مسئولان و متولیان امر کهگیلویه وبویراحمد درحالی سرمایه گذاری بر روی گردشگری را باتوجه به شرایط خاص اقلیمی وظرفیت های متنوع طبیعی و تاریخی محورتوسعه این استان دانسته اند که وجود برخی چالش های نهفته تا حدود زیادی بر رونق وشکوفایی این صنعت مهم سایه افکنده است. کهگیلویه وبویراحمد با داشتن 280 تفرجگاه طبیعی، 2هزار و 700 اثر تاریخی، 750 اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی و مواهب و ظرفیت های بکر هم اینک به عنوان یکی از مناطق هدف گردشگری در ایران تبدیل شده و سالانه به ویژه در ایام بهار و تابستان میزبان خیل عظیمی از مسافران و گردشگران است. این استان زیبا دارای 14منطقه نمونه، 11روستای هدف گردشگری، 17 اردوگاه رفاهی، یک شهر هدف منطقه ویژه گردشگری و بیش از دهها کمپینگ اقامتی است. بسیاری از هموطنان و مسافران خسته از گرمای سوزان و طاقت فرسای این روزهای تابستان سرزمین هزار رنگ و رویایی کهگیلویه و بویراحمد همراه با طبیعت بکر و سحر انگیز آن را محل و مقصد گردشگری خود قرار داده اند. در تعطیلات چند روزه عید فطر امسال نیز همچون سال های گذشته، کهگیلویه و بویراحمد با ورود انبوهی از مسافران و گردشگرانی مواجه شد که مناطق سردسیری این استان را برای گذراندن تعطیلات خود انتخاب کرده بودند. جلوه های بدیع و زیبایی های طبیعی و خدادادی همراه با طبیعت چشم نواز، چشمه ها و تفرجگاه ها، آبشارهای زیبا، رودخانه های خروشان شهرستان های سردسیری بویراحمد و دنا لحظه های خوش و به یادماندنی را برای بیش از یک میلیون مسافر خسته در ایام عید فطر امسال به ارمغان آورده بود.

** چالش های نهفته

کهگیلویه وبویراحمد در کنار طبیعت بکر و جاذبه های گردشگری، تاریخی و مذهبی خود همواره با مردمانی غیور، سلحشور و مهمان نواز با هویت تاریخی و فرهنگی غنی مشهور بوده است. اما نکته حائز اهمیت در این رهگذر آنست که نباید اجازه داد چنین ویژگی های طبیعی و خدادادی و فرهنگ و هویت غنی مردم این دیار بعضا با بروز برخی مشکلات و یا رفتار های ناشایست عده ای معدود دچار خدشه شود. مشکلاتی که شاید در نگاه نخست کوچک و یا کم اهمیت جلوه کند و به صورت ریسمان های نازک به نظر برسند اما وقتی آنها را کنار هم گذاشت تبدیل به چالش های بزرگ تر و در عین حال ریسمان های محکم و در هم تنیده و با گره های کوری خواهند شد که بازکردن آن نیازمند متحمل شدن هزینه های فراوان تری خواهد بود. البته با بررسی و رصد برخی مراکز اقامتی و تفرجگاه ها به ویژه در شهرستان های بویراحمد و دنا و گفت و گو با برخی گردشگران در تعطیلات عید فطر امسال مشکلات موجود و فراروی حوزه گردشگری این استان چندان هم کوچک و یا کم اهمیت نبودند. مشکلاتی که از نبود راهنما و کمبود سرویس های بهداشتی در برخی مناطق گردشگری و سردرگمی مسافران آغاز و در نهایت با شیطنت و دلال بازی عده ای فروشنده مواد غذایی و خوراکی در مراکز اقامتی به نگرانی و عدم رضایت مسافران و گردشگران نیز ختم می شد.

