روزهای اخیر، خبری مبنی بر قطع گسترده درختان جنگلی در شهرستان بویراحمد، توجه افکار عمومی و فعالان محیط زیست را به خود جلب کرد. ماجرا از آنجا آغاز شد که ویدئویی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد ده‌ها اصله درخت بلوط در منطقه‌ای از این شهرستان قطع شده‌اند. انتشار این ویدئو واکنش‌های بسیاری را در پی داشت و مقامات منابع طبیعی را وادار به ورود به این پرونده کرد.

درپی انتشار کلیپی از قطع درختان بلوط در روستای میر غضب شهرستان بویراحمد، سیدحسین رضوی نژاد رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری این شهرستان از شناسایی متخلف خبر داد.

رضوی نژاد در گفت و گو با خبرنگار ایسنا گفت: در تاریخ ۱۲ اسفند پارسال با حضور مأموران و ضابطن اداره منابع طبیعی شهرستان بویراحمد، ضمن شناسایی فرد متخلف، پرونده تشکیل و جهت سیر مراحل قانونی به مراجع قضایی ارسال شد.

وی افزود: در این صورت‌جلسه تعداد درختان قطع شده ۶۰ اصله و مبلغ کلی جریمه نیز ۹۸۸ میلیون و ۵۲۳ هزار و ۵۷۰ تومان (۹٫۸۸۵٫۲۳۵٫۷۰۰ ریال) تعیین شد.

رضوی نژاد اظهار کرد: از مردم شریف و طبیعت دوست می‌خواهیم همراه و همیار ما در حفاظت از طبیعت باشند.

چرا درختان قطع می‌شوند؟

قطع درختان جنگلی در ایران پدیده‌ای جدید نیست. هر ساله گزارش‌های متعددی از تخریب جنگل‌ها، چه به دلیل قاچاق چوب و چه به علت توسعه زمین‌های کشاورزی و مسکونی منتشر می‌شود. جنگل‌های زاگرس، که استان کهگیلویه و بویراحمد نیز بخشی از آن است، از مهم‌ترین منابع طبیعی کشور به شمار می‌روند، اما در سال‌های اخیر به دلیل تغییرات اقلیمی، خشکسالی و همچنین بهره‌برداری غیرقانونی، آسیب‌های فراوانی دیده‌اند.

جواد هادی اصل فعال محیط زیست در این‌ باره گفت: «بیشتر قطع غیرقانونی درختان، برای تهیه زغال و فروش آن در بازار انجام می‌شود. به دلیل ضعف نظارت‌ها و سودآوری بالای این کار، این تخلفات ادامه دارد.»

آیا جریمه بازدارنده است؟

در حالی که مقامات منابع طبیعی از برخورد جدی با متخلفان خبر می‌دهند، بسیاری از فعالان محیط زیست معتقدند که میزان جریمه‌های تعیین‌شده تناسبی با خسارتی که به محیط زیست وارد می‌شود، ندارد. برای مثال، رشد یک درخت بلوط می‌تواند دهه‌ها طول بکشد، اما مجازات آن تنها یک جریمه نقدی است که در بسیاری از موارد، متخلفان حاضر به پرداخت آن هستند و دوباره اقدام به تخریب منابع طبیعی می‌کنند.

یکی از فعالان محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار داشت: «برای جلوگیری از چنین تخلفاتی، علاوه بر افزایش جریمه‌ها، باید نظارت‌های میدانی بیشتری انجام شود. همچنین، مردم باید در حفظ منابع طبیعی مشارکت بیشتری داشته باشند و به محض مشاهده تخلفات، آن‌ها را گزارش کنند.»

لزوم آگاهی‌بخشی و اقدامات پیشگیرانه

رئیس اداره منابع طبیعی بویراحمد از شهروندان درخواست کرده که در حفظ محیط زیست نقش فعال‌تری ایفا کنند و در صورت مشاهده تخلفات، آن را به مسئولان اطلاع دهند. اما آیا این درخواست به‌تنهایی کافی است؟

کارشناسان محیط زیست بر این باورند که علاوه بر اقدامات قانونی، باید به فکر راهکارهای پیشگیرانه بود. یکی از این راهکارها، آموزش و آگاهی‌بخشی به جوامع محلی است. تا زمانی که مردم از ارزش جنگل‌ها و عواقب تخریب آن‌ها آگاه نباشند، چنین اقداماتی تکرار خواهد شد.

همچنین، استفاده از فناوری‌های جدید مانند پهپادها و سیستم‌های پایش ماهواره‌ای می‌تواند به شناسایی سریع‌تر تخلفات کمک کند. بسیاری از کشورها از این فناوری‌ها برای محافظت از جنگل‌های خود استفاده می‌کنند، در حالی که در ایران هنوز این روش‌ها به‌صورت گسترده اجرایی نشده‌اند.

سرنوشت جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد چه خواهد شد؟

در حالی که هر سال سطح جنگل‌های کشور کاهش می‌یابد، این سؤال مطرح است که تا چه زمانی می‌توان این روند را ادامه داد؟ آیا با روند فعلی، جنگل‌های زاگرس در آینده‌ای نه‌چندان دور به خاطره‌ای تبدیل خواهند شد؟

در نهایت، حفاظت از جنگل‌ها نه‌تنها وظیفه دولت، بلکه مسئولیت تمام شهروندان است. آینده این سرمایه‌های طبیعی، به اقداماتی بستگی دارد که امروز انجام می‌دهیم. اگر نتوانیم در برابر تخریب آن‌ها ایستادگی کنیم، چیزی که از آن‌ها باقی خواهد ماند، تنها تصاویری در آرشیوها خواهد بود.