نشست خبری با مسول دفترآستان قدس رضوی مرا بر آن داشت تا یادداشتی دراین باره بنویسم. متاسفانه آقای هدایتخواه که عنوان مذهبی مقام مافوق خود جناب رییسی را از حجت الاسلام به آیت ا... ارتقا داده است، هیچ اشاره ای به فعالیت های اقتصادی و میزان درآمد آستان قدس نداشت. تاسف بارتر این که این موضوع در این نشست خبری به چالش کشیده نکشید ولی اگر هم از نماینده عالی آستان قدس در کهگیلویه و بویراحمد در رابطه با میزان ثروت این تشکیلات سوال پرسیده می شد، در صورتی که ایشان از این امر آگاه باشد، بعید بود پاسخ دهد چرا که مدیرعامل سازمان اقتصادی آستان قدس تاکنون در این رابطه شفاف سازی نکرده و حتی به سوال خبرگزاری مهر درباره میزان ثروت آستان قدس پاسخ نداد، بنابراین آقای هدایتخواه هم به تبع مسولان رده بالای این تشکیلات احتمالا تمایلی به اظهار نظر صریح با ذکر عدد و رقم در باره حجم ثروت و دارایی این تشکیلات ندارد.

دانستن حق مردم است مخصوصا درباره درآمدها و ثروت آستان قدس که با موقوفات و نذورات مردمی حاصل شده است. متاسفانه متولیان امر تاکنون انگیزه و علاقه ای به اظهار نظر درباره کمیت درآمدهای آستان قدس نداشته اند و فقط به نوع و ماهیت درآمدهای این تشکیلات و بنگاه بزرگ اقتصادی اشاره ای گذرا دارند. و اما برحسب شواهد آستان قدس دارای سه نوع درآمد: نذورات، موقوفات و سودهای حاصل از فعالیت های صنعتی، تجاری و خدماتی است. اگر چه که میزان سرمایه آستان قدس از سه ضلع موصوف دقیقا مشخص نیست ولی میزان موقوفات آن تاحدودی مشخص است. به طور مثال نزدیک به نیمی از زمین های کلان شهر مشهد، قسمت اعظم زمین های شهرهای چناران، سرخس و فریمان، اراضی و مستغلات و منابع درآمدی وقفی در شهرستان های متعدد کشور از جمله اصفهان و تبریز، کرمان و گرگان و در کشورهای سوریه، آذربایجان ، افغانستان، هندوستان و... اگر چه که درآمد وقف خاص باید طبق نظر واقف و وقف عام باید طبق موازین شرعی هزینه شود ولی دست متولیان آستان قدس برای هزینه کرد نذورات و سودهای حاصل از فعالیت های گسترده اقتصادی باز است. لذا آستان قدس بخش زیادی از منابع خود را که از نظر شرعی منعی برای سرمایه گذاری ندارد، در تاسیس و راه اندازی شرکت های و صنایع مختلف اختصاص داده است و این موسسات و شرکت ها زیر نظر سازمان اقتصادی رضوی که در سال 1382بنیان گذاشته شده مدیریت می شوند. در بخش صنعت و معدن 17شرکت و موسسه از قبیل قند و شکر، خودروسازی، نساجی، چوب، صنایع کانی غیر فلزی، شرکت سیمان رضوی، شهاب خودرو، بنای سبک قدس رضوی، نساجی خراسان، کمباین سازی ایران، قند تربیت حیدریه، صنایع غذایی رضوی، فراورده های لبنی رضوی، قند چناران، نان قدس رضوی و... در بخش فعالیت های کشاورزی در قالب 12شرکت وموسسه در زمینه زراعت، باغبانی، جنگلداری، مراتع و دامپروری سازمان اقتصادی رضوی فعالیت داشته و بیش از 80نوع محصول را به بازار عرضه می نماید: کشت و صنعت اسفراین، موسسه باغات آستان قدس، موسسات کشت و دام کنه بیستون رضوی و کشت و صنعت مزرعه نمونه و.... فعالیت های خدماتی و عمرانی و درمانی در قالب 15موسسه و شرکت از جمله شرکت پخش رضوی، شرکت خدمات بیمه ای رضوی، داروسازی ثامن، مسکن و عمران قدس رضوی، مهندسی آب و خاک رضوی، موسسه بهداشتی و دارویی رضوی و.... اگرچه مسولان و متولیان آستان قدس بارها در مصاحبه های سعی کرده اند، میزان ثروتی که به برکت نام شاه خراسان حاصل شده است را ناچیز جلوه دهند ولی ثروت آستان قدس مثل دریای وسیع است و باید آن را افسانه ای و گنج شاه خراسان نامید. این ثروت آنچنان است که به گفته یک کارشناس در برحه ای از زمان آستان قدس به دولت وام می داد. آستان قدس که دارای امکانات وسیع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی است به یک دولت بزرگ تشبیه می شود که اگر درست مدیریت شود، نه تنها می تواند زندگی حاشیه نشین های مشهد که قریب به 33درصد از جمعیت این کلان شهر را تشکیل می دهند، بهبود دهد بلکه تحول عظیمی در کشور ایجاد نماید و این دریای وسیع می تواند محرومین کهگیلویه و بویراحمد را نیز سیراب نماید.

و اما با عنایت به این که کمک به فقرا و نیازمندان یکی از رسالت های مهم آستان قدس رضوی است و کمک های زیادی به شکل نقدی و غیر نقدی از طریق این تشکیلات به خانواده های کم بضاعت ارایه می شود و برای توزیع این کمک ها از افرادی تحت عنوان خادم یار به صورت داوطلبانه و به شکل افتخاری به کار گمار ده می شود که برای توزیع عادلانه و صحیح این کمک ها نیاز به بازرسی و نظارت از طریق آستان قدس وجود دارد، لذا آن جا که ساختارهایی به نام کمیته امداد، هلال احمر و بهزیستی برای کمک رسانی به نیازمندان و مددجویان وجود دارد بنابراین بهتر است تمام این کمک ها از طریق این نهادها به مردم نیازمند ارایه شود تا هم از موازی کاری اجتناب شود و هم کار کمک رسانی به شکل تخصصی و به شکل درست انجام گیرد و نیازی به توسعه و گسترش دفاتر و نمایندگی های آستان قدس در سراسر کشور وجود نداشته باشد. البته از قرار معلوم بخشی از کمک های آستان قدس به خانواده های تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد امام اهدا می شود ولی گویا آستان قدس علاقه مند است که به موازات این نهادها فعالیت داشته باشد و خود راسا اقدام به کمک رسانی به نیازمندان نماید. لازم به یاد آوری است که در صورت عدم ایجاد شفافیت در میزان درآمدها و ثروت آستان قدس رضوی زمینه ایجاد فساد در این مجموعه بزرگ وجود خواهد داشت. اگر در آستان قدس به عنوان یک سازمان شفافیت و حسابرسی (بیرون از سازمان)وجود داشت مسایلی مثل اختلاس مالی عزیزان (برادر خانم واعظ طبسی) به وجود نمی آمد. متاسفانه مهدی عزیزان (معاون سابق آستان قدس رضوی و عضو هییت امنای این آستان) به راحتی و بدون این که حتی یک ریال از پول هایی که به یغما برد را باز پس دهد، از کشور خارج شد و هیچ بحثی هم درباره بازگرداندن او و بیت المال به کشور وجود ندارد.