** مسافری که روایتگر مشکلات گردشگری کهگیلویه وبویراحمد بود

یکی از گردشگران به مناطق گردشگری شهرستان های بویراحمد و دنا در اقامت سه روزه خود در تعطیلات عید فطر امسال و دیدن برخی مناظر طبیعی و تفرجگاهی این شهرستان ها و همچنین رصد دقیق مشکلات برخی از کمبودهای فاحش در این مکان ها را در اختیار خبرنگار ایرنا قرار داده است. غلامرضا مالک زاده اهل استان فارس است، وی همراه خانواده سه روز را مهمان استان کهگیلویه وبویراحمد بود. مالک زاده البته با شناخت و اشرافی که بر روی مناطق گردشگری و زیباهای طبیعی و خدادادی کهگیلویه وبویراحمد داشت با تیزبینی و ظرافت خاصی برخی مشکلات، نارسایی ها و کمبودها در بخش های گوناگون حوزه گردشگری استان را مورد رصد قرار داده است. وی البته رفع بخش عمده ای از این مشکلات و موانع موجود را بیشتر نیازمند بکارگیری تدبیر و سلیقه از سوی متولیان امر دانسته و معتقد است که حل بسیاری از این معضلات و کمبود ها را نمی توان به کمبود اعتبار و نبود منابع مالی گره زد. وی نبود راهنما در برخی مراکز اقامتی و تفریحی را یکی از مشکلات مهم در کنار انبوه معضلات و کج سلیقگی های موجود در مناطق گردشگری این استان دانست و گفت: وجود این معضل در مراکز تفریحی و گردشگاه های مهریان یاسوج و سی سخت شهرستان دنا کاملا مشهود بوده است. مالک زاده ابراز داشت که بسیاری از گردشگران و مسافران به دلیل نبود راهنما در این مناطق سردرگم بودند و از هر کسی اطلاعات مربوط به این 2 منطقه تفریحی را خواستار می شدند. وی تاکید کرد که خودم و مسافران زیادی نمی دانستیم چه مکان هایی را باید ببینیم و با نقل قول از این و آن به سمت آبشار و کوه های اطراف «کوه گل » رفتیم و می رفتند! وی همچنین بروز برخی چالش های فرا روی مناطق گردشگری سی سخت به ویژه در منطقه کوه گل و چشمه میشی این شهر را یادآور شد و گفت که این مناطق علاوه بر مشکل نبود راهنما با معضلات و کمبودهای دیگری نیز مواجه بودند. مالک زاده اخذ عوارض به مبلغ 40 هزار ریال برای هر خودروی سواری و 80 هزار ریال برای اتوبوس را بدون آنکه کمترین توجه و ارایه خدماتی به مسافران از سوی این افراد و متولیان امر شود را قابل توجیه ندانست و می گوید وقتی اقامتگاه ها در این مناطق به مردم اجاره داده می شد، گرفتن عوارض خودرو از گردشگران چه لزومی دارد؟.

** گرانی اجناس در گردشگاه‌ها

این گردشگر شیرازی همچنین مشکل گرانی برخی اجناس و سوء استفاده از گردشگران و مسافران را یکی دیگر از مشکلات و البته کج سلیقگی های فاحش به دلیل ضعف نظارت کافی متولیان امر بر این مناطق ذکر کرد. مالک زاده ادامه داد که هرکیلوگرم ماهی پرورشی قزل آلا در منطقه کوه گل سی سخت به قیمت 200 هزار ریال به فروش می رسد. وی گفت که برای پاک کردن این یک کیلوگرم ماهی نیز بین 50 تا 100 هزار ریال از مشتری پول می گرفتند. یعنی یک کیلوگرم ماهی پرورشی با پاک کردن آنها حدود 300 تا 350 هزار ریال به مشتری فروخته می شد. این گردشگر همچنین گفت که هر بطری نوشابه سون آپ که در شهر یاسوج یا سی سخت حدود 25هزار ریال به فروش می رسید در تفرجگاه کوه گل سی سخت به قیمت 50 هزار ریال به مشتری تحمیل می کردند. مالک زاده قطعی آب از ساعت 12نیمه شب تا صبح در یاسوج را به عنوان پایتخت طبیعت ایران نیز غیرقابل توجیه می داند. وی معتقد است که مسئولان و متولیان امر باید در این راستا تدبیری بیندیشند که وقتی مسافری خسته از مناطق گردشگری اطراف شهر می آید نخستین نیازی که پیدا می کند آب و استحمام برای رفع خستگی است اما می بیند که با قطعی آب روبرو است و همین امر سبب نارضایتی گردشگر را فراهم می آورد. وی گفت: این در حالی است که بابت اقامت این یک یا 2 شب نیز از مسافر پول اخذ شده و منطق ایجاب می کند که حداقل امکانات و نیازهای اولیه برای گردشگر باید فراهم باشد.

