درباره ي حضرت زينب (س) بسيار گفته اند و نوشته اند، گرچه ميدان گفتن و نوشتن همچنان باز و گسترده است، اما چون در اين جا هدف بررسي كاركردهاي سياسي و اجتماعي حضرت زینب(س) است، فقط به طور مختصر و به صورت كلي فعاليت هاي سياسي و اجتماعي آن حضرت بيان مي گردد. در روز پنجم جمادي الاول سال ششم هجرت در شهر مدينه دختري به دنيا آمد كه سال ها بعد در تغيير تاريخ بشريت نقشي عظيم ايفاء كرد و جد بزرگوارشان او را زينب نام نهادند. زينب كودكي بيش نبود كه حادثه غصب فدك و خطابه‌ي معروف مادر بزرگوارشان پيش آمد. اين حادثه در ساختن شخصيت زينب (س) نقشي بزرگ ايفاء كرد و وي دانست كه انسان چه مرد و چه زن، در هر شرايطي كه باشد بايد براي احقاق حق از دست رفته‌ي خويش تلاش كند و با ايراد خطابه و سخراني، در راه بيداري مردم بكوشد. زينب (س) پس از رحلت جد بزرگوارشان شاهد 25 سال سكوت پدر و سستي ايمان و تبعيض خلفا بود، دختر علي (ع) از آن به شدت رنج مي برد و بعد از آن شاهد بيعت مردم با پدر و بيعت شكني آنان، غائله ي عايشه و جنگ جمل و ديگر جنگ هاي داخلي دوران خلافت علي (ع) بوده است. زينب گرچه همه‌ي اين حوادث و جنگ ها را ديده بود، اما در تاريخ ذكري نشد كه زينب (س) عملاً در آن‌ها حضور داشته باشد، بلكه همه‌ي اين ماجراها مقدمه‌اي بود براي حضور قهرمانانه‌ي زينب (س) در كربلا. پس از مرگ معاويه، پسرش يزيد كه موجودي فاسد و تبه‌كار بود به خلافت رسيد. او تصميم گرفت از حسين بن علي (ع) بيعت بگيرد. چون فشار وليد – حاكم مدينه – براي بيعت گرفتن افزون گشت، حضرت حسين (ع) شبانه با جمعي از خويشان نزديك به سوي مكّه رفت و به درخواست مردم عراق از مكّه عازم عراق شد. در اين سفر حضرت زينب (س) همراه كاروان بود و خود را براي انجام وظيفه‌‌اي بزرگ آماده مي‌ساخت. امام حسين كه به دعوت مردم كوفه عازم عراق شده بود، در آن‌جا با بي‌وفايي مردم كوفه روبرو شد و پس از ده روز پيكار سرانجام در روز دهم محرم سال 61 هجري به شهادت رسيدند. از جمله وقايع روز دهم (عاشوراء) قصد شمربن ذي الجوشن براي كشتن حضرت زين العابدين بود، كه حضرت زينب (س) به موقع بيرون آمد و گفت: « به خدا سوگند نمي‌گذارم او را بكشيد تا من هم كشته شوم» . از اين زمان است كه زينب (س) وارد ميدان مي‌شود تا حوادث كربلا را جاودانه سازد. عصر روز عاشوراء عمر بن سعد سر امام حسين (ع) و جوانان اهل بيت و ياران شهيدش را از بدن جدا كرد و به كوفه فرستاد و روز ديگر كودكان، خواهران امام (ع) و زنان بازماندگان ديگر را به سمت كوفه حركت دادند . زينب (س) همچون سپه‌سالار و قافله‌سالار جديد كه با شهادت رهبر عالي‌قدر و فرمانده‌ي جنگ، ماموريت يافته بود تا دنباله‌ي فتح و پيروزي گذشته‌ي او را بگيرد و براي فتح سنگرهاي تازه به مسافرت ديگري دست بزند و به منظور شكست كامل دشمن تا پايتخت وي به تعقيب او برود، وارد كوفه شد. زينب (س) با ورودش به كوفه به طور مهيجي ضايع شدن حقوق شهداء خاندان رسالت را در نظر اهل كوفه مجسم نمود و با سخنان خويش، احساسات دردناك آنان را كه توأ‌م با رنج، حسرت، خواري و ندامت بود، برانگيخت. به طوري كه وقتي شهر كوفه را ترك كرد، وضع روحي شهر با قبل از ورود كاروان اسرا به شهر كاملاًٌ متفاوت بود. ايشان مردم را با جنايات دستگاه جبار اموي آشنا كرد و آثار تبليغات وسيعي را كه معاويه و پس از او پسرش يزيد انجام داده بودند به كلي از بين برد و همچنين با گفته هاي خود در مجلس پسر زياد و يزيد، هم از حريم خداي تعالي دفاع كردند و هم از نهضت برادر و خاندان بزرگوارش. ضمناً آنان را از كيفر سختي كه در انتظارشان بود بيم داد و در پايان صولت و قدرت تو خالي اين ستمگران و خونخواران تاريخ اسلام را با كمال شجاعت در هم شكست و راه را براي اعتراض ديگران گشود و طنين صدايش همچنان پايدار بماند و با پيش آمدهايي كه بعد از كربلا به وقوع پیوست از بین نرفت و بالاخره انتقام شهدا کربلا را گرفت و تيشه به ريشه‌ي دولت اموي زد و جريان تاريخ را عوض نمود. هرکه گوید یا حسین(ع) زینب(س) دعایش می کند والسلام علیکم اردوان جهان کهن