یادداشت
گفتگو و گزارش

ایران _ عربستان: از هوای هیجان تا زمین واقعیت

غلیان احساسات حمله کنندگان به سفارت عربستان و دوراندیش نبودن آنان که دستی هم در سیاست داخلی داشتند و حامیان یکی از کاندیدای ریاست جمهوری در سال 1392 بودند، در چنین شرایطی پدیدار شد

ایران _ عربستان: از هوای هیجان تا زمین واقعیت

اَفتونیوز| روز شنبه گذشته وزیر امور خارجه عربستان سعودی پس از 17 سال وارد ایران شد و با وزیر امور خارجه و رئیس دولت سیزدهم دیدار و گفتگو کرد. گویا رسم حکمرانی در دنیای دیروز، امروز و حتی آینده ایجاب می‌کند طرفین به جای تکیه به پرخاشگری در رسانه‌ها مسیر گفت‌وگو و مفاهمه را طی کنند؛ راهی کم‌هزینه‌تر و سودساز در مقایسه با سایر مسیرها که انتهای هر کدام لاجرم به مذاکره، تفاهم، سازش و عادی‌سازی ختم خواهد شد.
اول: وقوع رویدادهای سیاسی و تاریخی در سپهر عمومی به یک‌باره و از سر ذوق شماری جوانان به هیجان آمده رخ نمی‌دهد؛ به عبارتی هر واقعه‌ای نیازمند بسترسازی، مقدمه‌چینی و طی کردن فرآیندهایی نسبتا مشخص است. به صورت مشخص‌تر؛ حمله به سفارت عربستان سعودی در دی‌ماه سال 1394 در یک شب سرد زمستانی رخ نداد، بلکه قبل‌تر شاهد برخی رفتارهای بدون آینده‌نگری خصوصا در فضای رسانه‌ها بودیم. فروردین‌ماه سال 1394 یکی از کانال‌های نزدیک به دولت بهار خبر تعرض به دو نوجوان در فرودگاه جده را با آب و تاب فراوان منتشر کرد، به مدت یک هفته این خبر در رسانه‌ها ابتدا «تعرض»، در مرحله بعد «تجاوز» و سپس «شبه‌تجاوز» نام‌گذاری شد. در ادامه جمعی از ساکنان تهران در مقابل سفارت عربستان سعودی تجمع کردند؛ در همان بازه زمانی مسعولان سفارت عربستان و وزارت امور خارجه این کشور نسبت به این واقعه تلخ معذرت‌خواهی و قول برخورد با ماموران خاطی را دادند. اما در این سوی ماجرا برخی همچنان درباره پاسخ دندان‌شکن، محکم و بدون لکنت و بازگشت آبروی رفته ایرانیان سخن‌ها می‎گفتند.
دوم: اخبار درگیری حوثی‌ها و رئیس جمهور دولت یمن فروردین سال 94 در نشریات داخلی کشور به صورت گسترده منتشر شد. یک سوی این اختلاف عربستان سعودی بود، پناهنده شدن مسئولان دولت پیشین یمن در عربستان و موضع‌گیری‌ها مداخله‌جویانه و جنگ‌طلبانه مسئولان سعودی در بروز چنین بحران فراگیری مشخص بود، رویکردی که در ماجرای کشور بحرین نیز رخ داده بود. محسن میلانی؛ پژوهشگر حوزه دیپلماسی در همان زمان نوشت: در حقیقت، جنگ داخلی در یمن، فقیرترین کشور جهان عرب، بازتابی از درگیری‌های متعدد میان فرقه‌ها و قبایل گوناگون است که هر یک در گذشته فعالیت‌ها و اتحادهای سوال برانگیزی داشتند. مقصر دانستن ایران در این درگیری و یاد کردن از عربستان سعودی به عنوان کشوری که صلاح یمن را می‌خواهد، غیرمنصفانه است و واقع گرایانه نیست. اما مشکل از جایی آغاز شد که یک جنگ داخلی که از پیش‌زمینه‌های بسیار در داخل کشور یمن و مقابله طولانی قابل حوثی با ساختار قدرت برخوردار بود، دارای مدافعان و مخالفانی در داخل عربستان و ایران شده بود.»
 ناگفته نماند پس از دو سال که از آغاز این نبرد نابرابر گذشته بود خبرگزاری فارس در سال 1396 و به نقل از یک مقاله پژوهشی نوشت:«رقابت و تعارض منافع میان عربستان و ایران در بحران یمن، بازی با حاصل جمع جبری صفر را ایجاد کرده است.» اما واقعیت آن بود که نشریات و برخی جریان‌ها آنقدر به باطل و حق بودن این اختلاف‌ها در داخل کشور یمن با ترسیم تصویری بسیار خاص و غیرقابل هضم پرداخته بودند که امکان سخن گفتن از راهی دیگر در ماجرای یمن، عربستان سعودی و ایران نبود.
سوم: اعدام شیخ نمر در عربستان سعودی تنش میان ایران و عربستان سعودی را به اوج رساند. اوایل دی‌ماه سال 1394 عربستان سعودی که از نفوذ ایران در یمن و اقدمات حوثی‌ها به تنگ آمده بود و در ماجرای مذاکرات هسته‌ای و امضای توافق برجام سیاست‌های خود را ناکام تلقی می‌کرد، شیخ نمر یکی از روحانیون بانفوذ شیعه در این کشور را اعدام کرد. به یکباره خروجی تمام خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری در داخل کشور محکومیت اعدام شیخ نمر شد. برپایی راهپیمایی در شهرهای مختلف از جمله قم، تهران، اصفهان و تهران زمینه بروز خشم شماری از شهروندان را فراهم کرد، خبرگزاری‌های داخلی تجمع‌های اعتراضی نسبت به اعدام روحانی شیعه را در هر کجای دنیا پوشش می‌دادند. شرایط به گونه‌ای پیش رفت که امیرعبداللهیان که معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه بود وقت بود در مصاحبه‌ای گفت:«عربستان متهم اصلی گسترش تروریسم در منطقه است.» بدون شک بیان چنین حرفی از سوی روزنامه‌نگاران و صاحبان قلم و تاریخ‌نویسان امری پسندیده است، اما تکیه زدن در جایگاه معاون عربی و آفریقایی و اظهار چنین مواضعی امکان رسیدن به تفاهم و توافق‌های احتمالی را بسیار دور می‌کند. 
نکته جالب توجه این روایت موضع‌گیری مرحوم هاشمی رفسنجانی است. او که سابقه‌ای دیرینه روابط با حاکمان عربستان را داشت در مصاحبه‌ای گفت:«هیچ بعید نیست که مردم عربستان علیرغم میل حاکمان سلفی و وهابی به سرکوب، دست به اعتراض سراسری بزنند که البته داعش با حضور فراوان خویش در آن کشور، زمینه‌ای برای این کار هم دارد.»
چهارم: غلیان احساسات حمله کنندگان به سفارت عربستان و دوراندیش نبودن آنان که دستی هم در سیاست داخلی داشتند و حامیان یکی از کاندیدای ریاست جمهوری در سال 1392 بودند، در چنین شرایطی پدیدار شد



نظرات پس از تایید انتشار خواهند یافت
کاربر گرامی نظراتی که حاوی ناساز، افترا و هر گونه بی حرمتی باشند منتشر نخواهند شد.

ارسال نظر




نظرات ارسالی 0 نظر

شما اولین نظر دهنده باشید!

سایر اخبار
برگزدیدها