** افردی که تنها راه گرفتن عوارض بلد هستند

محمد شریفی یکی دیگر از گردشگران منطقه کوه گل سی سخت با ابراز گلایه از مسئولان امر شهرستان دنا و شهرداری سی سخت گفت که به نظر می رسد آنها تنها راه گرفتن عوارض و پول از مسافران را بلد بودند. این مرد کهنسال اصفهانی که سالهاست شهر توریستی سی سخت و مناطق و مناظر طبیعی و تاریخی کهگیلویه وبویراحمد را مقصد گردشگری خود قرار داده به خبرنگار ایرنا می گوید که مسئولان امر قدر این نعمت خدادادی و طبیعت بکر و زیبا را نمی دانند. وی اوج ترافیک در ورودی منطقه کوه گل سی سخت، نبود راهنما، جاده های باریک به سمت این منطقه گردشگری و همچنین گرانی برخی اجناس را از مهمترین مشکلات موجود در این مناطق گردشگری ذکر کرد. عمده مشکلات و کمبودها از زبان بسیاری از مسافران و گردشگران در مناطق تفرجگاهی و گردشگری به ویژه منطقه کوه گل و چشمه میشی سی سخت حول همین چند محور می چرخید که ضرورت ساماندهی و برخورد با متخلفان بیش از پیش احساس می شود.

** برخورد با متخلفان

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه وبویراحمد با تایید بروز تخلفات و گرانفروشی عده ای فرصت طلب در برخی مراکز تفریحی در شهرهای یاسوج و سی سخت گفت که متخلفان در این راستا شناسایی و پرونده آنها به مراجع قضایی و ذیربط نیز ارجاع داده شد. محمود باقری افزود که برای برخی از این افراد حکم صادر شده و بین 60 تا 100 میلیون ریال نیز جریمه نقدی محکوم شده اند. وی ابراز داشت که البته اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان نیز در ابتدا با واگذاری مناطق تفریحی و گردشگری کوه گل و چشمه میشی به بخش خصوصی و شهرداری سی سخت مخالف بود و دلیلش نیز بروز کم کاری ها و سهل انگاری از سوی آنها بود. باقری تصریح کرد که با اسرار فراوان و دستور استاندار کهگیلویه وبویراحمد نگهداری این مناطق به شهرداری سی سخت واگذار شد و مهمترین خواسته اداره کل گردشگری استان همواره برخورد همراه با متانت و نرمی با مسافران همراه با ارایه خدمات با کیفیت و مناسب به آنان بوده است. وی تصریح کرد که البته کمیته ای متشکل از دستگاه های متولی در امر ساماندهی بازار از جمله صنعت، معدن و تجارت و تعزیرات حکومتی برای رصد و نظارت دقیق بر روی مراکز فروش و عرضه مواد خوراکی و غذایی در مناطق گردشگری تشکیل شد.

