اَفتونیوز| این روزها سد خرسان به سرتیتر اخبار کهگیلویه و بویراحمد تبدیل شده است، سدی که مانند دیگر پروژه های تقسیم بندی مخالفان و موافقان را به همراه ندارد و فعالین اجتماعی و مدنی، مسولان استانی و همچنین مردم متفق القول اند که این سد برخلاف مصالح و منافع استان کهگیلویه و بویراحمد است. 

امید سجادیان فعال محیط زیست و تسهیل گر جوامع ملی در گفت و گویی با افتونیوز در رابطه با احداث سد خرسان گفت، از سالها پیش پیگیر این سد بوده اند

آب خرسان کیفیت بالاتری نسبت به کوهرنگ دارد و به همین دلیل در برنامه ریزی های آنها قرار گرفت.
وی در ادامه اشاره کرد، مخزن سد در مرز چهار محال و بختیاری و استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد.
کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری در کهگیلویه و بویراحمد می گوید: طی سال های اخیر آورد رودخانه های ایران کاهش محسوسی داشته اند که یکی از دلایل ان احداث سد های بزرگی است که مانع از جریان طبیعی آب در مسیر های طبیعی می شود، یکی از این سد ها که این روزها در حال پیگیری بوده، سد خرسان ۳ است، این سد در ۴۴ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان لردگان از توابع استان چهار محال بختیاری و بالا دست کارون ۴ احداث می شود.
امید سجادیان افزود: سد خرسان سد بتنی دو قوسی با ارتفاع حدود ۱۹۵ متر، فاقد ارزیابی محیط زیستی است و طبق آمار ۲ هزار ۳۰۰ هکتار از جنگل های بلوط و مرتع زار زاگرس به زیر آب می رود.
وی تصریح کرد: درخت بلوطی که ریشه در تاریخ این سرزمین دارد، درخت های هزار ساله، که سالانه ۶سانت رشد کردن، در مقابل تهدید ها مقاومت کردن، رشد کردن به زندگی بشر حیات دادند، تا توسط آبی که خود تولید می کنند، غرق خواهند شوند. بلوطی که تامین کننده ۴۰ درصد آب کشور و همین خرسان ۳ است ولی قربانی زیاده خواهی و توسعه پایان ناپذیر می شود.

وی اشاره کرد، تجربه نشان داده انتقال میان حوضه ای نمی‌توان ثمر بخش باشد و نتیجه این سد نابودی درختان بلوط منطقه، خالی از سکنه شدن ۱۶ روستا ست.

سجادیان ابراز کرد: تجربه ای تلخ از سد های کارون و گتوند! آوارگی و حاشیه نشینی و بیکاری یکی از ده ها معضلی است که این کوچ اجباری به مردم تحمیل می کند. با وجود هزینه های بالای سکونت در شهرها، مردمی که در مناطق خود تولید کننده بودند ،در آنجا زندگی کرده و سازگار شدند، شغل و درامد(هر چند با کاستی هایی همراه است) مشخص داشتند، اما الان تبدیل به مصرف کننده می شوند.
وی ادامه داد: مصرف کننده هایی که دیگر نمی توانند مثل قبل به چرخه تولید برگردند، قرار گرفتن مخزن سد در استان ما دلیل بر اجازه برداشت در مناطق استان نمی شود، وزارت نیرو اجازه هیچ برداشتی به مناطق حاشیه سد را نمی دهد.
سجادیان بیان کرد: همچون سد کوثر که در استان کهگیلویه و بویراحمد است ولی سهم استان نسبت به حجم ۵۸۰ میلیون متر مکعبی آن ناچیز است، سد مارون یک ، که مخزن اش در استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد، سهمی از این سد ندارد، مجوز برداشت هم ندارد.
فعال محیط زیست در کهگیلویه و بویراحمد گفت: در منطقه سادات محمودی یکی از طایفه های قدیمی است که باید مهاجرت کنند، هیچ وقت دیگر در کنار هم نخواهند بود، پیوند های قومی کمرنگ تر خواهد شد و فرهنگ و زندگی مردم منطقه که ریشه در تاریخ آن ها دارد دست خوش تغییر می شود. نتیجه های انسانی این سد می‌تواند مهاجرت، معضلات اجتماعی، تغییرات نامانوس فرهنگی و به زبان دیگر یکپارچگی قومی مردم منطقه از بین خواهد رفت.

در این منطقه صنایع دستی یکی از محصولات بانوان آن است، صنایع دستی که سینه به سینه نسل به نسل به زنان و دختران منتقل می‌شود ولی با مهاجرت کم کم به فراموشی سپرده خواهد شد.
وی اضافه کرد: مثل سایر مناطق فراموش خواهد شد
خرسان ۳ نه تنها از نظر اجتماعی بلکه به لحاظ بعد تاریخی هم باعث ایجاد مشکلات زیادی خواهد شد. سد خرسان از بعد تاریخی باعث زیر اب رفتن گورستان ۴۵۰۰ هزار ساله سادات محمودی شهرستان دنا می شود، این اولین گورستان کشف شده در زاگرس جنوبی مربوط به دوره ایلامیان است.
وی ادامه داد: گورستان ۴۵۰۰ ساله ای که قدمت ان مربوط به ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بر می گردد، با توجه به چهار فصل کاوش صورت گرفته و وسعت یک کیلومتری ان باستان شناسان تخمین می زنند یکی از بزرگترین گورستان های تاریخی ایران را کشف کرده اند، دهستان ده پایین سادات محمودی یکی از بزرگترین وقدیمی ترین گورستان های کشف شده ایران است.
سجادیان افزود: قبرستانی پر رمز و راز و کم نظیر که طی چهارمین کاوش، تاکنون پنج گورستان تاریخی کشف شده که ساختار گورها به صورت سنگ‌چین و با سقف خرپشته‌ای بوده است. اشیای کشف شده در این کاوش شامل ظروف سفالی لوله‌دار، پیاله‌های پایه‌دار، ظروف مفرغی و دستبند با نقش شیر بوده که نشان از اهمیت تاریخی این گورستان دارد.
طبق گفته سیامک سرلک رئیس پژوهشکده باستانی کشور که با توجه به گستردگی و غنای بالای سایت تایخی حداقل که نیاز به ۴۰ تا ۵۰ فصل کاوش دارد، و تنها چهارفصل آن انجام شده است که اخرین ان مربوط به اذر ماه ۹۹ می باشد.گورستانی قدیمی از یک تمدن قدیمی ایرانی در دل جنگل های بلوط زاگرس قرار دارد.

