1- همه دنیا هفته گذشته شاهد دوئل ایران و آمریکا از تریبون سازمان ملل بودند. ایران و آمریکا مواضع خود را درباره موضوعات مشترک، از یک تریبون با چند ساعت اختلاف، از زبان عالی‌ترین مقامات خود اعلان کردند و تفاوت های خود را به صحن سازمان ملل و صحنه‌ی سیاست جهانی کشیدند. هیچ کلاس درسی نمی‌توانست به این وضوح ماهیت ایران و آمریکا و تفاوت‌های این دو را نشان دهد. در واقع، در یک اجلاس، تفاوت‌های ایران و آمریکا در مقام منطق عیان و عریان شد.

۲- محور غالب سخنرانی ترامپ موضوع ایران بود. و این نشان می‌دهد مساله ایران، مهم‌ترین مساله‌ آمریکا است. و این مهم، عمقِ تاثیرِ ایران در مناسبات جهان را نشان می‌دهد.

۳- برای اولین‌بار مواضعِ آمریکا با استقبال جهان روبه‌رو نمی‌شود و حتی کار به جاهایی کشید که نطق رئیس جمهور آمریکا بعضا مورد طعن نیز واقع شد. دیدارهای رئیس جمهور ایران با سران کشورهای بزرگِ جهان در حاشیه‌ی اجلاس و پس از نطق ترامپ، مایه‌ی استهزاء و تحقیرِ مواضعِ غلیظِ ضدِ ایرانیِ آمریکا بود و به نوعی بی اعتنایی و دهن کجی به سخنان ترامپ از سوی جهان محسوب می‌شود.

۴- دیگر به زحمت کسی را می‌توان پیدا کرد که پس از سخنان هفته‌ گذشته‌ی ترامپ در صحن سازمان ملل، پی به خصومت ودشمنیِ ترامپ با ایران نبرده باشد. کمترین دستاورد سخنان ترامپ برای ما، پرده‌برداریِ آشکار از اوجِ دشمنیِ او با ایران بود. تا جایی که پوپولیستِ شهیرِ آمریکایی، از «فریب دموکراسی» ایران و مبارزه با اسلامِ افراطی با همکاری عربستان سخن گفت! این سخنان سبک و غیرواقعی و این داوریِ بی‌مایه، جز از ذهنی خاصم و مغرض بیرون نمی‌آید.

۵- سخنان رئیس جمهور آمریکا در مورد ایران، گذشته از رویکردهای خصمانه‌اش، اوجِ بی‌اطلاعی او از شرایط داخلیِ ایران را نشان می‌دهد. دفاعِ مضحکِ او از آزادیِ مردم ایران، دفاعیه‌های آن کودک‌کُشِ صهیونیستی از حقِ مردمِ ایران برای پوشیدنِ شلوارِ جین را در خاطره‌ها زنده کرد. گو اینکه هر دو از یک منبع اطلاعاتی تغذیه می‌کنند!

۶- نطق دو رئیس جمهور، از ماهیتِ دو حکومت ایران و آمریکا پرده‌برداری کرد. یکی لافِ قدرتِ نظامیِ خود را می‌زند و دیگری مفاخر ادبی و حکیمانِ صلح‌جویِ خود را به رخ می‌کشد. یکی تهدید به آتش‌افروزی می کند و دیگری از صلح و ثبات برای همه‌ جهان می‌گوید. یکی به قدرت نظامیِ خود می‌نازد و دیگری از نفوذ کلام و منطقِ خود در دل‌ها و عقل‌ها می‌گوید.

۷- هیچ کس سخنان سخیف و تهدیدهای ترامپ را نشان از شجاعتِ او و سخنان روحانی را ناشی از ترسِ او قلمداد نکرد. به جز سرانِ رژیم صهیونیستی، همه‌ جهان ایران را برنده‌ی دوئلِ هفته‌ی گذشته‌ی ترامپ-روحانی در سازمان ملل دانستند. مواضعِ خصمانه و مستکبرانه‌ی آمریکا و پاسخ‌های منطقی و هوشمندانه‌ی ایران، صحنه‌ای افسانه‌ای از برخوردِ «خیر و شر» در عرصه بین‌الملل به تصویر کشید.

۸- نطق دو رئیس جمهور آینه تمام‌نمای سیاست‌های دو کشور در این سالیان بوده‌است. نطق یکی مستکبرانه، خودخواهانه و با منطقِ زورگویی و نطق دیگری با ادبیاتی جهان‌پسند، صلح‌جویانه و مبتنی بر نظام حقوق بین‌الملل بود. نوع برخوردِ سران این دو کشور با برجام، تفاوت سطحِ مسئولیت‌پذیریِ ایران با آمریکا را نشان می‌دهد.

۹- روحانی با انتخاب هوشمندانه جملات در پاسخ به ترامپ، صحنه‌ی بازی را طوری ترسیم کرد که در یک طرف، ایرانِ صلح‌طلب، هنجارپذیر، مقید به قوانین بی‌الملل و قواعد دیپلماسی و البته مقتدر و در طرف دیگر آمریکا، تنها با تکیه بر زورگویی و برخلافِ هنجارهای حاکم بر مناسبات بین‌المللی ایستاده‌است. در این صحنه هر نتیجه‌ای که به‌دست بیاید به معنای پیروزی ایران است! البته اگر برجام نبود امکانات مدیریتِ این صحنه نیز این‌چنین برای ایران فراهم نمی‌شد. لذا طبیعی است که ترامپ از وجودِ مانعی به نام برجام حسابی عصبانی باشد.

*سرمقاله ابتکار