** کهگیلویه و بویراحمد مقصد گردشگری در ایران

استاندار کهگیلویه وبویراحمد گفت که وجود زیبایی های طبیعی و مناظر بکر و خدادادی در کنار آثار متعدد باستانی و تاریخی و امام زاده های متعدد این دیار زیبا را به مقصد جدیدی در مناطق هدف گردشگری ایران قرار داده است. سید موسی خادمی، استان کهگیلویه وبویراحمد را تلفیقی از ظرفیت های متنوع طبیعی، تاریخی، مذهبی و آداب و رسوم و آیین های خاص به ویژه در حوزه زندگی عشایری دانست و اظهار داشت که باید بتوان با شناسایی و ایجاد زیرساخت ها، زمینه بهره وری و استفاده مناسب از این استعدادها را برای توسعه همه جانبه استان فراهم کرد. وی با اشاره به برگزاری جشن های نوروزگاه در شهرها و مناطق مختلف استان نیز گفت که برپایی چنین جشن ها و آیین های روح افزا و متنوع در راستای شعار راهبردی دولت تدبیر و امید برای ایجاد نشاط و امید در جامعه است. استاندار کهگیلویه وبویراحمد گفت که این استان با تدابیر و اهتمام ویژه متولیان امر در دولت یازدهم به عنوان مقصد جدید گردشگری در ایران تبدیل شده و باید زیرساخت ها و شرایط متناسب برای ورود گردشگران فراهم شود. خادمی افزود که البته سرمایه گذاری برروی صنعت گردشگری به عنوان یکی ازشاخص های اساسی رونق و توسعه پایدار در این استان نباید تنها بر روی محور طبیعت گردی باشد بلکه سایر جنبه های آن اعم تاریخی، مذهبی و حتی آداب و رسوم خاص مردم این دیار مدنظر قرار گیرد. وی گفت: حوزه گردشگری کهگیلویه وبویراحمد با وجود این همه منابع طبیعی، گردشگری و ظرفیت های بالقوه طبیعی، تاریخی و مذهبی اما سهم ناچیزی در توسعه این استان داشته و نتوانسته شکاف عمیق توسعه نیافتگی این استان را نسبت به کشور کاهش دهد. براساس آمارها، این استان سالانه پذیرای بیش از سه میلیون و 500 هزار نفر گردشگر است که تعدادی از آنان جهانگردان کشورهای خارجی هستند اما کمبود زیرساخت‌های تفریحی و رفاهی در سال‌های اخیر سبب شده این فرصت بی بدیل برای توسعه کهگیلویه و بویراحمد دود شود.

** موضع منفعلانه گردشگری

استاندار کهگیلویه وبویراحمد همچنین معتقد است که بخش گردشگری به عنوان یکی از ظرفیت های بالقوه و محور اصلی توسعه این استان باید از حالت انفعالی خارج و به یک کانون فعال، پویا، موثر و امیدآفرین در راستای ایجاد اشتغال، کسب درآمد و شکوفایی همه جانبه استان تبدیل شود. خادمی اظهار داشت: یکی از راهکارهای اساسی در تحقق این مهم تهیه و تدوین سند جامع گردشگری است. وی گفت که دولت تدبیر و امید و حتی شخص رئیس جمهوری نیز با اشراف کاملی نسبت به ظرفیت های بالقوه گردشگری به ویژه بخش طبیعت گردی به عنوان محور اساسی توسعه استان دارد. خادمی یادآور شد که باید با یک برنامه ریزی اصولی و منسجم این خواسته و دستور مدبرانه رئیس جمهوری را که در سفر پربرکت هیات دولت به استان نیز بر روی آن تاکید داشتند، به نحو شایسته اجرا کرد. وی تصریح کرد که آنچه که تاکنون در زمینه گردشگری این استان انجام شده یک موضع منفعلانه و نه فعالانه و با افق روشن و آینده نگری بوده است. استاندار کهگیلویه وبویراحمد ابراز داشت که برنامه ریزی ها و اقدامات انجام شده تاکنون ناخواسته و به نوعی تحمیلی اما مطلوب وضروری بوده است. وی تاکید کرد: اینکه عده ای از گردشگران در ایام نوروز و یا تابستان به این استان هجوم می آورند و متولیان امور گردشگری در استان نیز مجبور به تامین برخی امکانات وزیرساخت های موقت هستند امری لازم است اما راهگشای رفع مشکلات و نیازهای این بخش نیست. خادمی اظهارکرد که این گونه خدمات رسانی در حقیقت کار همه جا و همه کس است و جزء وظایف ذاتی و معمول مسئولان و متولیان امور محسوب می شود. وی یادآور شد که آنچه که در سند جامع توسعه گردشگری بر روی آن تاکید می شود توسعه گردشگری منفعتی است که با ساخت کانون های گردشگر پذیر، تامین زیرساخت های خدمات دهی با رویکرد درآمدزایی ممکن خواهد بود. خادمی تاکید کرد که در این نوع توسعه صنعت گردشگری تصمیم ها و برنامه ریزی ها ورود گردشگر را به فرصتی برای کسب درآمد و اشتغالزایی تبدیل خواهد کرد.

