سقوط هواپیما، تصادف اتوبوس، برخورد قطار، تصادفات جاده‌ای و حوادث ناگوار به اخباری تکراری وعادی در کشور ما تبدیل شده‌اند و شوربختانه‌تر اینکه جامعه به قدری به شنیدن این اخبار عادت کرده که واکنش‌ها در مقابل آنها نسبت به سایر کشورها کاهش یافته و به راحتی از کنار آنها عبور می‌کنیم. رتبه اول در تصادفات جاده‌ای، حوادث هوایی و تلفات انسانی در حدی برای مردم و مسئولان عادی شده که کمتر تلاشی برای چاره جویی و تدبیر پیش گیری مطرح می شود. هربار که حادثه‌ای روی می‌دهد ، واکنش‌های مقطعی و احساسی به آن تا چند روزی نقل محافل است و کم کم به فراموشی سپرده می شود تا حادثه‌ای دیگر!

بدیهی است حوادثی از این قبیل در همه کشورهای دنیا نیز اتفاق می‌افتد اما آنچه اسباب نگرانی را فراهم می‌کند تعدد این حوادث در کشور و عدم عبرت‌آموزی از آنهاست. در تازه‌ترین اتفاق اتوبوس حامل دانش‌آموزان دختر واژگون شده و نزدیک ده نفر از آنها را به کام مرگ می‌کشد! ابتدایی‌ترین سوال این است که چه ضرورتی داشت که اتوبوس در ساعت 3 بامداد حرکت کند؟ آیا اساسا برای مسئولان برگزاری اردو این دغدغه وجود داشته که راننده اتوبوس با 40 نفر از دانش‌آموزان از چه سطحی از بیداری و خستگی برخوردار است؟ آیا به میزانی که برای حاشیه‌های غیرمهم اردوهای دانشجویی در این سال‌ها بر آشفته شدیم، دستورالعمل و آئین‌نامه‌ای برای تردد و حمل و نقل اردوهای دانش‌آموزی تدوین شده است؟!

سال‌هاست گمان می‌کنیم این حوادث برای دیگران اتفاق می‌افتد، اما قطار، هواپیما و اتوبوس مرگ هر روز عزیزان ما را با خود می‌برد ولی دریغ از تدبیر،چاره اندیشی و برنامه‌ریزی برای کاستن از این رویدادها و اتفاقات ناگوار؛ تنها چند روزی اسباب هم‌دردی و احتمالا کشمکش‌های سیاسی وتخریب همدیگر. به یقین مسئولان و مردم ما « سهل‌انگار» شده‌اند، گویی قرار نیست باور کنیم سبقت غیرمجاز حادثه‌آفرین است، رانندگی در حالت خواب‌زدگی خطرناک است، خودرو غیرایمن و سرعت زیاد امکان مرگ را افزایش می‌دهد، پرواز خارج از استاندارد هواپیما می‌تواند مشکل‌ساز باشد و همه سهل‌انگاری‌هایی که پاسخ سختی دارد ؛گویا ما هیچ‌گاه نخواسته‌ایم به قاعده، منطق و تدبیر رو بیاوریم.

برای برون رفت از این بحران ها و حوادث پیایی باید چاره‌ای اساسی اندیشید، به نظر می رسد جا دارد تحولی چشمگیر درمواد آموزشی دانش‌آموزان دوران دبستان و البته گفتمان مسئولان به وجود آید. مسئولان باید دریابند مسئولیت صرفا، مزایا و حقوق و قدرت بیشتر نیست بلکه فرصتی برای بهبود روندها و فرآیندها برای حل مشکلات مردم در اختیار آنان قرار دارد که اگر چنین نباشد مستوجب عقوبت و مجازات خواهند بود. در سطح بسیار کلان رویکرد مسئولان ما نسبت به بسیاری از این حوادث نیاز به تغییر و بازسازی دارد. چنین حوادثی، بلایایی قطعی نیستند که دست تقدیر باشند بلکه به صورت حتم برآیند تقصیری است که باید شناسایی و برخورد شود.همچنین اینکه حادثه‌ای اتفاق می‌افتد و هیچ مسئولی خود را مقصر نمی‌داند و استعفائی صورت نمی‌گیرد، پدیده ناخوشایندی است که فقط در کشور ما دیده می شود. طبیعت و منطق وقانون جواب سهل‌انگاری را خیلی سخت می‌دهد، پاسخ یک لحظه خواب‌ آلودگی ، مرگ چندین نفر، قطع نخاع و مصدومیت نفرات دیگری خواهد بود ، چنین پاسخی قطعا در قبال یک اشتباه، بزرگ و نابرابر است، اما برای فائق آمدن بر این پاسخ‌های نابرابر باید به دنبال تدبیر، برنامه‌ریزی و تغییر رویکرد و گفتمان مردم و مسئولان بود.

*سرمقاله همدلی