یادداشت
گفتگو و گزارش

یادداشت ویژه محمد بهرامی


شاخه‌های درخت توسعه‌نیافتگی کهگیلویه و بویراحمد؛ طایفه‌گرایی، سیاست‌بازی و جغرافیاگرایی

بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده، کهگیلویه و بویراحمد از نظر شاخص‌های مختلف توسعه همچون نیروی انسانی، صنعت، معدن و کشاورزی و جنگلداری جز پنج استان کمترتوسعه‌یافته کشور است. در برخی از تحقیقات نیز در رده‌ی استان‌های محروم کشور قرار می‌گیرد.

شاخه‌های درخت توسعه‌نیافتگی کهگیلویه و بویراحمد؛ طایفه‌گرایی، سیاست‌بازی و جغرافیاگرایی

اَفتونیوز| یادداشت حاضر، مقدمه و بخش اول از یک سلسله یادداشت چهار بخشی است که طی چند روز به ترتیب منتشر خواهند شد.  

بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده، کهگیلویه و بویراحمد از نظر شاخص‌های مختلف توسعه همچون نیروی انسانی، صنعت، معدن و کشاورزی و جنگلداری جز پنج استان کمترتوسعه‌یافته کشور است. در برخی از تحقیقات نیز در رده‌ی استان‌های محروم کشور قرار می‌گیرد.

توسعه‌ تحت تأثیر عوامل مختلفی به وجود می‌آید. برخی از دانشمندان توسعه، میزان دسترسی به منابع را به‌عنوان یک عامل اساسی نام می‌برند. برخی علت اصلی را نحوه حکمرانی می‌دانند. برخی نیز معتقدند برای دستیابی به توسعه، شخصیت افراد باید توسعه‌گرا باشد.  

اما علت توسعه هر چه باشد، هیچ‌کدام از این عوامل نمی‌توانند به‌تنهایی موجب توسعه شوند. کهگیلویه و بویراحمد از نظر دسترسی به منابع، جز استان‌های شاخص کشور است و با داشتن سهم 2/2 درصدی از تولید ناخالص داخلی کشور، رتبه دوازدهم را در بین استان‌های کشور به خود اختصاص داده است. اما علیرغم این حجم از تولید ناخالص داخلی، در بین استان‌های محروم کشور قرار گرفته است. علاوه بر نفت، بسیاری از منابع آبی و کشاورزیِ کشور نیز در کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد. چهارمین معدن نیترات دنیا در کهگیلویه و بویراحمد است و سلستین، بوکسیت، سنگ گچ، مواد اولیه سیمان و مواد اولیه آجر و مصالح ساختمانی از جمله معادن این استان است. علاوه بر ظرفیت‌های کشاورزی و معدنی، کهگیلویه و بویراحمد دارای ۲۱۷ گردشگاه زیارتی و تفرجگاهی است. بنابراین این استان از نظر منابع، دستش پر است و چیزی کم ندارد. اما باز هم نتوانسته به توسعه دست یابد.  

تحقیقات متعدد نیز نشان داده بسیاری از جوامع که تاریخ چند دهه‌ایِ بیشتری ندارند، به توسعه رسیده‌اند. بسیاری جوامع نیز هستند با چند هزار سال قدمت، هنوز توسعه‌نیافته هستند. بنابراین نمی‌توان عامل توسعه‌نیافتگی استان کهگیلویه و بویراحمد را به نقص در شخصیت توسعه‌گرای افراد این استان دانست.  

به نظر می‌رسد شیوه مدیریت کهگیلویه و بویراحمد آن را به این مسیر رسانده است. البته واضح است که نمی‌توان تاریخ اندک و بستر طایفه‌ای آن را نادیده گرفت.

اما به هر حال کهگیلویه و بویراحمد این‌جا و اکنون در وضعیتی قرار دارد که می‌توان آن را توسعه‌نیافته و یا کم‌برخوردار دانست.  

علاوه بر شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، کهگیلویه و بویراحمد از نظر توسعه‌ انسانی نیز وضعیت مطلوبی ندارد. بر اساس شاخص کشوری میانگین کوتاهی قد در کشور هم‌اکنون شش درصد بوده که در استان کهگیلویه و بویراحمد این میزان با دو برابر افزایش حدود ۱۲ درصد برآورد شده‌است. این بدین معناست که میانگین کوتاهی قد در این استان بیش از دو برابر شاخص کشوری است.  

