رولان بارت اندیشمند و فرهنگ شناس فرانسوی در (پیام عکس) در تحلیل رهیافت نشانه شناسانه عکس در صدد پاسخ گویی به سوالاتی کلان در حوزه نشانه شناسی تصویر است؛سوالات از این دست که چگونه یک عکس را می خوانیم ؟ از خوانش عکس چه چیزی در می یابیم؟ به چه ترتیب و روالی به این دریافت می رسیم؟ و اینکه آیا عکس برای همگان به صورت یکسان درک می شود ؟ بارت خود در پاسخ به این سوال که محتوای (پیام عکس) چیست و عکس چه چیزی را انتقال می دهد؛ انتقال واقعیت را کارکرد عکس می داند. از نظر او عکس پیامی بدون رمزگان است چرا که پیام آن پیامی پیوسته است.

حال از همین زاویه یعنی تحلیل نشانه شناسانه عکس در پی تحلیل یک عکس ساده ولی پر از پیام هستیم .عکسی که درون خودش حرف های واضح و بیشتر حرف های پر از ایما و اشاره دارد .

عکس جلسه آشتی کنان هدایتخواه و بزرگواری حداقل سه مخاطب دارد و یا برای سه گروه در درون خود پیام دارد .

گروه اول اصلاح طلبان جامعه هستند . این عکس قصد دارد به آنها بگوید که اختلافات در جریان اصولگرا ریشه ای نیست و آنها نمی توانند چندان به این اختلافات دلخوش باشند و اگر هم اختلافی وجود دارد اختلاف اثر گذار و مهمی نیست .

گروه دوم طرفداران جریان اصولگرا و حتی کلیت جامعه است کسانی که این عکس چندان برایشان مهم نیست و البته ممکن است برای طرفداران اصولگرا کمی از ناامیدی آنها بکاهد.

اما گروه سوم مخاطب اصلی این عکس هستند کسانی که با دق به عکس نگاه می کنند اولا به این خاطر که در عکس حضور ندارند و حتی تا لحظه انعکاس عکس از این جلسه بی خبر بودند و دوم اینکه انها قبل از این امیدوار بودند از قبل این اختلافات فرصت مطرح شدن بدست بیاورند ولی حالا این عکس پایان رویاپردازی آنهاست و آنها کماکان باید در زیر سایه بزرگان نامحبوب خود باشند. این گروه چهره های مدعی اما در سایه و کم قدرت اصولگرا هستند .

در عکس و نحوه پوشش و ایستادن افراد در آن در نگاه ساده ابتدایی پوشش ساده مسعود حسینی بیش از بقیه ظواهر به چشم می آید . این پوشش بیانگر میزبانی جلسه توسط مسعود حسینی است و هم اینکه حسینی می خواهد سادگی و درویش مسلکی خود را به رخ دیگران بکشاند.

از این نکته که گذر کنیم حضور صفدر پناهی مرکز تولید حاشیه در عکس است. او و مخاطب هر دو به اینکه رئیس ائمه جمعه کاملا جناحی رفتار کند عادت کرده اند پناهی با این کار می خواهد بر درستی کارش تاکید کند و مخاطب نیز با بیان آن می خواهد به پناهی اشکال به جا بگیرد.

اینکه در عکس در کنار و چسبیده به هدایتخواه است برای مخاطب و ببینده یادآور وابستگی و نزدیکی پناهی به هدایتخواه است و با کمی تامل در صورت پناهی خوشحالی اش از این بابت کاملا به چشم می آید. اصولگرایان یا همان مخاطبان گروه سوم بیش از بقیه موارد از این ژست پناهی و بازگشت دوباره حسینی عصبانی اند.

در میانه ایستادن هدایتخواه نقطه ثقل و کلیدی عکس است او هم در عکس در مقتدرترین و بهترین نقطه و جا ایستاده است و هم در بیرون مقتدرترین جایگاه را داراست. در حالی که متناسب با سنت عشایری باید مهمان که دست بر قضا سید و روحانی است یعنی بزرگواری در آن نقطه می ایستاد . ولی بزرگواری به کنار رفته است تا این پیام اصولگرایان واضح تر دیده شود که اگر در مرکز مرکزیت از آن امثال پورازغدی است در یاسوج از آن هدایتخواه است.

نفر پنجم عکس نه برای خودش حضور در عکس مهم است و نه برای مخاطب . فرم ایستادن همراه با تسبیح در دست نیز موئد همین نکته است . حتی مخاطب نام این چهره را نمی داند .

اما مهم ترین و قابل تامل ترین بخش عکس تصویر ناقص دستی است که به حسینی چسبیده است و هنوز هم بعد از چهل سال حاکمیت امثال حسینی رویای دیده شدن دارد اما جایی برای او وجود ندارد .آن دست ناقص نماد تعداد زیادی از چهره هایی است که تنها به درد فریاد زدن برای دیگران و رای دادن میخورند .

عکس اگر چه سعی دارد اینگونه القا کند که همه چیز به پایان رسیده است ولی چهره بزرگواری و تظاهرش به اینکه این چیزها برایش مهم نیست گویای این است که حاج آقا از راه انداختن مجدد بساط نهیب دادن بدش نمی آید .

این عکس ؛عکس آخر نخواهد بود .....

#گلبونگ https://t.me/golbongnews/92