هر از چندی مسئولین محترم گویی که همه مسائل ضروری و حیاتی و حتی معمولی استان را کاملاً حل کرده و هیچ کار باقی مانده ای سراغ نداشته و از بیکاری خسته شده باشند و یا برعکس کلید همه مشکلات را در ثقیل بودن تلفظ نام استان تصور کرده اند، تغییر نام استان را مطرح می کنند، در صورتی که هر آدم معمولی هم بخوبی می داند اسم ها هیچگونه تغییری در ماهیت چیزی بوجود نمی آورد، پس علت سماجت در تغییر نام یک واحد سیاسی و جغرافیایی و تاریخی چیست؟ تا آنجا که از گفته ها و شنیده ها اطلاع حاصل گردیده مطرح کنندگان دو چیز را دستاویز قرار داده اند:

اول: نوشتن و تلفظ کهگیلویه تا اندازه ای ثقیل و مشکل است که صحیح و مورد تأیید است ولی راه ساده کردن و تسهیل آن آسان و کاملاً امکان پذیر است و بعداً به آن خواهیم پرداخت. اما علت اصلی و رسماً عنوان نشده و محرک واقعی این است که برخی از افراد بشدت افراطی و قبیله گرا تصورشان بر آن است که نام استان در برگیرنده دو شهرستان بوده و بقیه قبایل را شامل نمی شود. بنابراین باید کاری کنند که نام آن دو شهرستان نیز محو گردد. در حالی که این برداشت متأسفانه علاوه بر قبیله گرائی افراطی به علت بی اطلاعی از سوابق تاریخی و تاریخ جا افتاده استان است که به ناچار باید به شمه ای از آن پرداخت.

بطور خلاصه این استان در دوران ساسانی تمام نواحی گرمسیری آن به اضافه بهبهان و حومه آن در قالب کوره یا بخش بزرگ کوره قباد جای می گرفته است و کلیه نواحی سردسیری آن در قالب تقسیم بندی کهن تری از دوران اشکانی به نام بازرنگان به اضافه شهرستان سپیدان و بخش پادنا به مرکزیت بازرنگ در مجاورت تلخسروی یاسوج وجود داشته و در همین دوره اسامی زم و زمیگان به معنی منطقه سردسیر نیز به آن اطلاق گردیده است و در همین محدوده حکومت مستقل محلی وجود داشته که حتی پس از فتح اسلام این منطقه 180 سال بعد از تصرف همه ایران و در سال 210 هجری قمری بوسیله سرداران مأمون برای مدت کوتاه تصرف می شود و در همین جنگ گیلویه سردار و فرمانروای منطقه کشته می شود اما با شکست حاکم عرب فارس در سال 271 هجری قمری بوسیله یعقوب لیث مجدداً حکمرانی منطقه به دست فرزندان گیلویه می افتد و این محدوده از آن زمان تا دوران صفویه در حکومت های مختلف گاه نقشی به عهده داشته و گاه مستقل و نیمه مستقل و منزوی در تاریخ حضور داشته است و چندی پس از کشته شدن گیلویه منطقه را به لحاظ کوهستانی بودن کوه گیلویه نامیده اند که گرچه ابتدا شامل نواحی شرقی میگردیده ولی نهایتاً کلیه نواحی شامل شهرستان های بویراحمد و دنا، باشت، گچساران، چرام، دهدشت، لنده، بهمئی و کلیه شهرستان بهبهان و حتی کلیه شهرستان دیلم را شامل می شده است که باید بر دو نکته تأکید بسیار فراوان نمود اول اینکه در کلیه متون قدیم تا اواخر دوره قاجار املاء آن صرفاً بصورت کوه گیلویه بوده است.

