اختلاف‌ها درون جریان‌های سیاسی از مواردی است که همیشه با سرو صدای رسانه‌ها همراه بوده و واکنش‌های بسیاری هم در پی داشته است. ضمن اینکه پیشنهاداتی برای حل این مشکلات در طی این اختلاف ها مطرح می‌شود که به خودی خود نقاط ابهام بیشتری در موضوع ایجاد می‌کند. اختلاف بین اصلاح‌طلبان و جریان اصلاحات هم جزو موضوعاتی است که واکنش افراد زیادی را برانگیخته است و حالا این روزها تحلیلگران و فعالان اصلاح طلب به دنبال راهکاری برای حل این اختلاف‌ها هستند و پیشنهادات متعددی در این باره مطرح می‌کنند. بعد از اینکه اصلاح‌طلبان در زمان دولت‌های نهم و دهم به نوعی به واسطه فضای حاکم اصولگرایی در کشور به انزوا و سکوت محکوم شده بودند، در انتخابات سال 92 با تلاش برای پیروزی حسن روحانی توانستند از حاشیه وارد متن سیاست کشور شوند و پس از این پیروزی و جانی دوباره برای جریان اصلاح طلبی، آنها برای ارائه لیست امید به مجلس و اجماع برای معرفی افراد کارآمد و چیدمان آنها در لیست به تکاپو افتادند، اما با چیدمان لیست و معرفی آنها نتیجه ای که افکار عمومی و البته فعالان این جریان انتظار داشتند حاصل نشد.

اما طراحان لیست در واکنش به انتقادها تاکید کردند که شورای نگهبان افراد موردنظر و شاخص اصلاح طلبان را در سطح وسیع رد صلاحیت کرد و آنها مجبور به پذیرش شرایط موجود و حداقل ایده آل مورد نظر خود بودند. این توضیح به نظر منتقدان منطقی آمد و تا حدود زیادی انتقادها فروکش کرد. اما پس از آن نوبت به چیدمان و انتخاب لیست امید برای شورای شهر بود که باز هم در پی آن حواشی زیادی مطرح شد. چنان که افراد شاخص جریان اصلاح طلبی مدعی شدند بعضی از چهره‌های حاضر با استفاده از روابط و لابی در لیست قرار گرفتند. این نارضایتی تا حدی پیش رفت که حتی در شبکه‌های اجتماعی کاربران اعلام کردند که تمایلی ندارند به لیست اصلاح طلبان رای دهند و به صورت پراکنده افراد مختلفی که در لیست اصلی قرار نداشتند را در یک لیست واحد قرار دادند و منتشر کردند.

اما هم زمان با مطرح شدن این حواشی اصلاح طلبان به مردم یادآور شدند که انتقادها به لیست درست است اما در صورت رای نیاوردن همه افراد لیست، امکان تکرار ترکیب اصولگرای شورای چهارم بسیار زیاد است و این می‌تواند تبعات بسیاری داشته باشد. بنا براین بار دیگر فضای عمومی تصمیم گرفت با وجود انتقادها به لیست کامل رای دهند. بعد از همه این حواشی تازه آغاز انتقادها و به نوعی افشاگری‌ها درباره ناکارآمدی شورای عالی سیاست گذاری بود که در پی آن نیز پیشنهادات زیادی به شورای عالی سیاست گذاری برای رفع این نواقص داده شد که تا مدت ها بعد هم از سوی افراد مختلف بیان می‌شد. اما از جدیدترین پیشنهاد ها به شورای عالی سیاست گذاری برای ساماندهی بیشتر به مسائل و سازماندهی بهتر بین افراد مطرح شد پیشنهاد عباس عبدی تحلیلگر مسائل بود که تحت عنوان ایجاد تشکلی جدید بود. در واقع به گفته عباس عبدی جریان اصلاح طلبی با توجه به ناکارآمدی شورای عالی سیاست گذاری در بعضی موارد، نیاز به ایجاد تشکلی جدید در جریان اصلاحات احساس می‌شود. عباس عبدی معتقد است که:« اصلاح‌طلبان نیاز به یک تشکیلات دارند که سازوکار تشکیلاتی آن می‌تواند به این شکل باشد که نمایندگان تعدادی از احزاب شناخته شده و همچنین نیروهایی که بیرون از احزاب هستند به صورت یک تفاهم عام یک شورای مرکزی را شکل بدهند و مشابه آن را در استان‌ها نیز پیاده کنند و برای مسائل اساسی همین جمع تصمیم‌گیری کند و همه از آن تبعیت و حمایت کنند. به نظر بنده شورای عالی عملا غیرشفاف عمل می‌کرد و افرادشان چون منتخب از نیروهای پایین نبودند مسوولیت‌پذیری درستی از خودشان نشان نمی‌دادند و چون مسوولیت‌پذیری نشان نمی‌دادند عوارضی پیش می‌آید که در جریان انتخابات شوراها شاهد آن بودیم.»

تشکل جدید نیاز نیست و وقت زیادی راهم تلف می‌کند

پیرامون صحبت های عباس عبدی و همچنین سوال‌های زیادی که در خصوص نیاز جریان اصلاحات به ایجاد تشکلی جدید مطرح شد شهربانو امانی فعال اصلاح طلب طی گفت‌وگو با «ابتکار» گفت: «معتقدم اصلاح طلبان نیاز به تشکل جدید ندارند، زیرا اصلاح طلبان در راه اندازی و ایجاد تشکل ها موفق بوده اند اما در حفظ و تقویت و پیشبرد این تشکیلات مشکلاتی داشته اند. من با تاسیس تشکل جدید مخالفم چون نیروهایی که به کار گرفته می‌شوند همین نیرو‌های فعلی هستند. بنابراین تشکل جدید نیاز نیست والبته وقت زیادی راهم تلف می‌کند. به نظرم به جای تشکیل نهادهای متفاوت همین شورای عالی سیاستگذاری ، تقویت و اصلاح شود.» وی همچنین راجع به نقدهای وارد به شورای عالی سیاست گذاری افزود:« وقتی رفتار سیاسی اصلاح طلبان با تشکیل شورای عالی و سازماندهی مثبت آن، به قدری موفق است که جریان رقیب از آن الگو برداری می‌کند و جریان جمنا را تشکیل می‌دهد قطعا می‌تواند با اصلاح ساختار و تغییرات مناسب بدون ایجاد تشکل موفق باشد.»