فعال محیط زیست در گهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: از حجم یک میلیارد و ۱۸۰ میلیون متر مکعب، سهمی برای استان در نظر گرفته نشده وفقط برای انتقال آب بین حوزه ای برای فلات مرکزی و صنایع آب بر است.
فعال محیط زیست در کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: این ها تنها بعد اجتماعی مشکلات این مناطق است. مشکلات در مقصد انتقال آب هم تمامی ندارد، زندگی ایرانیان با توجه به‌نوع اقلیم سازگاری با طبیعت است. وجود قنات ها و بادگیر ها نشان دهنده دیدگاه مردم و سازگاری مردم با اقلیم های مختلف است
توسعه ناپایدار و نامتوازن بر اساس انتقال آب شکل می گیرد
وی تاکید کرد: مناطق کویری توسعه و سبک زندگی آن ها بر اساس وضعیت اقلیمی ان بود ولی با انتقال آب بین حوزه ای بدون در نظر گرفتن شرایط اقلیمی این مناطق دستخوش تغییرات گسترده ای شده است، در دل کویر صنایع آب بر و کشاورزی آب بر توسعه پیدا کرده اند.
سجادیان ابراز کرد: با انتقال آب بین حوزه ای و سد ها توسعه در مناطق شکل می گیرد جمعیت افزایش پیدا می کند شهرها بزرگ می شوند، صنایع آب بر بیشتری بارگزاری می شود، توسعه کشاورزی در دل کویر صورت‌می گیرد، زمین های دیم به آبی تبدیل می شود و کاشت های پر اب صورت می گیرد.
فعال محیط زیست در کهگیلویه و بویراحمد ابراز کرد: صنایع آب بر در دل کویر احداث می شود صنایع روز به روز توسعه داده می شوند ظرفیت تولید و خطوط تولید جدید راه اندازی می شود، بنابراین اشتهای بی انتهای صنایع برای آب روز به روز بیشتر خواد شد.
وی ادامه داد: گسترش زمین های کشاورزی و شهرها، ایجاد صنایع به واسطه انتقال آب بین حوزه ای ایجاد حق می کند. منطقه ای که با ظرفیت آب مشخص به واسطه انتقال آب زمین های ان روز به روز افزایش پیدا می کند، صنایع توسعه داده‌می شود، با بزرگتر شدن، آب بیشتری طلب کردن، برای انتقال آب مورد نیاز، تونل های بیشتری احداث می شود. تقاضای جدید( حق) ایجاد می شود، تحت هر شرایطی اب این‌توسعه های جدید تامین شود، به قیمت آوارگی مردم، خشک شدن تالاب ها، رودخانه، مدفون شدن تاریخ یک سرزمین باید اب افزایش ظرفیت صنایع کشاورزی و توسعه ناپایدار و ناتوازن شهر ها از رودخانه ها و سرچشمه ها تامین شود، دور باطلی که پایانی ندارد، پایان آن به قیمت نابودی یک سرزمین است
سجادیان عنوان کرد:  انتقال آب در حالی صورت می گیرد که استان های مبدا خود با چالش ابی روبرو هستند و روستاهای زیادی برای اب شرب با تانکر آب رسانی می شوند.

تا کی می توان انتقال بین حوزه ای داشت، آیا شرایط اقلیمی و بارشی همیشه به یک صورت است، اورد رودخانه ها دستخوش تغییرات زیادی شده است، باید مدیریت مصرف آب و سازگاری با شرایط اقلیمی در برنامه های توسعه در نظر گرفته شود
اخیرا در این منطقه نامه ای برای تعیین تکلیف زمین ها و املاک توزیع شده که حساسیت مردم را بیشتر کرده اند.
وزارت نیرو ماموریت یافته که احداث سد را بصورت جدی دنبال کند و این سد را با اهداف مصارف کشاورزی و صنایع احداث کند.
سجادیان ادامه داد: سفلی"، "دزدک بالا و پایین"، "مازه گز، "لمای علیا"، "دره شوره"، "مُنج"، "دشت بز"، "ده پایین"، "دو راه غماشکه"، "سر سور"،"ده شیخ"، "سرتنگ"، "کله گه"،" گل چهرآباد"، "رودشتی"،" سرتل چینگو"، "بیژگن"، "کلات محمودی" روستاهایی است که با آب گیری سد خرسان ۳ زیر اب می رود.
فعال محیط زیست در کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: از حجم یک میلیارد و ۱۸۰ میلیون متر مکعب، سهمی برای استان در نظر گرفته نشده وفقط برای انتقال آب بین حوزه ای برای فلات مرکزی و صنایع آب بر است.
وی در پایان اشاره کرد هر سه نماینده استان باید سعی در اجتماع سازی علیه سد خرسان داشته باشند چرا که با این روند منابع این استان در حال یغما رفتن است