دوم: اینکه کوه گیلویه شامل نقطه نقطه و روستا به روستای کلیه شهرستان های موجود به اضافه کلیه شهرستان های بهبهان و دیلم بوده است. بنابراین نام و تاریخ و وقایع ذیل کوه گیلویه شامل فرد به فرد استان فعلی و حتی دو شهرستان و یک بخش جدا شده (علا و صیدون) می باشد. همه افراد این نواحی در پیشینه و افتخارات و بد و خوب این خطه شریک و همگام بوده و می باشند و باید محفوظ بماند و از اینکه اسامی تازه ای از شکم برخی اسامی محوری بیرون می آیند چاره ای نیست ولی حق آن است که نام محور برای تداوم جریان فرهنگی و تاریخی محفوظ باقی بماند. در اینجا از شکم کوه گیلویه بویراحمد، دنا، باشت، گچساران، چرام، لنده و بهمئی زائیده شده اند و اینکه بویراحمد در کنار کوه گیلویه یا کهگیلویه قرار گرفته است نیز ناشی از این واقعیت بوده است که این قبیله علاوه بر اینکه نیمی از جمعیت کل استان را در بر میگیرد بوجود آوردنده خیل عظیمی از جنگها و برخوردهای بزرگ و کوچک و وقایع بیشماری بوده است که گردانندگان دولت ها نمی توانستند آنرا نادیده بگیرند. زیرا بسیاری از آن جنگ و ستیزها منحصراً بوسیله آنها در مقابل دولت ها صورت می گرفت بطوری که رضا شاه مجبور شد عملاً مرکز منطقه را علیرغم قدمت و شهریت بهبهان در تلخسرو قرار دهد اما علت مهم دیگر وارد شدن بویراحمد در کنار کهگیلویه در همین سالهای پهلوی مهم است که به لحاظ سهولت دسترسی ارتش و ارگانها امنیتی به منطقه بویراحمد بالا در محدوده فارس و قسمتی از بویراحمد پایین را در شکم کهگیلویه در محدوده خوزستان قرار دادند بنابراین چون بویراحمد مدتی مستقل و جدا از کهگیلویه قرار داشت در موقع ادغام دوباره بنا به سوابق گفته شده و مسئله اخیر لاجرم بعنوان واحدی همسنگ کهگیلویه در کنار آن قرار گرفت. بنابراین در حال حاضر خصوصاً با بالا رفتن سطح تحصیلات مردم نباید در کوره پر درد و دود قبیله گرائی بدمند و در صدد احیای بشدت زشت و زیانبار قوم گرائی و تعصبات خطرناک نژاد پرستی و طایفه گرائی برآیند. و اما در مورد تسهیل و ساده کردن نام استان:

1- از آنجا که املاء و تلفظ کهگیلویه باعت همه مشکلات گردیده میتوان آنرا با همان املای اصلی آن یعنی کوه گیلویه و بویراحمد نوشت که مطمئناً کمتر کسی است که در این تلفظ مشکل داشته باشد.

2- اگر واقعاً ضرورت دارد که این اسم باز هم کوتاه تر شود پیشنهاد می شود به جای کوه گیلویه و بویراحمد خلاصه شده آن (گیلویه- بویر) بکار گرفته شود.

و اما آیا تغییر نام باعث حل مشکلات و آبادانی و آب و نان و راه و کارخانه و برطرف شدن فقر عمومی و بیکاری و ... می شود؟ اما اگر قصد تغییر نام استان بدون بکارگیری کهگیلویه و بویراحمد باشد که شاید احتمالاً مور نظر برخی مطرح کنندگان است باید تعقل کرد که در این خصوص ما چه چیزهایی را از دست می دهیم و چه منافعی حاصل می شود؟ آنچه را از دست می دهیم تاریخ و هویت گذشته و گسیختگی تاریخی و فرهنگی است که زیان های قابل محاسبه با ریال و دلار نیست اما در عوض چه چیز عایدمان گردیده فقط یک اسم شاید با مسمی برای خوشایند معدودی که از تلفظ کلمات فارسی عاجزند و دیگر هیچ! اما در آخرین کلام آنها که اصرار به تعویض نام استان به اسمی نامرتبط به گذشته دارند اگر می توانند با رفع بقول خودشان این مشکل مهم، شهرستانهای سپیدان و رستم و بخش پادنا را که از هر حیث با استان سنخیت دارند و می توانند در پیشرفت و توسعه استان مفید و مؤثر واقع شوند به استان جدید ملحق نمایند آنگاه می توان در ازای آنچه داده اید چیزی گرفته اید.