با وجودی که زنان طی سال‌های متمادی چه در زمان قبل از انقلاب و چه بعد از پیروزی انقلاب تلاش کرده اند سهمی از قدرت داشته باشند، اما همیشه به عنوان بخشی از جامعه بنا به دلایل اجتماعی و بعضا نوع نگاه مذهبی در حاشیه قرار گرفته اند. خواه این زنان نگاه و رویکردی اصلاح طلبانه داشته باشند، خواه اصولگرایانه. آنچه مسلم است اینکه آنها سهمی واقعی در قدرت ندارند و البته این موضوع مطلق نبوده است و گاهی سمت های تزئینی به آنها داده شده است. ولی نکته قابل توجه این است که با وجود همه کاستی‌ها و محدودیت‌ها از همان اول انقلاب تلاش کرده‌اند حضور سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و در مواردی اقتصادی خود را پررنگ‌تر کنند. آنها همواره تلاش کرده‌اند تا در انجام مسئولیتی که به آنها محول شده به درستی گام بردارند تا مورد مواخذه نگاه مردسالارانه قرار نگیرند که چون زن است توان و قدرت انجام این مسئولیت را ندارد. البته نکته ای که بیش از هر موضوع دیگر به چشم می‌آید این است که با وجود تلاش و پیشرفت‌های زنان در کسب مهارت و تحصیلات و مشارکت‌های اجتماعی و سیاسی چرا هنوز نتوانسته‌اند سهم شایسته‌ای از پست‌های مدیریتی را به خود اختصاص دهند.

