تنش میان ما و آمریکا هر روز بیشتر می‌شود. چهار دهه است که روابط ما تیره شده است. در مقاطع کوتاه و معدودی این روابط کمی رو به تلطیف نهاد اما هیچ‌گاه مسائل میان ما و آمریکا برطرف نشد.

حاجت به گفتن نیست که مشکل ما با آمریکا بنیادین است. ما هیچ‌گاه خاطره خوبی از این کشور نداریم. حافظه جمعی و تاریخی ما پر است از خیانت‌های این کشور به ایران. اولین دولت ملّی ایران را با کودتا ساقط کردند. مهمترین حامی صدام در جنگ با ایران بودند. آن همه جنایت در حملات موشکی و شیمیایی تنها با حمایت آمریکا امکان‌پذیر شد.

با قساوت تمام، هواپیمای مسافربری ما را هدف موشک قرار دادند و صدها انسان بی‌گناهِ غیرنظامی را به شهادت رساندند. بزرگترین حامیِ رژیمِ کودک‌کشِ صهیونیستی آنان هستند.

حوادث به گونه‌ای رقم خورد که تقریباً از ابتدای انقلاب، «مسئله آمریکا»، برای ما مسئله‌ای ایدئولوژیک شد. در پرتو آسیب‌هایی که این کشور به ما وارد کرد، این مسئله عمیق‌تر هم شد و پای منافع ملّی هم به میان آمد. اکنون ایستادن مقابل آمریکا، فقط ایدئولوژیک نیست، منافع ملّی ما هم این را ایجاب می‌کند.

ما در سایه مناسبات بین‌الملل (مناسباتی که آمریکا بیشترین نقش را در ساختن آن داشت)، منافع ملّی خود را پیگیری کردیم. در سقفِ این پیگیری، برجام منعقد شد. برجام ماحصلِ استفاده از سقفِ دیپلماسی بود. کشوری که آن را پاره می‌کند، نشان می‌دهد که به هیچ عنوان اهل مذاکره نیست. البته درست است که مطابق یک قول، ترامپ اهلِ مذاکره است؛ اما مذاکره او، معامله‌ آمریکایی است. برجام اما نتیجه مذاکره ایرانی است. ما صلح‌طلبیم؛ گواهِ آن هم برجام است؛ یعنی با این همه مشکلِ ایدئولوژیک اما صلح‌ پذیریم. اما آمریکا صلح نمی‌خواهد، تسلیم می‌خواهد. مذاکره ترامپ، معامله یک طرفه‌ آمریکایی است. برای ما، اصل بر صلح است. هیچ کس از صلح و آرامش بدش نمی‌آید. کسی نیست که آسیب‌های جنگ را نشناسد. جنگ برای هیچ کس پیروزی به‌بار نمی‌آورد. جنگ، سراسر خشونت و هزینه است. اما مقابلِ تکبرِ ترامپی راهی جز ایستادن نیست. راه آن را هم همه بلدیم. به تعبیر مرحوم هاشمی «ما اهل صلحیم، اما جنگ کردن را هم خوب بلدیم».

اکنون ایستادن مقابل زیاده‌خواهی ترامپ، نه از سرِ جنگ‌طلبی است بلکه ضرورتِ حفظِ منافعِ ملّی است. او با منافقینِ روسیاه می‌نشیند و برای آینده‌ ایران خط‌ و نشان می‌کشد. او به راحتی نشسته است و بی‌توجه به تمام قواعد بین‌المللی از برجام خارج می‌شود. او با تکبرِ احمقانه، به ما هشدار می‌دهد یا با من بنشینید و معامله کنید یا نمی‌گذارم نفت صادر کنید!

بیایید یکبار در معنای «صلح» تامل کنیم. همه می‌دانیم که جهان نظمِ عادلانه‌ای ندارد. در هیچ کجای دنیا، نمونه‌ای از توزینِ عادلانه‌ قدرت نمی‌توان یافت. هر نظمی، طبقاتِ سلطه‌گر دارد. تبعیض، میوه همه ساختارهای انسان امروزی است. ما به دنیا می‌آییم در حالی که خود جای خود را در جامعه انتخاب نکرده‌ایم و از همان جا تبعیض آغاز می‌شود. در این میان معنای صلح طلبی، اجمالاً یعنی هنجارپذیری و پرهیز از پرخاشگری است. یعنی تن دادن به گفت‌وگو برای تغییر، به جای روش‌های بدیلِ خشونت آفرینش. به این معنا ما صلح طلبیم. ما از درون همین قواعد ناعادلانه حقوق خود پی گرفتیم. ما مناسبات و هنجارهای جهان را رعایت کردیم و برای احیاناً تغییر و ترمیم آنها فقط گفت و گو و مذاکره کردیم. اکنون شخصی پیدا شده است که این قواعد را برنمی‌تابد؛ چه باید کرد؟ باید تسلیم او شد؟ اصلاً مبنایی توافقی وجود دارد تا برآن مبنا حتی تسلیم شویم! اگر ما همه شرط‌های ترامپ را بپذیریم. اگر ما هر چه داریم را نصف کنیم و نصفش را به ترامپ بدهیم تا با ما کاری نداشته باشد، آیا می‌توان تضمین کرد سال بعد او نصف دیگر را هم نخواهد؟ آیا اگر توافق کردیم که حتی کل منابع نفتی خود را به او بدهیم، می‌توان تضمین کرد سال بعد بقیه منابع ما را هم نخواهد؟ آیا اگر همه کشور را به او بدهیم، چطور اعتماد کنیم که چندی بعد، جانمان را هم نخواهد؟!

ما صلح‌طلبیم به این معنا که برای پیگیری حقوق خود به روش‌هایی گرایش داریم که کمترین خشونت را تولید کند. نمونه آشکارش برجام است اما تسلیم ترامپ شدن دیگر نامش صلح‌طلبی نیست.

زیست ما هرچند با این معنا از صلح گره خورده است و فرهنگ ما فرهنگِ صلح‌دوستی است؛ اما جنگ را برای مواقع زورگویی جباران هم آموخته‌ایم. ما زبانِ سبز و صلح‌خواه داریم اما شمشیرهای تیزی هم داریم. مردانِ صلحیم اما مردانه هم می‌جنگیم. ما جنگ را دوست نداریم و در آن خیری نمی‌بینیم اما اگر تصمیم آمریکا بر جنگ است ما نمی‌ترسیم!