علت هر چه باشد، می‌توان راه‌های برون‌رفتی برای آن از وضعیت توسعه‌نیافتگی ترسیم کرد. به نظر ما در حال حاضر می‌توان با فراروی از سه عامل، شرایط مطلوب‌تری برای کهگیلویه و بویراحمد متصور شد. به نظر ما یک عامل زیربنایی به نام تعصب و یا مفهوم جامع و علمی‌تر آن، ایدئولوژی وجود دارد که این وضعیت را به وجود آورده است. در کهگیلویه و بویراحمد درخت ایدئولوژی، سه شاخه گسترانیده است که به‌شدت بر توسعه آن اثر می‌گذارد. جغرافیاگرایی، سیاست‌بازی و طایفه‌گرایی سه شاخه این درخت تنومند هستند که روزبه‌روز برگ‌های آن بیشتر می‌شود و بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند توسعه‌نیافتگی کهگیلویه و بویراحمد را تشدید کند.  

همان‌طور که گفته شد استان کهگیلویه و بویراحمد از مزیت‌های نسبیِ بسیاری همچون منابع معدنی، آبی و کشاورزی و همچنین ظرفیت گردشگریِ مناسبی برخوردار است. از طرف دیگر، بیش از دوم سوم جمعیت استان را نیروی جوان تشکیل می‌دهد که یک سرمایه عظیم برای توسعه است و می‌تواند به عنوان موتور محرک توسعه عمل کند.  

به نظر ما با هرس کردن این درخت و با حذف شاخه‌های اضافی، هوای بیش‌تری بین شاخه‌ها عبور می‌کند و نور کافی به درخت توسعه استان می‌رسد و در نهایت به محصول مرغوب‌تری می‌توان دست یافت.  

جغرافیاگرایی همان نگاه منطقه‌ای به مردم و منابع و تقسیم استان به مناطقش و سپس توزیع منابع به صورت نابرابر در بین این مناطق است. در جغرافیاگرایی، با تقسیم نابرابر منابع، علاوه بر عدم رعایت عدالت و انصاف، از همه ظرفیت‌های پخش شده در کل استان نیز استفاده نمی‌شود.  

سیاست‌بازی با مفهوم سیاست بسیار متفاوت است؛ سیاست در معنای عام هرگونه راهبرد، روش و مشی برای اداره یا بهتر کردن هر امری از امور، (چه شخصی چه اجتماعی) است و در اصطلاح، اموری است که مربوط به دولت و مدیریت و تعیین شکل و مقاصد و چگونگی فعالیت دولت باشد. اما سیاسی‌بازی، پاشیدن رنگ منافع گروهی و سیاسی به همه‌چیز و قربانی شدن سایر جنبه‌های زندگی اجتماعی است.  

طایفه‌گرایی نیز تقسیم افراد به خودی و غیرخودی و تنگ کردن هر چه بیشتر دایره خودی‌هاست. خودی‌ها نیز افراد یک طایفه و دیگران نیز همگی غیرخودی هستند. البته طایفه‌گرایی با طایفه‌دوستی متفاوت است.

با وجود این‌که تصور می‌شد هر چه زمان بگذرد این سه عامل رنگ می‌بازند، اما در کهگیلویه و بویراحمد نه تنها کم‌رنگ نشده‌اند، بلکه سلسله عواملی باعث دمیده شدن بر آتش آنها شده‌اند.  

به نظر ما عبور از طایفه‌گرایی، سیاست‌بازی و جغرافیاگرایی، کلید عبور از توسعه‌نیافتگی کهگیلویه و بویراحمد است. به همین خاطر در روزهای آینده، هر کدام از این سه عامل را در یادداشت‌های جداگانه‌ای به تفصیل توضیح خواهیم داد.



نظرات پس از تایید انتشار خواهند یافت
کاربر گرامی نظراتی که حاوی ناساز، افترا و هر گونه بی حرمتی باشند منتشر نخواهند شد.