تلاش‌های زنانه برای ایفای مسئولیت‌ها

البته استفاده از زنان در مسئولیت‌های اجرایی از زمان مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی آغاز و تا دولت دوازدهم ادامه داشته است، ولی با وجود شعارهای انتخاباتی که طی دو دوره انتخابات اخیر نسبت به استفاده از زنان و جوانان در مسئولیت ها داده شد آنطور که شایسته است این وعده محقق نشده است. البته نکته ای که روز گذشته زمینه دلخوری بخشی از جامعه زنان را به همراه داشت، اظهارات محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران است. او تاکید کرده است که «در تعیین مسئولان تفاوتی جنسیتی قائل نیستیم اما بانوان باید مراحلی را طی کنند تا به مسئولیت بالاتر برسند.» این در حالی است که حدود 4 دهه از پیروزی انقلاب می گذرد و پیش از این زنان زیادی تلاش کرده‌اند در عرصه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی و تحصیلی از مردان عقب نمانند و در همه امور سعی کرده اند دوشادوش مردان گام بردارند. حتی این تلاش را در زمان جنگ 8 ساله ایران و رژیم بعث عراق به خوبی مشاهده شد و زنان پس از اینکه سهمی در پیروزی انقلاب داشتند، در کنار مردان چه در جبهه‌های جنگ و چه در پشت صحنه از هیچ کوششی فروگذار نبودند. پس از جنگ نیز همه سعی خود را به کار بردند تا با تحصیل در سازندگی کشور دخیل باشند. حتی به گفته سمیه محمودی نماینده جوان مجلس شورای اسلامی که نمایندگی دو حوزه شهرضا و دهاقان را در مجلس دهم بر عهده دارد، خانم طاهره دباغ زنی است که با مبارزات مسلحانه در قبل از انقلاب در پیروزی انقلاب بی تاثیر نبوده است و پس از پیروزی انقلاب نیز از بنیانگذاران سپاه پاسداران بوده که به عنوان فرمانده سپاه خدمت کرده است. بنابراین با نگاهی به تاریخ حدود 40 ساله انقلاب به خوبی درمی یابیم کم نیستند زنانی که کوشیده اند با مشارکت سیاسی و اجتماعی خود سهمی در قدرت و اداره کشور داشته باشند و این مسئله به خوبی نشان می دهشد که زنان ما نیز طی این دوره آموزش دیده و آبدیده شده اند. بنابراین هیچ تفاوتی بین این زنان با مدیران مردی که به گفته سمیه محمودی قدرت همواره بین آنها در گردش است و اجازه داده نمی شود، زنان نیز از این مسئولیت سهمی ببرند وجود ندارد. محمودی در این باره معتقد است که طی سال هایی که از پیروزی انقلاب می گذرد زنان نیز در عرصه سیاسی حضور فعال داشته‌اند و آموزش‌های لازم را دیده‌اند و اگر دولت بخواهند از مدیران زن استفاده کنند، مدیران شایسته داریم که بتوانند از عهده مسئولیت‌ها بربیایند. او تاکید دارد که اگر از زوایای مناسب به قضیه نگاه کنیم متوجه می شویم که زنان توانمند زیادی هستند که طی 4 دهه گذشته همپای مردان تلاش کرده اند. ولی کمتر از مردان به آنها امکان داده شده تا در عرصه سیاسی و بر عهده گرفتن مسئولیت ها حضور جدی داشته باشند. این در حالی است که اگر مسئولان و دولت مردان به زنان و جوانان نیز اجازه دهند فارغ از نگاه جنسیتی مدیریت بخش های مختلف را بر اساس توانمندی شان برعهده بگیرند، آنها نیز برای آینده آماده می شوند. محمودی در این باره تاکید دارد رئیس دفتر رئیس جمهوری حتی اگر توانمندی زنان را باور ندارد، باید در مسئولیت‌های کوچکتر اجازه دهد آنها هم ایفای نقش کنند تا برای مسئولیت‌های بزرگ تر آماده شوند. همچنین او تاکید دارد که مردان نیز برای مسئولیت‌های مختلف آموزش لازم را نمی‌بینند و از وزارت خانه‌ای به وزارت‌خانه دیگر منتقل می‌شوند و این کار اجازه گردش قدرت را بین افراد شایسته نمی‌دهد و باعث می‌شود در آینده نه چندان دور مدیری نداشته باشیم. این نماینده مجلس می‌گوید اگر اجازه تجربه و تمرین مسئولیت به مدیران جوانتر و زنان داده نشود، بزرگ‌ترین آسیب برای کشور است. با نگاهی گذرا به نام زنان فعال سیاسی کشور که از اول انقلاب تا کنون مسئولیت هایی در دولت و مجلس داشته اند به خوبی متوجه می شویم که زنان در انجام مسئولیت ها کم از مردان ندارند و هرگاه مسئولیتی به آنها محول شده است کوشیده اند آن را به خوبی انجام دهند. دراین میان می توان به افرادی چون پروانه سلحشوری، پروانه مافی، زهرا پیشگاهی‌فرد، سهیلا جلودارزاده، سیده فاطمه حسینی، فاطمه حقیقت‌جو، خدیجه ربیعی، طاهره دباغ، الهه راستگو، فاطمه راکعی، فاطمه رهبر، زهرا ساعی، سکینه الماسی، سمیه محمودی، سیده فاطمه ذوالقدر، عفت شریعتی، شهربانو امانی، شهلا میرگلوی بیات، عاتقه صدیقی، اعظم طالقانی، زهره طبیب‌زاده نوری، طیبه سیاوشی شاه‌عنایتی، نیره اخوان بیطرف، لاله افتخاری، الهام امین‌زاده، مرضیه وحید دستجردی، فاطمه آجرلو، فاطمه آلیا، رفعت بیات، حلیمه عالی، حمیده عدالت، فاطمه سعیدی، فریده اولادقباد، الهه کولایی، جمیله کدیور، فاطمه کروبی، معصومه آقاپور علیشاهی، ناهید تاج‌الدین هاجر چنارانی و فائزه هاشمی رفسنجانی به عنوان نمایندگان زن مجلس اشاره کرد. همچنین می توان از معصومه ابتکار، مهناز افخمی، الهام امین‌زاده،مرضیه وحید دستجردی، فرخ‌رو پارسا، فاطمه جوادی، نسرین سلطان‌خواه، زهرا شجاعی، شهیندخت مولاوردی، مریم مجتهدزاده به عنوان فعال در کابینه جمهوری اسلامی نام برد. همچنین شهلا حبیبی اولین زنی بود که پس از انقلاب ۱۳۵۷ به سمت مشاور رئیس جمهور منصوب شد و ۱۵ شهریور سال جاری در سن ۵۹ سالگی درگذشت.