باتوجه به صحبت های شهربانو امانی ، شورای عالی سیاست گذاری موفقیت‌هایی هم داشته است که از جمله آنها می‌توان به اجماع به موقع آنها طی انتخابات 96 اشاره کرد که با وجود نواقص موجود توانستند جریان اصلاح طلبی را به پیروزی برسانند. پیرو موضوع ایجاد تشکل جدید برای جریان اصلاحات رسول منتجب نیا قائم‌مقام حزب اعتماد ملی به «ابتکار»گفت:« تشکیلات جدید اگر به عنوان حزب‌های قدرتمند باشد قابل قبول است اما اگر باز هم تشکل‌های هیاتی باشد قطعا با شکست مواجه می‌شود. بنابراین تنها راه نجات اصلاح طلبی بازگشت به تحزب است که مبنای توسعه همه جانبه همه کشورهاست. تاکید می‌کنم اگر تشکل جدید حزبی باشد، عملی است و در صورت تقویت احزاب برای آینده اصلاح طلبی جای نگرانی وجود ندارد.»

ایجاد تشکل جدید علاوه براین که امکان دارد زمانبر باشد نقاط ابهام زیادی هم دارد برای مثال وجود افراد غیر حزبی در آن تا چه اندازه امکان پذیر است و حتی اگر تشکل جدید هم ایجاد نشود افراد غیرحزبی چطور می‌توانند به درون جریان اصلاح طلبی جذب شوند؟

در این باره شهربانو امانی ضمن تاکید بر لزوم استفاده از نیروهای جدید و خوش فکر درون جریان اصلاح طلبی و شورای عالی سیاست گذاری گفت: «اصلاح طلبان باید نقد پذیری خود را تقویت کنند و دایره افرادی که تحت عنوان شورای عالی در جریان اصلاح طلبی حضور دارند را بزرگتر کنند، ضمن این‌که فرایند پیشبردی اصلاح طلبان پروسه ای است نه پروژه ای و به همین دلیل باید نهادهای صنفی، دانشگاهی و رسانه ای، به کار گرفته شوند تا اجماع اصلاح طلبی که بخش مهمی از شورای عالی است تقویت شود. البته افراد حقیقی که تعدادی از اساتید و افراد خارج از احزاب هستند در شورا حضور دارند و حضور آنها لازم است اما شورا به اندازه کافی از وجود آنها بهره‌مند نیست.»

حزب قلعه مسدود و در بسته نیست

وجود افراد غیر حزبی که از متخصصان و اهالی رسانه هم باشند بحثی است که همیشه مطرح بوده و همواره بر لزوم آن تاکید شده است. اما نمی‌توان با تکیه بر مطرح بودن آن از ادامه تلاش برای احقاق حضور بیشتر افراد خارج از حزب دست کشید. در این باره رسول منتجب نیا به «ابتکار» گفت:«اصلاح طلبان راهی ندارند جز آنکه به صورت حزبی عمل کنند. به صورت حزبی عمل کردن فاصله از دموکراسی و مردم سالاری را از بین می‌برد، فعالیت حزبی به عبارتی دیگر فرار از خرد شخصی و روی آوردن به خرد جمعی است واز فردگرایی جلوگیری می‌کند.

طی این سال‌ها من بارها به این موضوع اشاره کردم که احزاب باید از انزوا بیرون بیایند. چراکه ایجاد تشکل جدید تنها در صورت حزبی بودن می‌تواند به انسجام در اصلاح طلبی کمک کند. حزب قلعه مسدود و در بسته نیست و خاصیت آن گستردگی وکادر سازی آن است و مهم ترین نکته مثبت تقویت احزاب هم استفاده وجذب اساتید و متخصصان غیرحزبی است که می‌توانند تاثیرگذار باشند، حزب نباید منحصر به تعداد محدود شود و در همه اقشار نماینده داشته باشد، افراد اندیشمند و صاحب فکر در دانشگاه ها و اهالی رسانه باید در داخل احزاب قرار گیرند یا خود حزب تشکیل دهند، همان طورکه وزیر کشور خبر داد در اسرع وقت مجوز برای احزاب صادر می‌شود و این نشان می‌دهد اهالی فکر و حتی غیرحزبی به سرعت می‌توانند حزبی تشکیل دهند و فعالیت خودرا آغاز کنند.»

در پایان گفتنی است وجود نواقصی که در شورای عالی سیاست گذاری وجود دارد کاملا مشهود است اما ایجاد تشکل جدید بدون برنامه ریزی و اهدافی که بررسی شده باشند امکان پذیر نیست و هر تشکلی که تاسیس می‌شود باید بتواند با استفاده از نیروهای خارج از حزب ساختار سنتی موجود را عوض کند، اما ایجاد تشکل جدید تنها به این دلیل که شورای عالی سیاست گذاری از کارآمدی لازم برخوردار نیست پس باید تشکلی دیگر ایجاد شود نتیجه بخش نخواهدبود.

منبع: ابتکار