افتونیوز| سیدساعد حسینی

 دنا يك كوه نيست بلكه يك رشته كوه است با امتيازات منحصر بفرد كه نه تنها در ايران بلكه در دنيا شگفت‌آور است اين رشته كوه حدود يكصدكيلومتر طول و عرضى بين پانزده تا بيست كيلومتر دارد. ارتفاع سطح غير قله‌اى آن بطور متوسط چهار هزار متر و بر آن سطح بيش از چهل و شش قله بالاى چهار هزار متر و بلندترين قله زاگرس بنام قاش مستان با ارتفاع٤٤٣٥ و مورگل آن با٤٤١٧ متر و بيش از ده قله بالاى ٤٣٠٠ متر درطول آن سرافرازى می‌كنند.

اما امتيازات منحصر بفرد دنا

١- دنا كوه مقدس و كعبه آيين زرتشتى اين كوه كه نام آن از زبان اوستايى دنا گرفته شده بمعنى كوه دين و ديانت نشان‌دهنده مظهر تقدس در آيين زرتشتى بوده و از آنجا كه در خط مسقيم با پايتخت هخامنشيان چندان دور نبوده و به نوشته دوبده در همين حدود معبد مقدس بزرگى بوده و با اشارات ينبرگ، دكتر مشكور و كرستن سن شكى در نماد تقدس آن در آيين زرتشتى نيست.

٢- دنا مظهر بزرگترين اسطوره باستانى ايران غايب شدن كيخسرو در آن و اشارات تاريخ‌هاى طبرى، ابن اثير ، ابوريحان بيرونى، حمزه اصفهانى، حمدالله مستوفى، فارسنامه و ساير نويسندگان بعدى اين كوهستان بزرگترين اسطوره ملى را در خود جاى داده است.

٣- دنا بزرگترين نمايشگاه زمين‌شناسى بطوريكه دنا به تنهايى چهار دوره زمين شناسى را به نمايش می‌گذارد از آغاز پالعوزونيك در٥٧٠ميليون سال قبل و دوره‌هاى كامبرين دونين كربنوفر و پرمين و ترياسه و ژوراسيك وكرتاسه و دوران سوم و چهارم تا آخرين تكامل در پنج ميليون سال را در خود جاى داده است.

 ٤- دنا ذخيره گاه ارزشمند ژنتيكى گونه‌هاى گياهى و يكى از ذخيره گاههاى مهم زيست كره بطوريكه با مطالعات گياه‌شناسان آلمانى و اتريشى و ايرانى اين كوه به تنهايى داراى ١٢٥٠ گونه گياهى و ١٠٥ تيره از ١٥٠ تيره كشور را داراست در مقايسه با اروپا براى هرگونه جديد در آنجا با هر٦٦٢ كيلومتر به گونه جديد می‌رسيم در حالی كه در دنا در ٨كيلومتر به گونه جديدى می‌رسيم مهمتر اينكه دنا به تنهايى به اندازه ٤٥ كشور تنوع گياهى دارد و باز مهمتر دنا داراى ٦٠ گونه گياهى منحصر بفرد است كه غير از دنا در هيچ جاى دنيا وجود ندارد و داراى ٤٧٥ گونه دارويى از ٧٥٠ گونه جهانى است علت چنين تنوعى موقعيت منحصربفرد جغرافيايى آن است. تنوع بى‌نظير گياهى و جانورى دنا بعلت موقعيت خاص آن هست بطوری كه چهار وضعيت آب و هوايى دنيا بطور استثنايى از چهارسو به دنا ختم می‌شوند شامل آب و هواى مديترانه‌اى و نبوسندين و خزرى تورانى و صحارى و اينكه در آخرين دوران يخبندان به همين دلايل دامنه‌هاى دنا بطور استثنايى دچار يخبندان نشده اين تنوع بى‌نظير حياتى را بوجود آورده است.

 ٥- دنا ذخيره‌گاه جانورى كه تقريبا منهاى گوزن تمام گونه‌هاى جانورى ايران در آن وجود دارند.

 ٦- دنا منبعى عظيم براى آبهاى جنوب غرب ايران با ميزان بارندگى بين ٥٠٠ تا٢٠٠٠ميلمتر در سال.

۷- دنا بهشت كوهنوردى اين كوهستان داراى طولانى‌ترين ديواره سنگى بنام رگ‌شاه بطول ٤٠كيلومتر مجموعه كاملى از مواضع كوهنوردى شامل طاقديس، ناوديس، كلاهك، سقف طاقچه، شكاف تنور، دهليز و گرده و ساير مواضع است.

٨- غارهاى دنا شامل غارهاى كيخسرو، خفر، دنگزلو، دشت گرگى، نول، چر چر، خرسى و مهمتر از همه غار يخى در ارتفاع ٣٨٠٠ مترى و البته غار ده‌شيخ را هم می‌توان از دامنه دنا دانست.

۹- دنا در فرهنگ مردم استان كه بحث جداگانه‌اى مى‌طلبد.

از منابعی که در این نوشته استفاده شده می‌توان به کتابهای، تاريخ سياسى اجتماعى و فرهنگ شفاهى استان ك و ب تاليف دكتر حسينى و شاهنامه شاهكار انديشه تاليف همين نويسنده و پايان‌نامه سيدرضا حسينى با توجه به ماخذ اوليه در منابع مزبور اشاره کرد.