** گردشگری ظرفیتی مغفول مانده در توسعه کهگیلویه و بویراحمد

معاون عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به کمبود زیرساخت ها و امکانات رفاهی و خدماتی مناسب در مناطق و تفرجگاه های گردشگری این استان گفت: بخش گردشگری با وجود مهمترین محور توسعه استان اما به دلیل برخی کم مهری های گذشته و حتی سوء مدیریت ها جای خود را در اقتصاد و کانون توسعه ای استان باز نکرده است. پژمان نیک اقبالی افزود که غذاهای سنتی و بومی در کهگیلویه وبویراحمد یکی از ظرفیت های غنی، کم نظیر و در عین حال فراموش شده از گذشته های دور این دیار است که تاکنون مغفول مانده و کمترین سهمی را در رونق این بخش به دلیل کم کاری و سوء مدیریت های گذشته نداشته است. وی تصریح کرد که می توان با احیا، شناسایی، برند سازی و حتی آموزش در این راستا می تواند به نقطه عطفی در رونق و توسعه گردشگری این استان تبدیل شود. نیک اقبالی معتقد است که این استان ظرفیت غنی در غذاهای سنتی دارد و می توان از این مهم در راستای جذب گردشگر بهره مند شد. وی یکی دیگر از مزیت های مهم اما فراموش شده در حوزه گردشگری استان را مربوط به آیین ها، رسوم و نوع زندگی عشایری در استان دانست و گفت: باید بتوان با برنامه ریزی اصولی زمینه حضور و ایفای نقش این حوزه سنتی و زیبا را در رونق گردشگری کهگیلویه وبویراحمد احیا کرد.

** کمبود زیرساخت ها در مناطق گردشگری و فرار سرمایه گذاران

معاون امورگردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه وبویراحمد نیز معتقد است که مهمترین مشکل و چالش اساسی در این حوزه کمبود شدید زیرساخت هاست و این امر فرار سرمایه گذاران از این حوزه را نیز شامل شده است. الماس قبادی افزود: حدود 14 منطقه نمونه گردشگری در بیش از یک دهه گذشته در این استان تعریف شده اما تنها در حد یک نام باقی مانده اند. وی مهمترین مشکل در اجرایی نشدن و توسعه نیافتگی این مناطق را کمبود شدید اعتبار و منابع مالی دانست و گفت که اعتبار مورد نیاز برای ایجاد زیرساخت ها در هر منطقه نمونه گردشگری افزون بر 10 میلیارد ریال برآورد شده است. این استان زیبا دارای 14منطقه نمونه، 11روستای هدف گردشگری، 17 اردوگاه رفاهی، یک شهر هدف منطقه ویژه گردشگری و بیش از دهها کمپینگ اقامتی است.

** یاسوج و سی سخت 2شهر آرمیده بر دامنه سترگ دنا

شهرهای یاسوج و سی سخت کهگیلویه و بویراحمد 2 شهر زیبا با جلوه های ناب و سحرانگیز طبیعی، دشت ها و جویبارها، شقایق های رنگارنگ، تپه ماهورها و رودخانه های همیشه جاری نیز جز مناطق سردسیری این استان چهار فصل به شمار می روند که بهار دلنشین این دیار نیز به طور نسبی از اواخر اردیبهشت آغاز شده است.

آمیختگی طبیعت اسرار آمیز مناطق سردسیری سی سخت و یاسوج با افسانه های کهن، این مناطق را بیش از پیش برای گردشگران جذاب کرده است.

** شهر توریستی «سی سخت»

این شهر در فاصله 35 کیلومتری یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد با مناظر بدیع ستیغ های برفی دنا، چشمه میشی و دریاچه کوه گل در ایام پرفروغ نوروز و تابستان آماده استقبال از مهمانان و مسافران از اقصی نقاط ایران است. پیرامون دریاچه کوه گل و آبگیرهای آن چشمه سارهای فراوانی را در شکاف دره ها می توان یافت که گویای تنوع جاذبه های طبیعت غنی و پربار منطقه دنا است.