ارسال نظر




نظرات ارسالی 52 نظر

  • 1 علی ولی نیا 1402/3/9 21:43:4

    علمی وعملگرا بدور از جناح بازی و قومیت گرایی فقط دکتر محمد بهرامی، ایشون در زمان شهرداری امتحان پس دادن ونشان دادن که سفلی وعلیا فرقی ندارد فقط بویراحمد واحد

    پاسخ
  • 2 بویراحمد واحد 1402/3/9 21:31:9

    درود بر سردار سازندگی، علمی، عملگرا دکتر محمد بهرامی

    پاسخ
  • 3 بویراحمد واحپ 1402/3/9 21:29:23

    فقط دکتر بهرامی، علمی، عملگرا، بدور از جناح بازی ما هر چه میکشیم از همین جناح های چپ و راست، اصول گرا و اصلاح طلب است که خدا را شکر دکتر گرایش به چنین جناح هایی ندارد فقط و فقط مردم... وبدور از طایفه گرایی و قومیت پرستی، الحق و انصاف ایشون برازنده صندلی بهارستان است.

    پاسخ
  • 4 یزدانپناه 1402/3/9 10:25:24

    درود بر سردار علمی و عملگرایی درود بر یار سردار کبیر هخامنشیان آریوبرزن درود بر مردم آگاه و فهیم دیارم که فقط بر اساس عملکرد و عمل و کارنامه درخشان رای می دهند نه بر اساس طایفه گرایی و حزب گرایی، اینجا ما باید دنبال دردهای اقتصادی و شکوفایی پتانسیل ها و طرح های این سرزمین باشیم و با توجه به سابقه درخشان دکتر بهرامی در این حوزه ها با ورود ایشان به مجلس طرح های ملی و بین المللی را استارت خواهد زد هم علمشو داره و هم عملشو

    پاسخ
  • 5 ایلم تامرادی 1402/3/9 10:5:24

    مردم در این دوره آگاه شدند و به عملکرد و علم رأی میدن، ما بویراحمد سفلی بر اساس اینکه گفتیم برادرمان را به مجلس بفرستیم همه چیز درست میشود اما ایشان فقط از فامیل های نزدیک خودش و یه عده محدود و فرصت طلب دیگه حمایت کرد و خودش رو برای همیشه تاریخ سیاست سوزاند. ما برای آینده فرزندانمان به عملکرد و فکر و اندیشه ای که پتانسیل های بویراحمد واحد را شکوفا کنه رای میدهیم نه به شعار تو خالی، دکتر بهرامی شهردار افسانه ای با طرح های طلایی اش پیروز است. غیر از صدها طرح اجرایی دکتر بهرامی اگه نه سیل بند به سمت بنسنجان و رودخانه مهریان بود در سیل چند سال گذشته کل خانه و کاشانه و کل شرف اباد رو آب میبرد به خودمان بیاییم و دست از تعصب کورکورانه برداریم روشنفکر ادم خوبیه اما ادم مجلس و سیاست نیست

    پاسخ
  • 6 تامرادی 1402/3/9 8:57:14

    انشاءالله این دوره با خرزای عزیزمان مرد علمی عملگرا دکتر محمد بهرامی

    پاسخ
  • 7 ساعد 1402/3/9 8:7:4

    درود بر آریوبرزن زمان

    پاسخ
  • 8 بهادر 1402/3/9 3:2:8

    درود بر دکتر بهرامی خرزای عزیزمون ایشالا این دور خودت مجلس نشین میشی

    پاسخ
  • 9 علی تیموری فرد 1402/3/9 1:54:4

    درود بر دکتر بهرامی مرد عمل

    پاسخ
  • 10 علی 1402/3/9 1:41:43

    کاندید عملگرا و کاربلد فقط دکتر بهرامی کسی ک امتحانشو پس داده

    پاسخ
  • 11 دادیان 1402/3/9 1:29:21

    درود.. واقعا که بویراحمد بزرگ نیاز به عبور از این تفرقه افکنی جغرافیایی وحزبی طایفه گرایی دارد. که در این دور نماینده مردم این مشکل را دوچندان کرد که ضربه‌های سنگینی به این مردم زده وتنها راه برون رفت از این بحران ندای راه روشن فردا خواهد بود چون جناب بهرامي این کار را با استارت زدن جمعه بازار به همه اثبات کرده که بالای 90 درصد را مردم حوضه سفلی در اختیار گرفتن ایشان ا ایده های ناب خود این مشکل بیکاری جوانان را حل خواهد کرد ما جوانان به ایشان واهداف وراهش ایمان داريم پس یکبار برای همیشه به این مشکلات پایان دهیم با انتخابی از روی اندیشه وآینده نگری... آریوبرزن زمان مردمت تو را صدا میزنند

