اَفتونیوز| شهر تاریخی دهدشت که اخیرا کاروانسرای آن در فهرست میراث جهانی قرار گرفته، مهمترین و بزرگترین محوطه تاریخی استان کهگیلویه و بویراحمد و نماد فرهنگی و تاریخی این استان است. متاسفانه طی سالهای اخیر به دلیل رویکرد مدیریتی نامناسب میراث فرهنگی استان و در سایه کم توجهی و بیمهری مسئولین، نه تنها شاهد تعرض مکرر نهادها، سازمانهای دولتی و اشخاص به حریم منظری و حفاظتی این شهر تاریخی هستیم بلکه عرصه آن نیز از گزند این تخریبها و آسیبها بی بهره نمانده است. به طوری که مشاهدات میدانی نشان میدهد در حال حاضر ساخت و سازهای متعددی  در درون عرصه آن فعال است که بعضا در کمال شگفتی با مجوز اداره میراث فرهنگی استان به عنوان متولی حفاظت و نگهداری از آثار تاریخی است، انجام گرفته و یا در حال انجام است! اقدامات و تصمیمات تبعیضآمیز طی سالیان اخیر در صدور مجوز ساختساز و برخورد دوگانه با موارد تخلف، به تخریب آثار تاریخی محدود نشده بلکه نارضایتی شهروندان ساکن اطراف شهر تاریخی دهدشت نسبت به عملکرد اداره میراث فرهنگی و بدبینی آنها نسبت به آثار تاریخی را در پی داشته است. چوب ناتوانی مدیران و برخی کارشناسان که از دانش و توان فنی کاف و لازمی برخوردار نیستند را میراث تاریخی و تمدنی یک ملت باید بپردازد. وانگهی اگر بپذیریم مواریث تاریخی کشورها، میراث بشری شمرده میشود، عمق فاجعه روشنتر میشود.

جدیدترین نمونه تخریب وارده در شهر تاریخی دهدشت مربوط به بخش رواق در جنوبغربی شهر است که در سایه چشمپوشی مسئولین میراث فرهنگی استان، یکی از بناهای تاریخی را با استفاده از ماشین آلات سنگین تخریب کرده و کاملا از بین بردهاند! این بنا که واجد ارزش معماری و تاریخی بود، بزرگترین بنای تاریخی بخش رواق شهر تاریخی دهدشت محسوب میشد. بر اساس بررسیهای صورت گرفته در تاریخ ۲۹/۵/۱۴۰۲ ه.ش با آغاز عملیات تخریبی توسط ماشین آلات سنگین جهت خاکبرداری و احداث ساختمان مسکونی، ماموران یگان حفاظت شهر تاریخی دهدشت در محل عملیات حضور پیدا کرده و مانع از ادامه فعالیت آنها میشوند. متاسفانه پس از آن به واسطه دستور شفاهی مسئولین میراث فرهنگی استان مبنی کسب مجوز از سوی صاحب ملک و بلامانع بودن این عملیات ساختمانی، ماموران یگان حفاظت به ناچار از پیگیری موضوع منصرف میشوند. عملیات خاکبرداری در این محل تا عمق حدود ۴ متری از سطح ادامه مییابد که منجر به تخریب کامل بنا میشود. در تصاویری که از پایان عملیات خاکبرداری دیده میشود، آثار دیوار و پوشش این بنا کاملا مشخص است. پنهان کاری اداره کل میراث فرهنگی استان به مانند بسیاری دیگر موارد از تخریب آثار تاریخی و نیز غیرفعال بودند انجمنهای دوستدار میراث فرهنگی باعث شد تا به امروز در مورد این تخریب اطلاع رسانی لازم صورت نگیرد.

                                                                      وضعیت پیش از تخریب

لازم به ذکر است که در سال ۱۴۰۰ه.ش که طرح بازنگری تعیین عرصه و پیشنهاد حریم شهر تاریخی دهدشت در حال انجام بود، مسئولین با این توجیه که بخش رواق در آینده نزدیک  تعیین عرصه خواهد شد، مانع از ادامه فعالیت تیم باستان شناسی جهت تعیین عرصه و حریم بخش رواق شدند و آن را آگاهانه و به دلایل مشکوک به آینده موکول کرده اند. شاید برای این تاخیر و تعلل، هدفی را دنبال کردهاند! شهر تاریخی دهدشت چون بسیاری از دیگر شهرهای تاریخی ایران دارای سه بخش؛ ارگ، ربض و شارستان بود. ارک بخش حکومتی، رببض بخش مسکونی و شارستان بخش پیرامونی شهر برای فعالیتهای صنعتی و کشاورزی بود. جالبتر آنکه به رغم گذشت دو سال از انجام فعالیت میدانی تعیین عرصه و حدود حریم این مجموعه تاریخی، تاکنون بخش رواق مورد تعیین عرصه و حریم قرار نگرفته که طی این مدت به دلیل خلاء ایجاد شده، آسیبها و تخریبهای بسیاری به این بخش از شهر تاریخی وارد شده و عدم توجه مسئولین متولی در اداره میراث فرهنگی، شائبه های زیادی به وجود است. بنابراین ضرورت دارد تا دستگاههای نظارتی ضمن بررسی این موضوع، در صورت بروز هرگونه تخلف و ترک فعل از سوی مسئولین مربوطه، برخورد قانونی لازم را داشته باشند. مردم و دوستدارن میراث فرهنگی حق خود میدانند، پاسخ پرسشهایشان را در خصوص چرایی تخریب این اثر ارزشمند تاریخی، از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مطالبه کنند.

                                                                           در حین خاکبرداری

مجوز مورد نظر که موجب تخریب این بنای تاریخی شده صادر شده است، از طرف کدام مرجع یا فرد در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یا شهرستان و یا پایگاه پژوهشی شهر تاریخی دهدشت انجام شده است؟

در صورت عدم صدور مجوز رسمی از سوی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یا شهرستان و پایگاه، چرا اجازه ادامه عملیات خاکبرداری و تخریب کامل این بنای تاریخی و پیشرفت عملیات ساختمانی تا این مرحله داده شد؟

دلیل عدم تعیین عرصه و حریم برای بخش رواق که در واقع ربض شهر تاریخی دهدشت محسوب میشود، چیست؟