چرا تاب آوری شهر ها و کلان شهر های ایران در برابر سیل کاهش یافته است؟

چرا تاب آوری شهر ها و کلان شهر های ایران در برابر سیل کاهش یافته است؟
سطح آب گرفتگی معابر و جاری شدن سیل در شهرهای مختلف و همچنین بروز سیلاب های سهمگین در مناطق مختلف کشور خاصه استان های غربی و جنوب غربی در ماه جاری و همچنین رجوع به گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی که در رابطه با سیل انجام گرفته (۱۳۹۶)، گواهی است بر این واقعیت که شوربختانه تاب آوری شهرها و کلان شهرها در برابر سیل کاهش یافته است. جامعه شناسان و شهر سازان تاب آوری را میزان تخریب و زیانی که یک شهر قادر است جذب کند بدون اینکه از حالت عادی خارج شود و میزان توانایی شهر برای سازماندهی مجدد خود دانسته اند. علل متنوع و متکثری برا ی کاهش تاب آوری شهرها در برابر سیل می توان ذکر نمود از تخریب جنگل ها و عدم لایروبی رودخانه ها و همچنین بی توجهی به اهمیت وجود مسیل ها و ... اما در مقال حاضر سعی نگارنده بر آن است تا از منظر دانش شهرسازی به بررسی نقش مدیرت شهری در کاهش تاب آوری شهرها در برابر سیل بپردازد. در دانش شهرسازی تاکید بسیار شده که طراحان و برنامه ریزان شهری در طرح ریزی ها و سیاستگذاری های شهری به شاخصه های متعددی که برای شهر تاب آور در برابر انواع مخاطرات طبیعی برشمرده شده توجه کنند در این بین بر سه اصل بیشتر از سایر اصول ذکر شده تاکید شده، که این اصول عبارتند از؛ توجه به مکان یابی صحیح وتخصیص بهینه زمین به کاربری های مختلف ، تخصیص بهینه منابع مالی پایدار شهر به حوزه های مختلفی که قانونگذار برای مدیریت شهری مسولیت و ماموریت تعریف نموده و همچنین توجه به این اصل که، فعالیت های توسعه ای سبب افزایش آسیب پذیری جامعه نسبت به مخاطرات نشود. در تهران در بستر مسیل فرحزاد، بوستان نهج البلاغه ساخته شده است، موزه منطقه ی خوزستان در دل یک جزیره در اطراف رودخانه کارون بنا شده، در دهه هفتاد در خیابان ظفر تهران روی رودخانه را پوشاندند و مرکز خرید درست کردند، در قم شهرداری در بستر قم رود پارکینگ احداث کرده و در شیراز به بهای تسهیل در تردد سواره در بستر رودخانه خشک جاده ساحلی احداث کرده اند. در گزارش مرکز پژوهش های مجلس که در سال ۱۳۹۶ منتشر شده، به این نکته مهم در رابطه با چرایی افزایش قدرت تخریبی سیل در سال های اخیر اشاره شده، در غالب شهر ها و کلان شهر ها در حریم رود دره ها، رستوران ها و ویلا ها سر برآورده اند. برخلاف دنیا، در دهه های گذشته عمده فعالیت شهرداران و شهرداری های کشور توجه به توسعه زیر ساخت های حمل ونقل رو زمینی چون ساخت اتوبان ها شهری، تقاطع های چند سطحی و اتوبان های طبقاتی بوده است. در شهر تهران، مدیریت شهری پایتخت میلیارد ها تومان هزینه می کند تا در هنگامه ای که واقعیت تغییر اقلیم بر همگان روشن شده دریاچه چیتگر را احداث کند و در یاسوج شهری که حاشیه نشینی بلای جان آن شده و خواهد شد و از نظر سرانه تاسیسات، تجهیزات و تسهیلات شهری وضعیت ناخوشایندی دارد، شهردار این شهر نیت تجدید حیات تیم فوتبال شهرداری را دارد. در بیش از دو دهه گذشته قصد شهرداران تبدیل شهر به کارگاه عظیم عمرانی بوده است ، در این نگاه و باور به شهر و مدیریت شهری، پروژه های رو زمینی و کوتاه مدت در اولویت تخصیص بودجه و اجرا قرار می گیرند، تاکید بر پراکنش این پروژه ها در سطح شهر نه به جهت تحقق عدالت در توزیع امکانات که هدف از این استراتژی تجلی شعار "شهر به مثابه یک کارگاه عظیم عمرانی" است. بربیلبورد های شهرها دائما از واژگان "اولین" و "بزرگترین" برای توصیف و معرفی برخی از پروژه های شهری استفاده می شود. چون زمان اتمام پروژه ها، مهم و منابع مالی شهر محدود می باشد لذا مدیران شهر بی توجه به حقوق نسل های آینده، شهرداری را می فروشند تا با تخصیص منابع نا پایدار به توسعه شهر بپردازند. آری؛ اگر مدیریت شهری اجازه ساخت و ساز در حریم رودخانه های شهری و مسیل ها را صادر نمی نمودند، اگر در پروژه های ساخت اتوبان های شهری، مسیل ها را به آبراهه هایی با عرض و توان عبور محدود تبدیل نمی کرد، اگر اجازه ساخت و ساز و بارگذاری های سنگین در حریم مسیل ها و رودخانه های شهری را صادر نمی نمود و اگر شهرداری ها به وظایف قانونی که قانون گذار در رابطه با لایروبی رودخانه های شهری و مسیل ها برای آنها تعیین کرده، عمل می نمودند و منابع مالی لازم برای این اقدامات را تخصیص می دادند در روزهای اخیر شاهد این حجم از آبگرفتگی ها در سطح شهرها و کلان شهر ها و همچنین وقایع تلخ شهر های شیراز، خرم آباد، پلدختر، معمولان و سایر شهر ها نبودیم وسخن آخر آنکه می باید کاهش سطح تاب آوری شهر ها در برابر مخاطرات طبیعی خاصه مخاطره ای چون سیل را به صورت ویژه از منظر حاکمیت تفکر مدیریت عملیاتی بر شهرها در طی دهه های اخیر تحلیل و برای ارتقاء سطح تاب آوری شهر ها از این منظر چاره اندیشی نمود، مدیران عملیاتی شهر را سکوی پرتاب برای تصدی مناسب بالا تر می بینند پس خطر واقعی و عامل اصلی بسیاری ازمشکلات شهرهای ایران حاکمیت چنین تفکری بر شهرها می باشد لذا خطر همچنان باقی است تا زمانی که مدیران شهری، شهر را بیلبوردی برای نمایش توانایی های فردی خود می بینند.
کلمات کلیدی



نظرات پس از تایید انتشار خواهند یافت
کاربر گرامی نظراتی که حاوی ناساز، افترا و هر گونه بی حرمتی باشند منتشر نخواهند شد.

ارسال نظر




نظرات ارسالی 0 نظر

شما اولین نظر دهنده باشید!

سایر اخبار
برگزدیدها