    پاسخ
  • 12 رامیان 1402/3/9 0:37:17

    درود بر مرد علمی_ عملگرا جناب دکتر بهرامی

    پاسخ
  • 13 روح الله دمساز 1402/3/9 0:7:21

    دکتربهرامی مردعمل

    پاسخ
  • 14 همشهری 1402/3/8 23:53:5

    درود بر دکتر بهرامی ( علمی ، عملگرا )

    پاسخ
  • 15 منتقد 1402/3/8 23:46:16

    متاسفانه د کامنت ها هم سیاست زدگی و طایفه گرایی دیده میشه کاش مطلب رو میخوندین وبعد نظر میدادین ،سیاست تا سیاست زدگی فرق داره عزیزان منتقد . ما که همه گزینه ها رو انتخاب کردیم از اصولگرا تا اصلاح طلب و میانه رو یکبار هم علم وعمل گرایی رو تجربه کنیم

    پاسخ
  • 16 محمد رضا 1402/3/8 23:44:52

    درود بر دکتر بهرامی عملگرا

    پاسخ
  • 17 محمد رضا 1402/3/8 23:44:40

    درود بر دکتر بهرامی عملگرا

    پاسخ
  • 18 محسن حیدری 1402/3/8 22:35:3

    درود. بدون توضیح شهرمانیازبه فردی کاربلد مثل دکتربهرامی دارد

    پاسخ
  • 19 شهروند 1402/3/8 22:33:2

    جناب آقای بهرامی عملکرد خود را در شهرداری نشان داد و همه مردم آن را مشاهده کردند خدمات بسیار زیادی انجام داد که شاکله شهری یاسوج شد درود بر این انسان ارزشمند و شایسته

    پاسخ
  • 20 کیان 1402/3/8 22:31:39

    درود بر دکتر محمد بهرامی علمی وعملگرا

    پاسخ
  • 21 ناشناس 1402/3/8 22:28:37

    درود بر دکتر بهرامی

    پاسخ
  • 22 ناشناس 1402/3/8 22:23:0

    درود بر دکتر محمد بهرامی شهردار توانمند وعملگیرا

    پاسخ
  • 23 محمود 1402/3/8 22:19:45

    احسنت برشهردارافسانه ای یاسوج🙏

    پاسخ
  • 24 امیر ن 1402/3/8 22:16:59

    درود و سلام خدمت دکتر بهرامی مرد با صداقت توانمند و عملگرا

    پاسخ
  • 25 مریم 1402/3/8 22:12:9

    همه مردم ب توانایی شما ایمان دارند و این بار بی شک شما راهی بهارستان میشوید

    پاسخ
  • 26 فرهنگی دانه چین 1402/3/8 22:3:57

    یه نماینده باید به فکر سه چیز برای استان و شهر یاسوج باشه 1,اشتغال‌وبیکاری 2,,کار فرهنگی برای جوانان 3.عمران وابادی شهر واستان‌با‌احداث‌کارخانه‌و.... دکتر بهرامی در شهرداری درحالیکه امکانات کمی در اختیار داشت دست به این سه کار زد 1.اشتغال بیش از چند صد تا هزار نفر در جمعه بازار یاسوج درحالیکه همه مردم یاسوج می دانند این هزار ‌‌نفراز طایفه بهرامی نیستند 2.کشاندن جوانان به ورزشگاهها با ایجاد تیم فوتبال شهرداری و والیبال شهرداری، امامتاسفانه الان جوانان در کافه قهوه ها سیگار و قلیون می کشند 3.کارهای عمرانی زیادی در سطح شهر یاسوج انجام داده ازجمله زیر گذر وروگذر پل شهید عوض زاده ،مطمعن باشید اگه مهلت بهش می دادند با ایجاد زیر گذرهای متعدد ترافیک یاسوج را سر و سامان می‌داد درود بر کرباسچی بویر احمد

    پاسخ
  • 27 ناشناس 1402/3/8 21:43:28

    درود بر دکتر بهرامی

    پاسخ
  • 28 آبیدل 1402/3/8 21:28:43

    درود...بر دکتر بهرامی...بویراحمدواحدبه شمانیازدارد...

