اَفتونیوز| احداث سد آبریز برای مردم کهگیلویه بزرگ در استان کهگیلویه و بویراحمد به یک قصه پُرغصه تبدیل شده و ساکنان این حوزه جغرافیایی از وعده های محقق نشده مسئولان ملی، استانی و شهرستانی در احداث این سد، ناراضی‌اند.

 از ۷۰ هزار هکتار زمین زراعی در کهگیلویه بزرگ کمتر از یک دهم آن آبی است و در سایر اراضی کشت دیم همراه با هزینه‌های گزاف و درآمد حداقلی انجام می‌شود.

شهرستان‌های کهگیلویه و چرام اکنون با وجود داشتن دشت‌های وسیع، اراضی مُستعد کشاورزی و ظرفیت‌های بالقوه در بخش‌های مختلف صنعتی و گردشگری، بدلیل نبود برخی زیرساخت‌ها، توسعه چندانی نیافته‌ و رنگ محرومیت بر پیشانی آنان‌ هویداست.

سد مخزنی مارون در دهه ۶۰ توسط سازمان آب و برق خوزستان در مرز بین شهرستان‌های کهگیلویه در استان کهگیلویه و بویراحمد و شهرستان بهبهان در استان خوزستان احداث شد که البته مخزن سد، بطور کامل در استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد.

سهم استان کهگیلویه و بویراحمد از حوضه مارون ۳۵۰ میلیون مترمکعب است و قرار بود با احداث سد آبریز در کهگیلویه، بیش از ۳۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی در ۲ شهرستان کهگیلویه و چرام به شبکه‌های نوین آبیاری مجهز شود، ۲۸ هزار مگاوات برق تولید و براساس تخصیص وزارت نیرو، ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب از این سد به دشت‌های این شهرستان‌ها منتقل و حدود ۶۵ هزارهکتار از اراضی شهرستان‌های بهبهان، رامهرمز و شادگان در استان خوزستان تامین آب شود.

با ساخت این سد، آب بصورت ثقلی به دشت‌های کهگیلویه بزرگ انتقال می‌یابد و احداث آن تنها راه نجات کهگیلویه بزرگ از بیکاری و توسعه نیافتگی در حوزه کشاورزی است.

یک کارشناس رسانه با تشریح شاخصه‌های فیزیکی سد آبریز در کهگیلویه، اظهارداشت: آبیاری بیش از ۳۰ هزار هکتار از اراضی شهرستان‌های کهگیلویه و چرام از اهداف اولیه این سد با حجم مخرن ۳۵ میلیون متر مکعب با ارتفاع ۱۵۰ متر و طول سامانه انتقال ۲۰ کیلومتر عنوان شده که تا ۲۰۰ میلیون متر مکعب را نیز می‌تواند در طول سال ذخیره کند.

«ادریس کشاورز» در گفت و گو با ایلنا گفت: سد آبریز می‌تواند شکوه و اقتدار تاریخی کهگیلویه بزرگ که روزی در آن بلادشاپور وجود داشت را دوباره بازگرداند زیرا ۲۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی به کشت و زرع اختصاص داده خواهد شد و حداقل ۲۰ هزار شغل ایجاد و در پی آن تولید رونق خواهد گرفت.

وی افزود: احداث سد آبریز در کهگیلویه به عنوان یک ذخیره گاه، جریان پایدار و اطمینان‌پذیر برای سد مارون عمل خواهد کرد و علاوه بر آن، بخشی از مشکل آب کهگیلویه بزرگ را برطرف می‌کند و کارشناسان می‌گویند که هیچگونه تغییراتی را در کاهش دبی ورودی به سد مارون در پی نخواهد داشت.

عضو کارگروه مطالبه سد آبریز هم با بیان اینکه از مجموع ۵۰ درصد اراضی دیم تنها حدود ۷.۶ درصد تولیدات کشاورزی استحصال می‌شود و بیش از ۹۲ درصد از تولید محصولات در اراضی آبی است، اظهارداشت: استان‌های پیشرو در کشاورزی اکثرا سطح اراضی بالایی دارند و در عین حال از سطح اراضی آبی زیادی هم برخوردارند.

«سیدغفار گنجی» هم به ایلنا گفت: طبق آخرین مطالعات از سد آبریز، قرار است این سد ۲۰ هزار هکتار از اراضی شهرستان‌های کهگیلویه و چرام را پوشش دهد، بدین معنا که ۱۲ هزار هکتار در کهگیلویه و هشت هزار هکتار در چرام عملیاتی شود و از مجموع این ۲۰ هزار هکتار شاید ۱۷ هزار هکتار جزء بهترین اراضی زراعی دیم کشور به لحاظ حاصلخیزی خاک، شرایط آب و هوایی و میزان بارندگی باشند.

وی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود هفت هزار شغل مستقیم و ۱۳ هزار شغل غیره مستقیم از محل توسعه کشاورزی در کهگیلویه و چرام پس از احداث سد آبریز ایجاد شود، خاطرنشان کرد: چنانچه فکری بحال تأمین آب کشاورزی این دو شهرستان نشود هم تعداد چاه‌های غیرمجاز افزایش و از سویی نیز چاه‌هایی که وجود دارند وضعیت آب‌شان بشدت بحرانی‌تر خواهد شد.

این کارشناس کشاورزی گفت: چنانچه سد آبریز احداث شود هم در کنترل سیلاب‌ها نقش ایفاء می‌کند و هم اینکه سیلاب‌ها در نهایت به بخش کشاورزی انتقال یافته و از منافع خود این سیل‌ها بعنوان آب کشاورزی استفاده می‌شود.

