آموزش و پرورش و فرصت های نابرابر

آموزش و پرورش و فرصت های نابرابر
آموزش و پرورش جریانی منظم و مستمر است که هدف آن کمک به رشد جسمانی ،شناختی ،روانی ، اخلاقی ،اجتماعی یا به طور کلی رشد شخصیت پرورش یافتدگان در جهت کسب هنجارها مورد پذیرش جامعه است و این مقوله فرآیندی است که از طریق آموزش ایجاد می گردد(جهانی شدن و تحول در آموزش و پرورش،1392،ص 11) اهمیت آموزش و پرورش در این تعریف به خوبی نمایان است . آموزش و پرورش نقشی بس مهم و حیاتی در عصر مدرن دارد و کشور های مختلف هر کدام به نوبه خود سعی در توسعه زیرساخت ها و به روز آوری امکانات آموزشی خود هستند . ولی در بحث آموزش و پرورش آنچه برای اندیشمندان و کسانی که دغدغه ای در این حوزه دارند ،بحث امکانات برابر آموزشی و همگانی بودن این مقوله در میان طبقات مختلف جامعه هست . این مهم در کتاب جهانی شدن و تحول در آموزش و پرورش به خوبی بیان شده است .در این کتاب آمده :((مهم ترین هدف آموزش در قرن 21 ،پوشش دادن به افراد آسیب پذیر و فقیر است.زیرا این افراد به دلیل کمبود امکانات و شرایط مناسب ،از دستیابی به دانش محروم می شوند و در نتیجه با رانده شدن به حاشیه جامعه ،زمینه را برای انواع مسائل و مشکلات اجتماعی و فرهنگی فراهم می کنند)). (همان ص 88) در کشور ما ایران هم تاکید ویژه ای بر آموزش رایگان برای همه طبقات جامعه جامعه گشته ،آنگونه که در اصل سی ام قانون اساسی ایران آمده :((  دولت موظف است وسائل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسائل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.(قانون اساسی ،اصل سی ام)و همچنین در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که در مورخه 5/7/95 تصویب شده بر این لزوم استفاد و فراهم کردن امکانات برابر آموزشی تاکید شده است .آنگونه که در فصل پنجم (هدف های کلان)در سومین هدف آمده است :((گسترش و تامین همه جانبه عدالت آموزشی و تربیتی)). (سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ،ص 25) همچنین در فصل ششم راهبردهای کلان در چهارمین هدف آن چنین آمده : ((توسعه و نهادینه کردن عدالت آموزشی و تربیتی در مناطق مختلف کشور و تقویت آموزش و پرورش مناطق مرزی با تاکید بر توانمند سازی معلمان و دانش آموزان این مناطق با تمرکز بر کیفیت فرصت های تربیتی هماهنگ با نظام اسلامی )).(همان ،ص 26) و همچنین در فصل هفتم هدف های عملیاتی و راهکار ها در هدف پنجم آمده است که : ((تامین و بسط عدالت در برخورد داری از فرصت های تعلین و تربیت با کیفییت مناسب با توجه به تفاوت ها و ویژگی های دختران و پسران و مناطق مختلف و مناطق کشور )).(ص ،38 )سند تحول بنیادین یکی از مهم ترین سند ها در نظام آموزش و پرورش ایران است که در قسمت های از آن بر لزوم استفاده برابر از امکانات آموزشی و توجه به مناطق محروم تاکید شده است.ولی علی رغم تاکید بر عدالت آموزشی در قانون اساسی و اسناد های بالای دستی ، ایران بعد از انقلاب تا اواخر دهه شصت جریان عمده ای که دو قطبی در فضای آموزشی ایران ایجاد کند نبود ولی از اواخر دهه شصت فضا آموزش دیگر گونه شد. آنگونه که محمد کریمی درمجله چشم انداز آورده و نقدی بر سیستم آموزشی ایران بعد از انقلاب کرده است . او می گوید : ((انقلاب 57 در ایران نیز که بنا بود حامل آرمان های مشروطه تا دهه 50 باشد ،پس از روند سریع تبدیل نهضت به نظام نه تنها آن آرمان ها را محق نساخت بلکه در اواخر دهه 60 با تسلط جناح راست –جناح بازار بر جامعه و شیفت سیاست های کلان اقتصادی به سمت نئولیبرالیسم اقتصادی و فراموشی مستضعفان در ریل گزاری جدید اقتصادی کشور عملا مطالبات عدالت خواهانه انقلاب همچون جامعه توحیدی بدون امتیازات طبقاتی و برابری اقتصادی سیاسی و اجتماعی به محاق رفته است .