادگیری هنر موسیقی اقدام کنند بسیار موثر بود و نقش داشت بطوریکه امروزه خیل عظیمی از جوانان را میبینیم که هرکدام سازی را مینوازند و نغمه ای سر میدهند واین جای بسی خوشحالی است جرا که همین ها باعث خواهد شد تا این زمزمه خاموش نشود و مشعل موسیقی قشقایی پیوسته روشن بماند من که خودم بسیار خوشبین هستم گرچه جوانانی هم در این میان بنا به اقتضای سنشان به موسیقی های اقوام و ملل دیگر ویا سازهای الکترونیک و غیر قشقایی روی می آورند بنظر من که این طبیعی است و در همه جای دنیا همیشه گروهی از جوانان به موسیقی پاپ روی می آورند ومن معتقدم وجود این موسیقی شاید برای قشری لازم و ضروری باشد ولی این عمل هیچگاه نخواهد توانست مسیر شفاف و اصیل موسیقی هنری وبا اصالت قشقایی را مسدود کند ویا باعث عدم پیشرفت آن گردد چرا که هویت طلبان قشقایی و آنهایی که به دنبال معرفی فرهنگ اصیل خود هستند پیوسته از فرهنگ اصیل و میراث گرانبهایی که از اجداد خود به ارث برده اند را پاسداری خواهند کرد و هرگز نخواهند گذاشت این بخش مهم از فرهنگ نیاکانشان به بوته فراموشی سپرده شود   این سوال ادامه پاسخ قبلی هست موسیقی قشقایی نسبت به سایر اقوام برای مثال ایل بختیاری تنوع کمتری را بعد انقلاب شاهد بوده ایم بنظر جنابعالی آیا ما باید به همان نوع موسیقی آرام غمگین و گاهی شاد ادامه بدهیم یا خوانندگانی که مخلوطی از آهنگ های کشور هم زبان مثل ترکیه و قشقایی ویا همردیف های فارسی ولی به زبان ترکی تنوعی ایجاد می کنند حمایت کنیم آیا این دگرگونی خصوصا برای نسل جوان امروز ضروری هست? مسئله ای که باید دقت شود اول قبل از هر چیز باید یاد آوری کنم انسان فهمیده، میراث نیاکان خود را حفظ خواهد نمود همانگونه که هر ملتی آنچه از پیشینیان به آنها رسیده را با وسواس تمام حفظ میکنند وسعی میکنند کوچکترین خلل و تغییری در آنها بوجود نیاید مثلا آثار باستانی که در کشورهای مختلف موجود است و ملت و دولت آن کشورها همگی سعی برحفظ و نگهداری این آثار هستند، موسیقی هم یکی از نمادهای فرهنگی است که از نسلهای گذشته به ما رسیده و ما و نسل ما و دولت ما همگی موظفیم که اولا هرآنچه به ما رسیده در کمال دقت بدون وارد آوردن کوچکترین خدشه و تغییری ،حفظ نموده و به نسل بعد انتقال دهیم و در صورت امکان با توجه و تکیه بر این گنجینه مهم وبا رعایت فواصل موسیقی قوم خود وبا استفاده از دانش جدید و شرایط اجتماعی جدید و نیازهای جدید جامعه قشقایی اقدام به ساخت آهنگهای جدید و ایجاد تنوع در موسیقی خود بکنیم ،مسئله مهم دیگری که باید به ان توجه داشته باشیم مسئله شادی است ،شادی مسئله ای است درونی اگر قومی و قبیله ای بنا بر شرایط مختلف اجتماعی' سیاسی' اقتصادی و فرهنگی و.... واقعا شاد باشد این شادی در همه ابعاد زندگی اش متجلی خواهد شد و موسیقی یکی از ابزاری است که این شادی را به زیباترین شکل بیان خواهد کرد و بنظر من اگر قومی بخواهد با درنظر گرفتن این مسئله که باید در جهت حفظ و اشاعه ارکان فرهنگی خود بکوشد اینکه بخواهد مثلا موسیقی که از مهمترین نمادهای فرهنگی