    پاسخ
  • 29 فرهنگی‌ 1402/3/8 21:27:0

    درود بر شهردار اسبق پایتخت طبیعت ایران.به امید شهریاری

    پاسخ
  • 30 زبیربخشایی 1402/3/8 21:26:4

    بهترین کاندیدا دکتر بهرامی عملگرا

    پاسخ
  • 31 امیر 1402/3/8 21:15:14

    درود بر دکتر بهرامی. استان به نماینده ای مانند دکتر بهرامی و دکتر تاجگردون نیاز داره

    پاسخ
  • 32 سیروان 1402/3/8 21:12:44

    درود بر افتو نیوز که همواره به موضوعات مهم و با قلم سطح بالا پرداخته . مطلب جناب دکتر بهرامی نشان از دغدغه درست و جدی ایشان به مشکلات منطقه دارد . آینده هر فردی را می توان از دغدغه هاش حدس زد . بی گمان مشکل اصلی منطقه ما کم رنگ شدن علم و بی توجهی به علم محوران است . تا اینگونه زبانها به علم و تخصص نچرخند امیدی به پیشرفت و توسعه نخواهد بود . درود بر جناب دکتر بهرامی که به جای شعارهای پوپولیستی همواره زبان و قلمشان عالمانه گفته و نوشته .

    پاسخ
  • 33 آریوبرزن 1402/3/8 21:11:53

    درود بردکتربهرامی کاش دست قومی وقبیله گری وپرداختن به جغرافیای خاص برای همیشه قطع میشدوچهره های علمی ومتخصص جایگزین میشدند مردم خسته شدند ازاین همه نگاه قومی وقبیله ای تقسیم بویراحمد واحد به علیا وسفلا هیچگاه اینقدر رنگ نداشت

    پاسخ
  • 34 م.شیروانی 1402/3/8 21:8:32

    درود بر شما جناب دکتر بهرامی بدون شک راه توسعه، شکستن مرزهای جغرافیایی و سیاسی و طایفه گرایی با گذر از بزرگراه راه روشن فرداست به امید پیروزی در حماسه اسفند 1402✌️

    پاسخ
  • 35 مریم محمدی 1402/3/8 21:6:15

    این مردم به کسی نیاز دارن که علمی عملگرا باشد اون شخص کسی نیست جز دکتر بهرامی

    پاسخ
  • 36 دنا 1402/3/8 21:5:48

    درود دکتر بهرامی بخوبی باشاخص اعداد وارقام بودجه آشنا هستند وتردید نداشته باشیم در کارش موفق خواهد شد

    پاسخ
  • 37 یزدانپناه 1402/3/8 21:4:45

    دکتر محمد بهرامی مدیری عملگرا ؛توانمند و جوان!

    پاسخ
  • 38 ناشناس 1402/3/8 14:20:52

    به قول مولوی: خنده می آید ز استغفار ما بابا شما اینکاره نیستی ! عملکردت در شهرداری یاسوج مستند هست و گویای همه چیز است! شما از طایفه وجغرافیا ومنطقه گرایی صحبت نفرما

    پاسخ
  • 39 ک جون‌ خوت ولمون کن بهرامی ! 1402/3/8 14:0:54

    آقای محمد بهرامی شعری نگو‌که که قافیه اش بمانی مگرخودت براساس سه اصل طایفه ؛سیاست و جغرافیا؛ شهردار نشدی ؟! شاهدش هم: زریر شحاعی؟! محمد رحیم دهرابپور؟!

    پاسخ
  • 40 عوام فریبی تا کی؟؟؟؟ 1402/3/8 14:0:21

    آقای محمد بهرامی شعر ی نگو که در قافیه اش بمانی!! وبا کلمات بازی نکن خودت براساس همین سه تایی که گفتی مگر شهردار یاسوج‌نشدی؟؟!! برادر خودت خروجی ومحصول سیاست بازی ؛جغرافیا گرایی و طایفه گرایی بودی . مگر فراموش کرده ای؟!!! مگه منتخب اعضای همون دوره نبودی که همشون اهل یک منطقه جغرافیایی بودند!! جون‌همشون اهل یک جغرافیا ویک منطقه بودند. برو از زریر شجاعی محمدرحیم دهرابیور؛ عزیزاله پناهی و.... و بقیه اعضای شورای شهر همون دوره بپرس . چرا عوام فریبی وبازی با کلمات ؟!! نصیحت میکنم به شما ۸سال ابراهیم رییسی رئیس جمهور ایران هست و رفتن شما به مجلس هم هیچ خواصی ندارد البته مردم میدانند که شما رای نمی آوری ورای آوری شما هم یعنی ومساوی هیچ چون.در دولت اصولگرایان کاری از شما ساخته نیست.پس خودت را خیلی خسته نکن برادر برو دنبال کاری دیگر .خیلی دچار توهم وحرص وشهرت وقدرت و وثروت نشو.