احداث سدآبریز تاثیر منفی بر تالاب شادگان ندارد

کارشناس ارشد سازه‌های آبی هم با اشاره به ویژگی‌های خاص آماری سد آبریز در کهگیلویه، اظهارداشت: سدی آبریز سدی است که در بالادست شبکه سد مارون یک در حال احداث است و ظرفیتی حدود ۱۰ درصد سد مارون یک را دارد.

«افشین دوستی» در گفت و گو با ایلنا گفت: اینکه سد آبریز از لحاظ علمی و فنی مشکلاتی را برای استان خوزستان ایجاد می‌کند به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست. متأسفانه بزرگ نمایی‌هایی صورت می‌گیرد و سد آبریز را با عنوان‌های عجیبی مثل متروپلی دیگر، تخریب شادگان و مهاجرت از خوزستان به میان می‌آورند.

وی با بیان اینکه احداث سد آبریز به لحاظ دارا بودن حجم مخزن ۱۳۵ میلیون مترمکعبی تقریباً ۱۰ درصد حجم سد مارون را دارد و از لحاظ زیست محیطی مشکلی ندارد چراکه از اهداف این سد کنترل سیلاب است، یادآور شد: تخصیص آب تالاب شادگان ۶۰ درصد از سد مارون یک است و ۴۰ درصد تخصیص آب شادگان از رودخانه اعلی است که از کوه‌های کهگیلویه و بویراحمد سرچشمه می‌گیرند و در منطقه ایذه و به سمت رامشیر و  تالاب شادگان هدایت می‌شود.

دوستی افزود: حقابه تالاب شادگان (۶۰ درصد) بطور کامل از سد مارون یک گرفته شده اما بدلیل آنکه در پایین دست مارون یک، یکسری اراضی بیشتر از اراضی هدف آبیاری می‌شوند، این حقابه نادیده گرفته شده است.

احداث سد آبریز حق طبیعی مردم کهگیلویه بزرگ است

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد هم گفت: ۴۹۰ میلیون متر مکعب حقابه این استان از حوزه مارون است و به همین دلیل، مقرر شد سدی در بالادست احداث شود.

«آرش مصلح» در گفت و گو با ایلنا از یاسوج با تاکید براینکه احداث سد آبریز در کهگیلویه حق طبیعی و مسلم مردم کهگیلویه بزرگ است و با احداث این سد، مشکل کنونی صنایع کهگیلویه همچون کارخانه آجر دهدشت، پتروشیمی دهدشت و کارخانه سیمان تنگ سپو در این شهرستان با تامین آب لازم و پایدار برطرف می‌شود، اظهارداشت: احداث این سد، آب را بصورت ثقلی در می‌آورد و از سویی خطر سیلاب هم وجود نخواهد داشت.

وی گفت: سد آبریز، مجوزهای تخصیص آب، زیست محیطی، پدافند غیرعامل، باستان‌شناسی و فنی را اخذ کرده و با احداث آن، تمام شهرستان‌های پایین دست در کهگیلویه بزرگ از نعمت آب آن و تولید برق پایدار نیز بهره‌مند خواهند شد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه هم اکنون مناطقی همچون دهدشت، چُرام، لنده، چاروسا و دیشموک در حوزه گرمسیری این استان در خصوص تامین برق پایدار با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند که با احداث سدآبریز، این مشکلات از بین می‌رود، یادآور شد: اگر این سد احداث شود، نیروگاه آن بدون هیچگونه آلودگی، ۳۰ مگاوات تولید برق پاک خواهد داشت.

مصلح با تاکید براینکه احداث سد آبریز در راستای تقویت سد مارون خواهد بود، خاطرنشان کرد: سدهای زنجیره‌ای تاثیرات مطلوبی می‌توانند بر همدیگر داشته باشند و به همین دلیل است که مُدعی هستیم احداث سد آبریز بر روی مارون تاثیر مثبت دارد.

وی با اشاره به اینکه سد آبریز می‌تواند ۲۰ تا ۲۵ هزار اراضی را در دشت‌های وسیع و تشنه کهگیلویه بزرگ تامین آب کند و سالانه ۲۸ هزار میلیارد تومان برای کشاورزان این حوزه منفعت بدنبال داشته باشد، تصریح کرد: اجرای سد آبریز نیاز به آرامش برای احداث دارد تا در فضایی آرام و علمی ساخته شود.

آبریز توجیه پذیرترین سد استان به شمار می‌رود

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد معتقدست: سد آبریز توجیه پذیرترین سد این استان به شمار می‌رود که نسبت فایده و هزینه آن بالاست و این استان سالهاست که آب شهرستان‌های بهبهان، هندیجان، ماهشهر و دیگر مناطق استان خوزستان را تامین می‌کند چرا که آب، مرز جغرافیایی ندارد.

مصلح گفت: ۲۵ میلیون مترمکعب آب از سدهای استان کهگیلویه و بویراحمد طی سالجاری برای استان خوزستان رها شد و چنانچه این آب رها نمی‌شد هیچ کشاورزی در مناطق زیدان، سردشت، هندیجان و دیگر مناطق استان خوزستان نمی‌توانستند کشت محصولات مختلف را انجام دهد.

وی افزود: سد آبریز ۲۰ تریلیون تومان گردش مالی در منطقه ایجاد می‌کند و با توجه به اینکه در استان نیروگاه برق بزرگی نداریم تولید برق با احداث این پروژه افزایش می‌یابد.

مصلح با بیان اینکه سد آبریز در محدوده روستای آبریز در شمال شرقی شهرستان کهگیلویه باید احداث شود، تاکید کرد که احداث سد آبریز در بالادست رودخانه مارون یکی از دغدغه‌های اصلی مردم و مسئولان استان کهگیلویه و بویراحمد است.

گزارش: ضرغام علیبازی