است را تنوع ببخشد یاد آوری میکنم فرهنگ موسیقی خودش را تنوع ببخشد نه اینکه از فرهنگ های دیگر عاریه بگیرد تنها باید به تربیت نسل جدید موزیسین های تحصیل کرده بپردازند وبا حمایت از این قشر که به حفظ میراث نیاکان خود که گنجینه ای صوتی بس گرانبها میباشد پایبند بوده و تعهد و التزام داشته باشند و همانطور که در بالا هم ذکر کردم با تکیه بر پایه شناخت این گنجینه کهن وبا بهره وری از علم روز و استفاده از قواعد آهنگسازی و ارکستراسیون با توجه به نیازهای جامعه روز قشقایی در موسیقی قومی خود تنوع و زیبایی خواهند بخشید که آنوقت محصول پدید آمده، مختص فرهنگ قشقایی خواهد بود و در این موسیقی فواصل موسیقی قشقایی رعایت خواهد شد و شما لحن و لهجه موسیقی قشقایی را احساس خواهید کرد که این موسیقی تنوع و نشاط لازم را هم در خود خواهد داشت باسپاس از حوصله ای که بخرج دادید وجواب سوالات را دادید مثل همیشه این سوال آخر در اختیار جنابعالی می گذاریم هرچه در دل تنگتان هست بفرمایید??? مسئله ای دیگر که باید یادآوری کنم که در سوالهای قبلی شما هم به آن اشاره کردم ، استفاده برخی از نوازندگان ویا خوانندگان کم بنیه که شناخت دقیق و علمی از موسیقی و فرهنگ خود ندارند ویا بنا به تقاضای برخی از مخاطبان خود که طبعا با توجه به نیاز اقتصادی که دارند و اجبارا اقدام به استفاده و اجرای برخی از آهنگهای کشورهای دیگر مثلا موسیقی فارسی ، کردی آذربایجانی و یا ترکیه ای میکنند و با پوشاندن شعر و لباس قشقایی به آن سعی در معرفی این نوع موسیقی وارداتی را بعنوان موسیقی قشقایی میکنند ،همانگونه که قبلا هم عرض کردم اینها موسیقی های وارداتی و یک بار مصرف هستند که در اکثر جوامع از این قشر افراد دیده میشوند ولی قشر فرهیخته و پایبند به فرهنگ اصیل ان قوم، زیاد فعالیت و محصولات این قشر را محصولاتی فرهنگی جدی نمیدانند و تنها وظیفه مهمی که برعهده قشر فرهیخته هر قوم است آگاهی رساندن به قشر جوان و معرفی المانهای فرهنگی و موسیقی اصیل پیشینیان خود است و همچنین معرفی موسیقی های اقوام دیگر حال نوجوان با انتخاب صحیح وبا دید باز اگر در یک برهه از زمان بنا به نیاز آنی روحی از موسیقی قوم دیگری هم استفاده کرد خوب میداند که مثلا این موسیقی متعلق به فلان قوم است و ان را متعلق به خود و قوم خود نمیداند و میداند که این اثر را بعنوان یک اثر هنری از یک فرهنگ دیگر شنیده ولی دیگر به نوعی ناخواسته متهم به سرقت هنری و ادبی نخواهد شد.   باتشکر فراوان از استاد ارجمند جناب برزو طیبی پور که این وقت ارزشمند خود را در اختیار ما قراردادند.   تا خوانندگان از موسیقی گذشته و حال این روز های قشقایی مطلع بشوند   با آرزوی سلامتی و طول عمر برای جناب طیبی پور و دیگر استاتید موسیقی ایران به پایان این مصاحبه ارزشمند رسیدیم.
کلمات کلیدی



نظرات پس از تایید انتشار خواهند یافت
کاربر گرامی نظراتی که حاوی ناساز، افترا و هر گونه بی حرمتی باشند منتشر نخواهند شد.

ارسال نظر




نظرات ارسالی 0 نظر

شما اولین نظر دهنده باشید!

سایر اخبار
برگزدیدها