اخیرا موضوع تشکیل اتاق فکر برای اصلاح‌طلبان در حوزه های مختلف بارها و بارها مطرح شده است وفعالان سیاسی نیز نظرات مختلفی در این خصوص داشتند. به طوری که برخی معتقد بودند افزودن یک تشکیلات جدید تحت عنوان اتاق فکر لزومی ندارد و در واقع تشکیل اتاق فکر در کنار فراکسیون امید و شورای شهر در شورای‌عالی‌سیاست‌گذاری‌ را ضروری نمی‌دانستند. البته در کنار مخالفت‌ها عده دیگری نیز وجود داشتند که از این موضوع حمایت کردند و آن را جهشی مثبت در مسیر انسجام بیشتر و تصمیم گیری های بهتر اصلاح‌طلبان می‌دانستند .اما در مجموع به دلیل تفاوت نظرهای بسیاری که در این مورد وجود داشت، چندان مورد توجه قرار نگرفت و آن طور که باید و شاید به آن پرداخته نشد. حواشی صحبت درمورد این موضوع تقریبا رو به پایان بود تا اینکه مرتضی مبلغ بار دیگر به آن اشاره کرد. او در این باره گفت:« نبود اتاق فکر نقیصه بزرگی است. باید اتاق فکر و یا کارگروهی باشد که مسائل کلان جامعه به ویژه روندهای سیاسی را بررسی و نظریه‌های جدید مطرح کند که شورای عالی سیاست‌گذاری تاکنون این مهم را نداشته است.» در همین خصوص احمد خرم فعال سیاسی اصلاح طلب به «ابتکار» گفت:« یک محفل مدیریتی برای بهتر ارائه کردن جایگاه اتاق فکر است. این شامل احزاب و گروه‌ها و انجمن ها است و از سوی دستگاه عمومی نهادهایی مثل شهرداری ودر بخش مردمی هم تشکل‌های مردم نهاد شامل آن می‌شوند. اگر نگاهی به احزاب آمریکا بیاندازیم، دو حزب مطرح آمریکا در اتاق فکر خود از صاحب نظرهای رشته‌های مختلف تخصصی استفاده می‌کنند. در این اتاق فکر مسائل استراتژیک و کلان کشور را نقد می‌کنند.» وی افزود:« افرادی که در اتاق فکر کشورهای دیگر حضور دارند در استراتژی امنیت ملی این کشور تاثیر گذار هستند و در فضای سیاسی هم جایگاه خود را دارند. معمولا دبیر کل و شورای مرکزی حزب این دو نهاد احزاب یک اتاق فکر در کنار خود دارند و اعضا و ارکان آنها تمام وقت نیستند. من نیز موافق تشکیل اتاق فکر هستم. از دیدگاه من جبهه‌های سیاسی، جبهه اصولگرا و اصلاح طلب هم باید اتاق فکر داشته باشند. ضمن اینکه می‌دانم اصولگراها اتاق فکر دارند. جبهه‌ها نیز مستثنی از این مبحث نیستند.»

اتاق فکر زمینه ساز ایجاد یک فضای مناسب برای مدیریت در آینده

همچنین مهدی مطهر نیا تحلیلگر مسائل سیاسی اصلاح طلب نیز دراین باره دیدگاه مثبتی داشت و آن را لازم می‌دانست. مطهرنیا در این خصوص به «ابتکار» گفت:« اتاق فکر یعنی اتاق اندیشه ورزی. وقتی اندیشه وارد عمل شود و مدیریت و سازماندهی شود می‌تواند تا حدود زیادی زمین ساز و زمینه پرور ایجاد یک فضای مناسب برای مدیریت آینده و گریز از غافلگیری‌های اجتماعی باشد. مغز انسان به مشابه یک اتاق فکر در خدمت آدمی قرار می‌گیرد. تا انسان بتواند با بهره گیری از نیروی عقلانیت در تعیین مسیر آینده فردی خویش بهترین راه را انتخاب کند. اما اینکه عقل فردی و عقل جمعی با هم در فضایی تحت عنوان اتاق فکر قرار گیرد به مراتب می‌تواند قدرت بیشتری در حل و فصل مسائل بیافریند.» وی افزود:« با افزایش این قدرت تصاعدی از بهره مندی بیشتر جامعه ملی را بهره مند می‌سازد. تشکیل اتاق های فکر باید با استفاده از متد و روش‌های معین و معطوف به خلق اندیشه‌های کارآمد صورت گیرد. تشکیل اتاق فکر و نام نهادن آن و صحبت های خارج از اسلوب در تاق فکر تنها موجب می‌شود که توقعات موجود از تشکیل دهندگان اتاق فکر افزایش یابد. و شخصا با تشکیل اتاق فکر موافقم.»

