افتونیوز|  عکس‌ها و نوشته: حسن غفاری

دانش‌آموزان در زمین خالی کنارِ مدرسه‌ی ابتدایی شهید غلامی، واقع در چشمه‌نباتی شهر یاسوج، در حال برگزاری آزمون کتبی هستند؛ تصویرهایی از سال ۱۳۷۳ که امروز معنایی فراتر از یک خاطره دارد.

چشمه‌نباتی را می‌توان از نخستین تفرجگاه‌ها و فضاهای فرهنگی شهر یاسوج ـ مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد ـ دانست. این منطقه در گذشته سرسبز و پرطراوت بود. مسیر رودخانه‌ای زلال از دره‌ی آبشار می‌گذشت و چشمه‌های متعدد و پرآبی در آن جریان داشت. چشمه‌نباتی سرچشمه‌ی سه جوی معروف یاسوج بود؛ سه جویی که از زیر شهر عبور می‌کرد تا باغات و زمین‌های حاصل‌خیز روستاهای تل‌زالی و زیرتل را سیراب کند.

پیش از انقلاب، چشمه‌نباتی مکانی شناخته‌شده برای برگزاری جشن‌ها و آیین‌های دولتی بود. تیم‌های ورزشی در آنجا تمرین می‌کردند، پیش از آنکه زمین‌ها و سالن‌های ورزشی در شهر ساخته شوند. همچنین، این محدوده محلی برای استراحت و چرای چهارپایانِ روستاییانی بود که برای انجام کارهای اداری یا خرید به یاسوج می‌آمدند. در آن دوران، چشمه‌نباتی با ساختار باغ‌روستا، چهره‌ای آرام و دل‌انگیز داشت، سرسبز بود و پرآب با درختان بلند سپیدار و بیدهای کهنسال.

امروزه اما، چشمه‌نباتی چهره‌ای دیگر به خود گرفته است. در پایین‌دست آن هنرستان صنعتی و کتابخانه‌ی مرکزی شهر جای گرفته و در بالادست، محله‌ی سالم‌آباد در امتداد خیابان آیت‌الله کاشانی گسترده شده است؛ محله‌ای با چندین خوابگاه دانشجویی دخترانه، مدرسه‌ی های ابتدایی و تراکم بالای ساختمان‌های مسکونی. در شمالی‌ترین نقطه‌ی چشمه‌نباتی و در امتداد همین خیابان، ساختمان دادگستری شهر یاسوج واقع شده است؛ درست در همان مکانی که دانش‌آموزانِ تصویر یادشده، در سال ۱۳۷۳ در آنجا امتحان می‌دادند.

پاسخ به این پرسش که آیا از میان آن دانش‌آموزان امروز کسی کارمند دادگستری است یا شاید روزی به عنوان شاکی یا متشاکی پا به آن ساختمان گذاشته، آسان نیست. اما به‌سادگی می‌توان دریافت که انتخاب محل کنونی دادگستری پس از ناکامی در جانمایی آن در میدان استانداری (امام حسین)، دوباره تصمیمی نادرست و غیرکارشناسی بوده است. احداث این بنا در منطقه‌ای مسکونی و در مسیر علمی و فرهنگی شهر، خطایی آشکار به شمار می‌آید؛ شهری که دارای تپه‌ها و بلندی‌های متعدد است و می‌شد این نماد عدالت را در نقطه‌ای مرتفع بنا کرد تا از سراسر شهر دیده شود، بی‌آنکه آرامش ساکنان را برهم زند.

تصمیم ساخت دادگستری در این محدوده تنها نمونه‌ای از ده‌ها اشتباه در برنامه‌ریزی شهری یاسوج است؛ اشتباهاتی که نتیجه‌ی تصمیم‌های سطحی و منافع‌جویانه‌ی برخی از کارشناسان و مدیران بی‌تعهد بوده است. از دیگر پیامدهای چنین رویکردی می‌توان به جانمایی نامناسب زندان یاسوج در ورودی شهر و در مسیر باند فرودگاه، نبود پارک‌های محله‌ای در سطح شهر، بن‌بست‌ها و دسترسی‌های دشوار در مسیرهای درون‌شهری، و بی‌توجهی به امتداد جاده‌ی برون‌شهری پس از پل سوم رودخانه‌ی بشار اشاره کرد.

افزون بر ازدحام جمعیت و ترافیک سنگین در ساعات اداریِ انتهای خیابان آیت‌الله کاشانی، کافی است لحظه‌ای بیندیشیم که دانش‌آموزان مدرسه‌ی مجاورِ دادگستری، مراجعه‌کنندگان کتابخانه‌ی مرکزی، ساکنان خوابگاه‌های دانشجویی، مسافران بلوار ارم، گردشگران آبشار یاسوج و خانواده‌های محترمِ محله‌ی سالم‌آباد هر روز با چه منظره‌ای روبه‌رو هستند. چشمه نباتی و قسمت های شمالی سالم اباد زیر سایه‌ی تغییر کاربری ها و تصمیم‌های غیرکارشناسی، بخشی از هویت طبیعی و فرهنگی خود را از دست داده است. هنوز هم دیر نشده است. سالم اباد فرهنگی و چشمه نباتی زیبا را از منظر بد ترافیک و صنوف متعدد دادگاهی نجات دهید و به بلندی‌های اطراف شهر نظری بیندازید و طرحی نو‌ دراندازید که این وضعیت زیبنده مرکز استان، پایتخت طبیعت کشور و زمانه ای که در آن زندگی می کنیم نیست. دادستانی و دادگستری از ورای چشم باز برحقیقت صورت می‌گیرد.