ذبح عدالت اجتماعی به عنوان یک مطالبه عمومی برآمده از انقلاب در زمینه آموزشی ، آموزش رایگان به عنوان یکی از اساسی ترین زمینه های تحقق عدالت آموزشی عدالت آموزشی نشانه گرفت تا جایی که آموزش ،به سان بنگاه اقتصادی ، در اختیار صاحبان سرمایه برای سود آوری از قبل آموزش قرار گرفته است .پدیده ای که برخی اندیشمندان از آن به عنوان کالایی سازی آموزش نام می برند)).(محمد کریمی ،شماره 103، ص 60). بعد از انقلاب اسلامی اسلامی ایران و به دنبال کاهش بنیه اقتصادی اقتصادی دولت ، و نیز با تاسیس و رشد تعداد مدارس غیرانتفاعی و عمومیت یافتن تدریس خصوصی و باز شدن باب کلاس های کنکور که معمولا طبقه خاصی از این امتیازات بهرمند می شدند ،  به قول تونی بارنت و گولد ، آموزش نخبگان به بهای بی سوادی فقرا رونق گرفت . ادامه این روند باعث کم رونق شدن و کم بازده شدن مدارس دولتی در ایران شده و عملا تاثیری نه چنان تعیین کننده در رقابت با مدارس خصوصی بازی می کنند. به طور مثال با یک پیمایش ساده می توان مشخص کرد چند درصد از رشته های آینده دار و پر درآمد (مثلا پزشکی)در دانشگاه های ایران را فرزندان طبقات بالا و پر درآمد اشغال کرده اند و عملا کسانی که از وضعیت اقتصادی خوبی برخوردارند در یک رقابت ناعادلانه که خود برخاسته از نظام معیوب آموزشی در ایران است به بازتولید طبقه خود می پردازد.نقدی های که انجام شده نقدی های تاریخی و ساختاری است .به طوریکه نقد کلی از برنامه های توسعه مخصوصا از اواخر دهه شصت به بعد انجام شده و اینکه خصوصی سازی نهاد های مختلف ،چگونه باعث شده که آموزش ما را هم در زیر چنبره خود بکشد و تاثیری مهم در بلند مدت بگذارد .تمام دولت های بعد از جنگ این پروژه خصوصی سازی مدارس در ایران را انجام دادند و در حال حاضر توسط وزارت آموزش پرورش دولت روحانی ادامه دارد و تعداد مدارس خصوصی همه ساله در حل افزایش است و این خود بلای است که در آینده می تواند جامعه ما را دچار دو قطبی ای کند که عده ای اندکی از امکانات ویژه و عده ای زیادی هم از مدارس دولتی که عملا رها شده اند و با هزینه های خود دانش آموزان در سالیان اخیر اداره می شوند هر چند نام آنها دولتی است ولی عملا به سمتی دیگر می روند و این بر خلاف اصل 30قانون اساسی است که مبنی بر مهیا کردن وسائل آموزش رایگان برای همه است.آنگونه که اندیشمندان ایرانی در باب نابرابری ها و ذبح عدالت آموزشی و توزیع نامتوازن امکانات آموزشی گفته اند خود نشان دهنده اهمیت این مهم در اذهان اندیشمندان آموزشی است. و این نابرای ها در بلند مدت باعث شکاف طبقاتی در جامعه می شود و عده ای با برخورداری از امکانات بهتری که در مدارس خصوصی عرضه می شود و معلمان خصوصی با کیفت تر و ...... باعث می شود که راحت تر بتوانند به تحصیلات برتر دست یابند .انقلاب 57 هم در شعار و هم اهداف تاکید خود را بر برابری نهاده بود پس چه عواملی سبب شده  در چهارمین دهه انقلاب ایران عده ای از افراد جامعه از امکانات بهتر آموزشی و در مدارسی جداگانه به شرایطی بهتر و کادری مجرب تر هستند ولی قشر عظیمی از خانواده ها که از امکانات پایینی برخوداراند و این باعث می شود عده ای که از امکانات بهتر برخوردارند به بازتولید خود منجر شوند و از آینده بهتر برخوردار شوند.
کلمات کلیدی



نظرات پس از تایید انتشار خواهند یافت
کاربر گرامی نظراتی که حاوی ناساز، افترا و هر گونه بی حرمتی باشند منتشر نخواهند شد.

ارسال نظر




نظرات ارسالی 3 نظر

  • 1 Farzad 1396/8/6 19:0:36

    عالی کارشناس اوحدی

    پاسخ
  • 2 فرزاد110 1396/8/6 18:59:54

    عالی

    پاسخ
  • 3 فرزاد110 1396/8/6 18:58:52

    سپاس از کارشناس اوحدی حرف دل مردم را زدند

    پاسخ
سایر اخبار
برگزدیدها