    پاسخ
  • 41 مردمی 1402/3/8 13:4:33

    کاش فقط یه مرتبه با شماها یک منظره داشتم تا کاری میکردم که دیگه حق رای دادن هم نداشتین. دلم به حال مردم میسوزه!!!!!!! کم گولشو بزنید

    پاسخ
  • 42 رزیان 1402/3/8 13:3:27

    افرین چقد تو خوبی بیا استان رو بدم دستت مث شهرداری نه تو شهر اباد کنی نه روشنفکر نه منتظریان

    پاسخ
  • 43 روشنگری 1402/3/8 13:2:21

    جای مردم بویراحمد باشم هر سه نفرتون یعنی روشنفکر بهرامی منتطریان رو میبرم دشت کویر یا کویر لوت تا بعد انتخابات. هر ادم عاقلی میدونه اینا شعاره

    پاسخ
  • 44 فرشاد 1402/3/8 12:52:15

    دکتر بهرامی به مردم اینهمه وعده و عید نده قبولم بشی نه خودت توانایی داری نه دولت همراهته نه اطرافیانت مردم دارن خودتو نابود میکنی

    پاسخ
  • 45 ناشناس 1402/3/8 12:51:12

    اخه پزشکیان با اون عظمت و سوادش تو دولت کاره‌ای نیست بهرامی خو نه عظمت داره نه سواد پزشکیان نه رفیقی میخواد چیکار کنه؟

    پاسخ
  • 46 رمضانی 1402/3/8 12:49:23

    اول اینه این مطالب همش شعاره کسی ۱۲ ساله نتونسته برا خودش کاری کنه استانو میتونه تغییر بده؟؟؟ دوم اینکه اتاق فکر بهرامی ضعیفترین اتاق فکره سوم همین ادمای ضعیف اونقد توهم دارن دو دوره میگن قبولیم تا کسی نزدیک بهرامی نشه و هر دور شکست میخورن و بازم همون اش همون کاسه

    پاسخ
  • 47 اصلاح طلب 1402/3/8 12:47:2

    خودت و وجدانت به انزاه یک دهیاری گفتمان ندارید کسی اینجا از هدایتخواه میترسه تهران خو کلا و لرزه

    پاسخ
  • 48 داریوش 1402/3/8 12:36:10

    نقش خودت و رفقات در بدبختی این استان چه بوده؟

    پاسخ
  • 49 ارامان 1402/3/8 12:32:58

    گپ‌گپو شعار

    پاسخ
  • 50 ارمین 1402/3/8 12:28:35

    اگر و گپ قشنگ زدن بود بهترین نطق تاریخ مجلس مربوط به اقای روشنفکر هست عمل مهمه برادر سه دوره اومدین خودت کوچکترین تغییری نکردی میخوای استان تغییر بدی

    پاسخ
  • 51 شجاعت 1402/3/8 12:27:32

    دکتر عزیز میشه بگین نظرت در مورد اتفاقات چند ماه اخیر چیه؟؟؟؟؟؟ مثلا تو‌گاندی بویراحمدی حتی جرات کوچکترین اظهار نظر نداری مهم نیست از کدوم طرف ادم کشته شده همشون فرزندان این سرزمینند

    پاسخ
  • 52 بویراحمد 1402/3/8 12:25:51

    گپ‌گپو اگر جرات داری بگو سهم تاجگردون از این عدم توسعانیافتگی چقدر است؟؟ تو زمان خودت در شهرداری من ترمینال درس میخوندم یک سرویس بهداشتی نبود تمام انگار فاضلاب بودند طایفه گراییت خو زبانزد بود

    پاسخ
سایر اخبار
برگزدیدها