خودم را به عنوان نماینده زن جوان موفق مثال می زنم

گفتنی است که سمیه محمودی، نماینده جوان مجلس دهم به طور مشخص خودش را درباره زنان جوان و موفق در مجلس نام برد و این باره به «ابتکار» گفت: ما زنان موفق زیادی داریم، مثلا خودم به عنوان یک زن جوان که در سن 32 سالکی نماینده مجلس شده ام و 10 سال تجربه کار اجرایی داشته ام به خوبی توانسته ام از عهده مسئولیت محوله بربیام و کاری کنم که دو حوزه انتخابیه مردم از عملکردم رضایت خاطر داشته باشند. او همچنین با طرح این سوال که آیا از میان اینهمه زنان توانمند واقعا زنی پیدا نمی شود که دولت به آنها مسئولیتی بدهد؟ در پاسخ به واعظی گفت: جامعه ما این بهانه ها را قبول نمی کنند. تا کنون در کجای کشور زنی مسئولیتی را در جامعه قبول کرده که کارایی لازم را نداشته باشد؟ همیشه زنان در انجام مسئولیت هایشان جدی تر از مردان به انجام مسئولیت پرداخته اند و استفاده از آنها شکستی به دنبال نداشته است.

خلف وعده دولت در به کار گیری زنان در کابینه

با وجودی که دولت در زمان انتخابات وعده داده بود از حضور زنان توانمند در مسئولیت های مختلف استفاده خواهد کرد و زنان جامعه خواستار حداقل یک وزیر زن در کابینه بودند ولی با معرفی کابینه دوازدهم به مجلس این امید به یاس بدل شد. البته روحانی در این باره گفته بود که مشکلاتی در انتخاب وزیر زن داشته است و همچنین گفت که به وزرا دستور می دهد از زنان به عنوان معاونان خود در وزارت خانه های مختلف استفاده کنند. ولی اظهارات روز گذشته واعظی مسئله را به نحو دیگری رقم زد. موضوعی که با واکنش های مطلبوبی از سوی جامعه زنان در فضای مجازی مواجه نشد. سمیه محمودی نماینده زن مجلس دهم هم در این باره به «ابتکار» گفت: این اظهارات آقای واعظی کم لطفی نسبت به جامعه زنان است و جامعه زنان این موضوع را فراموش نمی کند. دولت با این اظهارات در تلاش است عدم استفاده از زنان در مسئولیت ها را بر خلاف شعارهای انتخاباتی توجیه کند. محمودی همچنین بااشاره به اظهارات رئیس دفتر رئیس جمهوری گفت: دولت باید این نگاه خود را اصلاح کند. البته شاید آقای واعظی صحبتشان درباره صرفا زنان سیاسی باشد، چرا که ممکن است زنان سیاسی به دلیل نوع نگاهشان به موضوعات باعث شود که در مقایسه با سایر زنان و مدیران غیر سیاسی موفق نباشند ولی زنانی هستند که در حوزه های مختلف ورود کرده اند و از بهترین ها هستند. او همچنین با تاکید بر فعالیت زنان کارآفرین موفق گفت: زنان کارآفرینی داریم که بهتر از سایر مردان حوزه کاری خود را مدیریت کرده اند. حتی ما راننده کامیون زن داریم که از توانایی بالایی برخوردار است و هرجا زنان ورود کرده اند خوش درخشیده اند. او به دولت پیشنهاد کرد در این باره نوع نگاهشان را نسبت به زنان اصلاح کنند. انتصابات در کشور ما حزبی و سیاسی است و ضربه های آن متوجه کشور می شود و این باعث آسیب به کشور می شود و اگر اقتصاد کشور توسط فارغ التحصیلان اقتصادی اعم از زن و مرد اداره نشود و نگاه صرفا سیاسی به موضوع داشته باشند قطعا آسیب رسان است.

باعث بی اعتمادی جامعه زنان نشویم

لازم به ذکر است که زنان نیز به عنوان نیمی از جامعه این حق و توانایی را دارند که مثل مردان در حوزه های مختلف سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و هنری مشارکت داشته باشند و بر اساس نوع توانمندی شان از قدرت بهره مند شوند. موضوعی که سال ها برای به دست آوردنش تلاش کرده اند تا همگان بدانند آنها هم می توانند مدیرانی شایسته باشند. مسئله‌ای که به عنوان مشارکت زنان در جامعه سال هاست از سوی دولتمردان وعده داده می شود و سال ها پیش آنها ثابت کرده اند که در این راه تجربه لازم را به دست آورده اند و آبدیده شده اند. نکته ای که اظهارات رئیس دفتر رئیس جمهوری باعث شده جامعه زنان نسبت به شعارهای دولتمردان بی اعتماد شوند و این نگرانی وجود دارد که با این بی اعتمادی به وعده های انتخاباتی بازتاب های مناسبی در زمان استفاده از ظرفیت زنان در آینده نداشته باشند.

منبع:ابتکار