غارها در میان طبیعت گردان طرفداران خاص خود را دارد. هستند گردشگرانی که کشور به کشور سفر می کنند تا فقط از «غارهای»کشور مقصد بازدید کنند. خوشبختانه ایران ما از این نعمت هم بهره مند است و متاسفانه مثل سایر مواهب طبیعی گردشگری،نتوانسته ایم از این جاذبه به نفع توریسم کشور استفاده کنیم. شخصا پیش از این از چهار غار زیبای ایران بازدید کرده ام.

(غار علیصدر همدان/غار کتله خور زنجان/غار قوری قلعه کرمانشاه/ و غار ابراهیم ادهم در نیشابور،که این آخری بیشتر بخاطر شخصیت ایراهیم ادهم شهرت دارد). اما سراغ غاری به آن بزرگی و زیبایی در استان زادگاه خود را تا پیش از سفر به آن نداشتم. حقیقتا تا پیش از نصب تابلوهای کنار جاده ای هم اطلاع چندانی از وجود این پدیده زیبا نداشتم.جالب است بگویم قانع کردن همسفرانم هم بخاطر مخالفت اولیه داستانی بود. چرا که انسان نسبت به چیزی که علم ندارد،مخالفت می کند. -مسیر سفر به غار ده شیخ: خوشبختانه از امتیازات این غار برای بازدید،سر راست بودن نشانی برای دسترسی است.به این شرح که اگر از اصفهان قصد سفر داشته باشیم،بسمت یاسوج بعد از آخرین تونل به «پاتاوه »می رسیم.شهری کوچک از استان کهگیلویه و بویراحمد.و اگر از یاسوج قصد عزیمت داریم،با رسیدن به پاتاوه،در کنار اولین تونل باید مسیر خود را بسمت روستای«ده شیخ»تغییر دهیم. از جاده اصلی که بسمت مقصد برویم به رودخانه بزرگ بشار می رسیم.رودخانه ای با دو پل تاریخی برآن یکی متعلق به دوران هخامنشی،معروف به «پل شاه نشین»،که بجز پایه پل چیزی از آن نمانده.و دیگری پل مربوط به دوره «ساسانی» که مرمت شده و کامل است.درکنار دوپل هم پارکی احداث شده که مناسب برای صرف صبحانه یاعصرانه است. از این محل که بسمت مقصد حرکت کنی،به اندازه کافی تابلو راهنما شمارا به سمت مقصد هدایت می کند. به سایت احداث شده در پای کوه که می رسیم پارکینگ،سرویس بهداشتی،نمازخانه،فروشگاه و همچنین چند سویت در دست احداث توسط مدیر مجموعه است که بخش خصوصی است.و در پایان به شرح کار ایشان می پردازیم. از سایت،یک دستگاه پاترول تدارک دیده شده که گردشگران را تا بالاترین نقطه دسترسی به غار می رساند. از پای پله هم سنگفرش شده است تا دهانه غار.این یعنی نیاز چندانی به کفش مخصوص کوه هم نیست.

ساختار غار ده شیخ: هرچند از کشف این غار حدود ده سال می گذرد،ولی از خلقت آن 135ملیون سال می گذرد.و ضمنا احتمال استفاده از آن در دوران باستان هم هست.طبق پژوهشی که دکتر«چمن آزاد»متخصص زمین شناس انجام داده است،این غار در رسته غارهای«سروک»قرار می گیرد.رسته ای از غارهای آهکی زاگرس.و وقتی پسوند«آهکی»بر نام غاری همراه شود،باید منتظر دیدن شاهکاری از نقاش طبیعت بود. ترکیب دی اکسید کربن موجود در هوا با آب باران و فرآیند حل شدن آهک،تبدیل به «قندیل»می شود.قندیل ها هم که غالبا از بالا به پایین تولید می شوند نام علمی«استالاکتیت» را برخود دارد.و اگر از پایین به بالا رشد کند،به آن«استالاکمیت»گفته می شود.که در این غار هر دو پدیده را شاهد هستیم.زیباتر اینکه گاه رشد قندیل ها از بالا به پایین و از پایین به بالا،تولید ستون ها و اشکالی را می کنند که می توان ساعت ها به تماشا نشست و لذت برد.سازه هایی که درازای عمر خود طبیعت برای ساخته شدنشان زمان لازم است.هر قرن تنها پنج سانتی متر. در داخل غار،از آنچه تا کنون باز شده است،چندین تالار زیبا با نقش و نگارهای مسحور کننده را شاهد هستیم.که نورپردازی مناسبی هم دارد.درون غار آب نیست،یعنی غار آبی محسوب نمی شود،تنها نم ناشی از باران و برف دیده می شود.دمای غار هم در طول سال معمولا ثابت و بین پنج تا ده سانتیگراد است. خوشبختانه بجز چند مورد جزیی،اکثر نقاط و قندیل های غار سالم مانده ولی آثاری از رفتار نامناسب گردشگران مانند یادگاری و...دیده می شود که بانظارت بیشتر این هم قابل پیشگیری است.غار از چند نقطه ورودی داشته است که یکی را برای ورود آماده کرده و درب نصب کرده اند. در پیشگاه ورودی غار هم محوطه ای برای توقف و تماشای چشم انداز پایین دست ساخته شده که تماشای چشم انداز زیبای منطقه پاتاوه هم لطفی خاص دارد. همانطور که اشاره شد،غار ده شیخ به بخش خصوصی واگذار شده است.تا همین جا اقدامات آقای«گنجی»مدیر مجموعه قابل تحسین است.و امید است با تبلیغات روی این جاذبه گردشگری،-آن هم در استانی که در جاذبه های طبیعی و تاریخی،بسیار غنی است-انگیزه برای ادامه فعالیت سرمایه گذار این بخش کم نشود. امیدوارم گردشگران و طبیعت گردان گشت آینده خود را به مقصد استان چهارفصل کهگیلویه و بویراحمد خصوصا غار زیبای «ده شیخ» تنظیم کنند.

محمد زرین

راهنمای گردشگری ده آذر نود و شش