لفتونیوز؛ سفر رئیس‌جمهور و هیئت دولت به استان کهگیلویه و بویراحمد، همانند بسیاری از سفرهای استانی، با نشست‌های فشرده مدیریتی، تخصصی، سیاسی و اجتماعی همراه بود، طبیعی است که در چنین فضایی مجموعه‌ای از مطالبات، دغدغه‌ها و پیشنهادها مطرح شود اما آنچه این سفر را از منظر تحلیلی قابل تأمل می‌سازد، نه صرفاً حجم پروژه‌ها و ارقام اعلام‌شده، بلکه کیفیت گفت‌وگوها، نوع مسائل مطرح‌شده، صراحت نقدها و مهم‌تر از همه آن چیزی است که باید گفته می‌شد اما یا مجال طرح عمومی نیافت یا به‌صورت محدود مطرح شد.

در اغلب جلسات فشرده، موضوعاتی چون بیکاری، ضعف زیرساخت‌ها، پروژه‌های نیمه‌تمام، بحران آب، راه‌های ارتباطی، بهداشت و درمان و عقب‌ماندگی‌های تاریخی استان مورد اشاره قرار گرفت هر چند این مسائل واقعی و انکارناپذیرند اما ریشه‌های ساختاری آن‌ها کمتر به‌صورت شفاف در سطح ملی طرح شد، کمتر کسی به‌طور جدی از فروپاشی سرمایه اجتماعی و کاهش اعتماد عمومی به چرخه وعده و اجرا سخن گفت، در حالی که مردم استان بارها تجربه کرده‌اند وعده‌هایی که با هیجان مطرح می‌شوند، در گذر زمان یا نیمه‌تمام می‌مانند یا به فراموشی سپرده می‌شوند.

بحران نظام تصمیم‌سازی استان، استمرار حلقه‌های بسته مدیریتی، فرسودگی ساختار حکمرانی محلی، مسئله مهاجرت نخبگان و تهی‌شدن استان از سرمایه انسانی، با وجود اهمیت حیاتی، به‌صورت راهبردی و عمیق مطرح نشد،آسیب‌های اجتماعی گسترده مانند اعتیاد، خودکشی، فروپاشی خانواده، سرخوردگی جوانان و انسداد اجتماعی نیز، که امروز ماهیتی فراتر از یک مسئله فرهنگی یافته و به خطر امنیت اجتماعی نرم تبدیل شده است به سبک همیشگی به مرکز منتقل نشد.

تمرکز اصلی سخنان بیش از آنکه بر اصلاح ساختار معیوب توسعه باشد، تکبه بر سیاست های کلان کشوری ونه بر اصلاح پروژه‌ها و تزریق اعتبارات معطوف بود و این خود نشانه‌ای از محافظه‌کاری نخبگانی است که یا ناخواسته یا خودخواسته، جسارت ورود به لایه‌های عمیق‌تر بحران را نداشتند، این احتیاط بیش از حد، ریشه در نگرانی از حذف از چرخه انتصابات، ترس از برچسب‌خوردن و ملاحظات ارتباطی با شبکه قدرت محلی دارد و سبب شد بسیاری از نقدها به جای آنکه متوجه منطق ناکارآمد تصمیم‌گیری باشند، صرفاً به پیامدها محدود شوند، نتیجه آن شد که تصویر منتقل‌شده به مرکز، بیش از آنکه نمایانگر بحران حکمرانی محلی باشد، بازتاب‌دهنده استانی محروم با چند پروژه نیمه‌تمام جلوه کند.

در حوزه سیاسی نیز، بخش عمده‌ای از سخنان حول عدالت منطقه‌ای، تبعیض بودجه‌ای، سهم استان از منابع ملی و لزوم نگاه ویژه دولت متمرکز بود، اما کمتر سیاستمداری حاضر شد سهم جریان‌های سیاسی در بازتولید وضع موجود را به‌صراحت بپذیرد، واقعیت این است که بخش قابل توجهی از نیروهای سیاسی استان در دهه‌های گذشته در شکل‌دهی به چرخه‌های ناکارآمد مدیریتی، بده‌بستان‌های انتخاباتی و تضعیف شایسته‌سالاری نقش داشته‌اند، اما این بخش از حقیقت در جلسات رسمی مجال بروز نیافت.

همزمان، مسئله عدالت در توزیع تریبون‌ها نیز قابل نقد است،مشاهدات میدانی نشان می‌دهد مدیران اجرایی و جریان‌های همسو با دولت دسترسی منظم و پررنگ‌تری به تریبون‌ها داشتند، در حالی که اصلاح‌طلبان منتقد، مطالبه‌گران مستقل و برخی چهره‌های انتقادی یا به حاشیه رانده شدند یا اساساً امکان بیان مستقیم نیافتند، نتیجه آن محدود شدن صداهای واقعی استان و فرسایش اعتماد عمومی بود.

در همین راستا، استوری آقای غلام رضا تاجگردون نماینده مردم گچساران و باشت و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز بخشی از واقعیت‌های این سفر را تأیید می‌کند وی عنوان کرد که «جلسات با رئیس‌جمهور از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب ادامه داشت و بیش از سی نفر از اقشار مختلف، از فرهنگیان و اقتصادیان گرفته تا مادران شهداء، فعالان سیاسی، اجتماعی و آموزشی، مطالبات خود را مطرح کردند، اما بسیاری فرصت بیان نیافتند،تاجگردون ضمن تأکید بر ارزشمندی برخی سخنان، اشاره کرد که انتظار می‌رفت مطالبات سیاسی و آموزشی فراتر از تصور مطرح شود،اما واقعیت آن بود که سطح مطالبه‌گری پایین‌تر از انتظار و محدود به موارد سطحی باقی ماند،وی همچنین از نوجوانان و جوانان فعال دانش‌بنیان و ورزشی به‌عنوان نشانه امید و آینده روشن نسل جوان یاد کرد، تأکیدی بر اهمیت شنیدن صدای این نسل در مسیر توسعه استان داشت»

در مجموع، سفر پرهیاهوی رئیس‌جمهور و هیئت دولت در سطح وعده و پروژه پرحجم بود، اما در اصلاح ساختار، نقد حکمرانی محلی و ایجاد تریبون برای همه صداها محتاط و محافظه‌کارانه عمل شد، نخبگان و سیاسیون بخشی از حقیقت را گفتند و بخشی را ناگفته گذاشتند و مردم بیش از آنکه شریک در تصمیم باشند، شنونده وعده‌ها باقی ماندند.

تا زمانی که این سفر به نظام شفاف گزارش‌دهی، نظارت مردمی و تعهدات زمان‌بندی‌شده اجرایی متصل نشود، سرنوشتی جز تبدیل شدن به یک رویداد رسانه‌ای و کم‌اثر در حافظه توسعه استان نخواهد داشت. توسعه نه با سفرهای پرهیاهو، بلکه با شجاعت در اصلاح ساختار، گردش واقعی نخبگان، شفافیت و شنیدن همه صداها، حتی منتقدان، امکان‌پذیر می‌شود.

*محمد مسلمی*