حادثه‌تروریستی حمله به مرقد مطهر امام خمینی(ره) و ساختمان مجلس شورای اسلامی و شهادت و جراحت جمعی از هموطنان بی‌گناه در این حادثه، رویداد ناگواری بود که از زوایای مختلفی قابل تبیین است. ضمن تسلیت این حادثه ناگوار به خانواده قربانیان این حمله‌تروریستی و ملت مظلوم ایران چند نکته مهم درخور تامل است:

1-‌ ترور و خشونت کوردلانه در هیچ دین و مذهبی پذیرفته نیست. کنکاش در مبانی دینی و اسلامی و تاریخ صدر اسلام نشان می‌دهد ‌ترور و کشتار ناجوانمردانه شهروندان بی‌گناه در قاموس آن نمی‌گنجد و افرادی که با رویکردهای دینی و تعصبات بیهوده مذهبی به چنین روش‌هایی متوسل می‌شوند، فریب‌خوردگانی هستند که بویی از دین و انسانیت نبرده‌اند و با تفسیر اشتباه مبانی دینی بزرگ‌ترین ضربه‌ها به دین وارد می‌کنند. دین اسلام، دینی رحمانی است و در هیچ دوره‌ای از حیات سیاسی و اجتماعی پیامبر اسلام و ائمه اطهار ردپایی از‌ ترور و توسل به روش‌های خشونت‌آمیز دیده نمی‌شود. لذا افراط‌گرایی، تندروی و جمود فکری در هر فرقه و مکتبی اعم از داعش، طالبان، بوکرام یا هر جریانی که باشد، علاوه بر آنکه مذموم است، باید آسیب‌شناسی شود تا منجر به چنین حوادث تلخی نشود.

2- واکنش افکار عمومی به حادثه‌ تروریستی تهران قابل تحسین بود. برخلاف بسیاری از سیاستمداران و فعالان سیاسی که بلافاصله بعد از این حادثه به تسویه حساب‌های جناحی و تخریب دولت روی آورده‌اند، افکار عمومی و مردم عادی در شبکه‌های اجتماعی به انحای مختلف بر حفظ، انسجام و وحدت طیف‌های مختلف فکری و قومی تاکید کردند. متاسفانه بسیاری از سیاسیون و فعالان سیاسی به جای برگرداندن آرامش به جامعه از همان لحظات نخستین تلاش کردند با ربط دادن این حادثه ‌تروریستی به موضوعات سیاست خارجی دولت، برجام، مذاکره، دیپلماسی و... دولت روحانی را تضعیف کنند، غافل از اینکه به واقع بر اساس قانون، ریاست جمهوری در نهادهای امنیتی اختیارات زیادی ندارد و به صرف یک حرکت ‌تروریستی کور و بی‌هدف نباید عملکرد موفق دولت در حفظ آرامش و ثبات در کشور را زیر سوال برد. کوبیدن بر طبل اختلاف و تفرقه در شرایطی که ملت در بهت و نگرانی بود، نشان داد برخی در کشور برای نادیده گرفتن شعور جمعی و خواست مردم حاضرند از هر حربه‌ای برای تضعیف دولت و خصوصا اصلاح‌طلبان استفاده کنند، خواه آن اتفاق یک شکست ورزشی باشد یا یک حادثه ‌تروریستی تلخ!

3- ابعاد مختلف حادثه ‌تروریستی تهران باید بررسی شود. همچنان که جا دارد نیروهای امنیتی و نظامی که در این حادثه جان‌فشانی کردند، تجلیل و قدردانی شود، عاملین، مقصران احتمالی و خاطیان نیز باید شناسایی و مجازات شوند. اگر فرد، نهاد یا دستگاهی اهمال یا کم‌کاری کرده است باید پاسخگو باشد تا از تکرار این قبیل حوادث جلوگیری شود. در حادثه پلاسکو نه تنها فرد یا دستگاهی شناسایی و مجازات نشد، بلکه افرادی با تمسک به این حادثه ناگوار نردبانی برای نیل به مقاصد سیاسی ساختند که جای تامل و سرزنش داشت؛ انتظار می‌رود در این حادثه دردناک ضمن پاسداشت قربانیان و نیروهای فداکار امنیتی و نظامی هرگونه ضعف و خطایی شناسایی، رفع و مجازات شود. قاصرین احتمالی داخلی این حادثه نباید در سایه رشادت‌های نیروهای نظامی و شهدای عزیز این حادثه از مسئولیت شانه خالی کنند.

4- حادثه ‌تروریستی تهران درس‌های زیادی برای آموختن دارد که مهم‌ترین آن ضرورت حفظ امنیت و آرامش در کشور است. اما نباید این حادثه به بهانه‌ای برای تسویه حساب‌های سیاسی و ایجاد محدودیت برای سایر نهادها تبدیل شود. مطالبات مردم در همه زمینه‌ها مهم است و نباید به بهانه حفظ امنیت، فضای امنیتی بر کشور حاکم شود. شوربختانه عده‌ای در چند روز گذشته با استناد به این حادثه مطالبات جدی و مهم سیاسی و اجتماعی را به حاشیه برده‌اند، به گونه‌ای القا می‌کنند که در فضای فعلی چنین مطالباتی نباید مطرح شود. ما بر این باوریم این حادثه کور تاثیری بر امنیت و آرامش کشور ندارد و مردم نیز انتظار دارند هم دولت دوازدهم و هم مجموعه نهادهای حاکمیتی ضمن حفظ امنیت و آرامش در کشور، دیگر مطالبات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، رفاهی، هنری و ... را پیگیری کنند.

5- حادثه هفته گذشته در تهران نباید باعث بروز رفتارهای هیجانی در میان مردم یا مسئولان شود. ابعاد مختلف و پیچیده این ماجرا هنوز مبهم است و حفظ آرامش و اتخاذ تصمیمات عقلانی و منطقی در فضای داخلی و سیاست خارجی، ایران را از شرایط فعلی عبور خواهد داد. توالی اتفاقات اخیر در سطح منطقه از جمله سفر‌ترامپ به منطقه، تقابل عربستان و قطر و برخی موضع‌گیری‌های داخلی پیرامون این موضوع چه بسا بتواند به عنوان دامی برای ایران باشد تا با رفتارها و واکنش‌های هیجانی و احساسی وارد بحران‌های گسترده‌تری شود. در چنین شرایط حساسی، حفظ انسجام و وحدت داخلی، تک‌صدایی در ارکان نظام، تعامل و همراهی دستگاه دیپلماسی و قوای نظامی و تبیین واقع‌بینانه رویدادهای سیاسی می‌تواند دشمنان را در نیل به هدف ایجاد ناامنی در کشور ناکام بگذارد.

*سرمقاله همدلی