اتاق فکر باید نظام جامعه شناخت داشته باشد

اما مسئله اصلی فقط اضافه کردن اتاق فکر به تشکیلات اصلاح‌طلبان نیست بلکه یکی از لازمه‌های آن مشخص بودن اهداف و مسیری است که قرار است محورهای اتاق فکر اصلاح‌طلبان را تشکیل دهد. مطهر نیا در این باره به «ابتکار» گفت:« اما همانطور که اشاره کردم الزامات مادی و معنوی آن باید فراهم شود. در مرحله نخست اتاق فکر باید اتاقی ایمن از نگرش ها و گویش‌های حساسیت برانگیز باشد.

اتاق‌های فکر باید شفاف باشند و با شفافیت تمام

زمینه ساز تولید فکر شوند. از طرف دیگر اتاق فکر باید اتاقی باشد که مبتنی بر آزادی اندیشه ورزی، تولید خلاقیت،تبدیل خلاقیت به طرح و برنامه و ایجاد زمینه مناسب برای اجرایی شدن برنامه ها باشد. اتاق فکر باید ساماندهی و سازماندهی این هدف ها برای برنامه ریزی را در نظر بگیرد. اتاق فکر باید با ساختار فکر مناسب و مشخصی شکل بگیرد. در مجموع باید کنسرواسیونی از اندیشمندان گوناگون با محویریت برنامه های آینده به عنوان پلی میان تفکر استراتژیک و آینده پژوهی شکل گیرد.» وی افزود:« اتاق فکر باید نظام جامعه شناخت داشته باشد و بر مبنای آن درآینده حرکت در حوزه های گوناگون را فعال کند و بتواند به طرح ها و ایده‌ها و برنامه هایی دست یابد تا دفع کننده ضررها و جذب کننده بیشترین منافع باشد. دراین میان نیازمند یک مدیریت و ریاست مشخص با گروه متخصصی که در اتاق های فکر بتواند به بهترین گونه محورها را هدایت کند هستیم . درواقع این تیم باید از کارآمدی و نفوذ لازم برخوردار باشد. کنشگران و بازیگران اتاق فکر باید مشخص باشند. در مجموع وقتی از کنسرواسیون سخن می‌گوییم صحبت از تخصص‌های گوناگونی است که باید همگی با هماهنگی وتخصص محوریت اتاق های فکر را هدایت کنند.» البته که ضمن مشخص بودن راهبردهای این تشکیلات، باید افرادی که بتوانند در مسیر معین شده بهترین نقش را داشته باشند نیز مشخص شوند. چراکه همواره افرادی که قرار است در عرصه ای به عنوان اتاق فکر فعال باشند باید با تخصص های لازم برای تصمیم سازی و تصمیم گیری که محور قرار بگیرد را داشته باشند.

اتاق فکر الزاما اعضای حزب یا شخصیت های جبهه نیستند

این تخصص ها هم شامل موضوعی خاص نمی‌شود و سطح کلانی از گرایش‌ها و رشته ها را در خود جای می‌دهد. احمد خرم در این باره به «ابتکار» گفت:« اتاق فکر الزاما اعضای حزب یا شخصیت های جبهه نیستند. افراد آکادمیک ، مدیران برجسته و مجرب دستگاه‌ها همه و همه امکان حضور در اتاق فکر را دارند. چراکه هدف اتاق فکر استفاده از خلاقیت و تفکر آنها برای کادر سازی و اعلام موضع است.درواقع اتاق فکر از نیروهای مدیریتی برجسته کشور و از صاحب نظران در رشته های مختلف علوم اجتماعی، سیاسی ، اقتصادی و علوم فرهنگی تشکیل می‌شود.» احمد خرم گفت:« کار اتاق فکر کادر سازی، تقویت حزب و تقویت کمیسیون‌های احزاب است. در هر حزب کمیسیون های متفاوتی نیز وجود دارد. اتاق فکر یک برنامه دراز مدت دارد که پرداختن به امور سیاسی و فرهنگی است. یعنی ساختار سیاسی و اصلاح ساختار سیاسی یک امر دراز مدت است که در قانون اساسی ما نیز پیش بینی شده است. درواقع زمان تعیین شده و پیش بینی شده برای اصلاح ساختار سه دهه است که در آن زمان نیاز به تغییر ساختار در جامعه احساس می‌شود. یک کار روزمره که بحث پیرامون آن زیاد است ناهنجاری های اجتماعی و راهکارهای اقتصادی است.

اتاق فکر برای برنامه های دراز مدت و میان مدت خط و خطوط تعیین می‌کند.»

در انتها می‌توان گفت اضافه کردن هر تشکیلاتی که به جریان اصلاحات در رسیدن به آرمان های خود کمک کند از نظر فعالان سیاسی اصلاح طلب و تحلیلگران این جریان مثبت و گامی به جلو است. اما اگر این تشکیلات صرفا با یک عنوان و بدون هدف باشد قطعا دردی را دوا نخواهد کرد و اهداف و اشخاص مشخص به عنوان کادر اتاق فکر در تشکیل آن از موثرترین عوامل است.

منبع: ابتکار