در این نقطه و در ادامه راه کوهستانی که راهی شوسه است به تدریج بر سنگلاخی آن افزوده می شود، چشمه دیگری از زمین می جوشد. در بالادست این نقطه و بر بلندی های جنوب جاده، آبگیر زیبایی در دامنه کوه های برف پوش شکل گرفته که دریاچه کوه گل نامیده می شود. این آبگیر زیبا و بکر که در گویش محلی برم سبز گفته می شود در دل کوهستان و بر بستر پر آب و علف آن چشم انداز زیبایی دارد که تنها با ره سپردن به این منطقه کوهستانی و قدری کوهپیمایی می توان به آن رسید. دریاچه «کوه گل» در یک گودال طبیعی نشسته بر دامان کوهستان پدید آمده و با جای گرفتن قله های برفگیر در پس آن و علفزار طبیعی پیرامون آن منظره ای کم نظیر از یک دریاچه کوهستانی در پیش چشم جلوه گر می کند. بالاتر از دریاچه کوه گل آبگیر کوهستانی دیگری نیز شکل گرفته که تا اندازه ای کوچکتر است. این 2 آبگیر طبیعی و کوهستانی بخشی از زیبایی های بکر طبیعت کوه گل سی سخت است که بویژه در تابستان جذابیت های ویژه ای دارند. دریاچه کوه گل از آب شدن برف قله های بالادست آن و از چشمه های طبیعی آبگیری می شود و سرریز آب آن از سمت باختر به صورت جویباری از دره ای گذر می کند که سر انجام به رودخانه مسیر راه می پیوندد. پیرامون دریاچه کوه گل و آبگیرهای آن چشمه سارهای فراوانی را در شکاف دره ها می توان یافت که گویای طبیعت غنی و پربار منطقه دنا است.

** غار ده شیخ پاتاوه

این غار که کارشناسان و غارنوردان قدمت آن را به بیش از 135 میلیون سال قبل نسبت داده اند یکی از جاذبه های توریستی و جذاب در کهگیلویه وبویراحمد است که در 2 کیلومتری روستای ده شیخ و در 35 کیلومتری شهر توریستی سی سخت و 55کیلومتری یاسوج مرکز کهگیلویه وبویراحمد قرار دارد.

بر اساس بررسی های زمین شناسی، شکل گیری این غار مربوط به دوره دوم زمین شناسی بوده که در سالیان طولانی، بر اثر ریزش نزولات جوی، حفره هایی در غار ایجاد شده و آب درون حفره ها به بیرون راه یافته و به این ترتیب سبب ایجاد قندیل های اعجاب انگیز و دالان های زیبا شده است. این غار یکی از شگفت انگیزترین غارهای شناخته شده در کشور است که دهانه این غار در ارتفاع 1670 متری از سطح دریا واقع شده و بسیار تنگ و باریک است. غارنوردان این غار را به دلیل قرار گرفتن در همسایگی و بالادست روستای ده شیخ، به نام همین روستا نامگذاری و سرشار از جذابیت های بدیع و شگفتی های حیرت آور توصیف کرده اند. انبوه درختان و جنگل های زیبای بلوط، بشار زیبا و خروشان و دره های عمیق بکر و دست نخورده بر عظمت و زیبایی این پدیده شگفت طبیعی افزوده است.

**یاسوج پایتخت طبیعت ایران زمین

این شهر با زیبایی های چشم نواز همچون قطعه حریری سبز در دامنه های دنا قرار گرفته و به واسطه این زیباییها و آب و هوای مطبوعش، هر ساله در فصل بهار و تابستان، پذیرای گردشگران وعلاقه مندان به طبیعت است. گرداگرد این شهر را رودخانه های خروشان بشار و مهریان و کوه های سر به فلک کشیده دنا با پوشش جنگلهای بلوط، بنه و کیکم فرا گرفته است به طوری که برخی این منطقه را شمالی در جنوب کشور می نامند. کهگیلویه وبویراحمد با جمعیتی افزون بر 713 هزار نفر و با یک درصد جمعیت و مساحت کشور دارای هشت شهرستان، 17 شهر، یکهزار و 676 روستا در جنوب غربی ایران واقع شده است.

گزارش: حمید جهان