افتونیوز _ “همسایه‌ای در یکی از مناطق قدیمی کرمانشاه داشتیم، به نام حاج غلامعلی دوغ‌فروش، معروف بود به اینکه آب را با دوغ قاطی می‌‎کند و دوغ بی‌طعم و رنگ را به‌زور نمک به خلق‌الله می‌فروشد، اما خودش به مزاح می‌گفت، به من تهمت می‌زنند، این کار گناه دارد، من فقط دوغ را داخل آب می‌ریزم، نه آب را داخل دوغ!” این روایتی است که شاهین چراغی عصر دیروز چهارشنبه پس از جلسه شورای عالی بورس در خصوص نحوه فروش سهام عدالت که موجب سردرگمی بسیاری از مردم و دارندگان این سهام شده است، شفاف‌سازی کند! اما این پیام شاهین چراغی (عضو شورای عالی بورس) در دل خود کلی ابهام و ایهام دارد تا نشان دهد گویا متولیان بورس در ایران اصولا با شفافیت چندان میانه‌ خوبی ندارند و البته مشغله‌های جناب سخنگو نیز اجازه نمی‌دهد به خیل گسترده تماسهای تلفنی این روزها در مورد وضعیت آشفته رخ داده پاسخ دهد. اگرچه شاید حجم انبوه ازدحام ناگزیر مردم در مقابل شعب بانکهای عامل خود که قرار بود از ۶ خرداد پذیرای سهامدارانی باشند که شماره شبای آنها در سامانه سهام عدالت ثبت شده است موجب شد تا عصر سه شنبه شورایعالی بورس و اوراق بهادار در محل وزارت امور اقتصادی و دارایی‌ تشکیل جلسه دهد و در ساعت ۲۰ همان شب سخنگوی ستاد راهبری آزاد‌سازی سهام عدالت در گفت‌و‌گو با ایرنا بگوید:‌ مهلت مراجعه مشمولان سهام عدالت به بانک‌ها برای فروش یک‌جای ۳۰ درصد از سهامشان از ۱۰ به ۱۳خردادماه جاری افزایش یافت. وی ادامه داد: ‌بانک‌ها موظف هستند ظرف ۳ روز سفارش‌ها را تجمیع و از طریق کارگزار منتخب خود در بازار سرمایه به فروش برسانند و وجه حاصله را به حساب دارندگان سهام عدالت یا متقاضیان فروش واریز کنند. فهیمی دومین مصوبه نشست شورایعالی بورس و اوراق بهادار را تمدید یک هفته‌ای انتخاب مستقیم مشمولان سهام عدالت اعلام کرد و افزود:‌ مشمولان تا ساعات پایانی روز پنجشنبه ۱۵ خردادماه جاری فرصت دارند به سامانه www.samanese.ir مراجعه و روش سهامداری مستقیم را انتخاب کنند. سخنگوی ستاد راهبری آزادسازی سهام عدالت تاکید کرد:‌ با توجه به اینکه امکان لغو تصمیم از روش مستقیم به غیرمستقیم وجود ندارد، مشمولان این سهام در انتخاب این روش دقت کافی راداشته باشند. وی اظهار کرد: همانگونه که وعده داده بودیم، آزادسازی سهام عدالت از روز شنبه ۱۰ خردادماه جاری به مفهوم عام و گسترده آن یعنی امکان استیفای حقوق همه جانبه سهامداری همانند سایر سهامداران انجام خواهد شد و مشمولان سهام عدالت قادر خواهند بود تمامی حقوق و منافع مالکانه خود را به عنوان سهامدار اعمال کنند. فهیمی ادامه داد: البته این به معنای درخواست یا تشویق برای فروش سهام نیست، بلکه درخواست ما این است که این دارایی ارزشمند را در سبد دارایی خود نگهداری کنند؛ اما چنانچه قصد فروش این سهام را دارند، می‌توانند با ۲ روش سفارش یکجای فروش با اعطای اختیار به شبکه بانکی به شعب بانک‌ها مراجعه کنند یا از روز ۱۰ خردادماه جاری در دفاتر شرکت‌های کارگزاری حضور یابند و به انتخاب خود تا سقف ۳۰ درصد از سهامشان را به فروش برسانند. سردرگمی میلیون‌ها شهروند اما از روز آغاز اعلام آزاد‌سازی سهام عدالت شاید چندین و چند بار لحن مسئولان سازمان خصوصی‌سازی و ستاد سهام عدالت در صدور اطلاعیه و اخبار تغییر کرده است. از کشمکش یک ماهه بر سر روش مستقیم و غیر مستقیم سهامداری گرفته تا تشویق به نگه داشتن سهام و خبر فروش ۳۰ درصدی از طریق بانک‌ها. میلیون‌ها شهروند دارنده سهام اما در میان انبوهی از اخبار و اطلاعیه‌ها همچنان میان فروش یا نگهداری سهام‌شان سردرگم مانده‌اند. در ماجرای سهام عدالت چه می‌گذرد؟ این پروژه‌ جنجالی یک دهه اخیر و بلاتکلیفی در واگذاری آن به مردم همواره حاشیه‌ساز بوده است. اما بعد اعلام خبر صدور مجوز آزادسازی این سهام از طریق بورس نیز که به نظر می‌رسید این پروژه را به ایستگاه پایانی خود رسانده است، گویی سرِ باز ایستادن ندارد! ماجر‌ایی پر پیچ و‌خم که حدود یک دهه از آغاز آن می‌گذرد. در بهمن ۸۴ دولت محمود احمدی‌‌نژاد که تازه بر کرسی ریاست جمهوری در پاستور تکیه زده بود و شور شعارهای عدالت‌خواهی او در اجتماعات این استان و آن استان به گوش می‌رسید، این طرح را با شعار توزیع عادلانه درآمد برای اقشار محروم کلید زد. ماجرا اما به برنامه کلان خصوصی‌سازی گره خورده بود و بر اساس سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قرار بود تا مالکیت بنگاه‌های دولتی از طریق بخش تعاونی به مردم واگذار شود. در واقع قرار شد تا بنگاه‌های دولتی به جای سرمایه‌داران خصوصی به همه مردم واگذار شوند. اما این واگذاری نه به طور مستقیم، بلکه با واسطه شرکت‌های تعاونی استانی انجام شود. ۴۹ شرکت دولتی وارد سبد سهام عدالت شد و مردم نیز صاحب یک‌برگه سهام به ارزش ۵۰۰ هزار تا یک میلیون تومان شدند و هر ساله چیزی حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان سود سهام دریافت می‌کردند. اما قرار بود تا مردم توانایی خرید و فروش کل ارزش سهام را داشته باشند، حالا سهام عدالت آزادسازی شده است و مردم ۲ راه پیش رو دارند: سهام خود را بفروشند یا به ادامه سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تعاونی ادامه دهند. دولت اما ابتدا ضمن دادن هشدار به مردم مبنی بر وجود سودجویان، مردم را بیشتر به شیوه سهامداری غیر مستقیم ترغیب کرد. کما اینکه رئیس سازمان خصوصی‌سازی در این باره گفته بود: «فعلا مردم به فروش سهام اقدام نکنند، چرا که بازار سرمایه درخشان است و با ورود ۵۰ میلیون سهامدار سهام عدالت به بورس وضعیت بهتر هم خواهد شد.» فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی به سهامداران توصیه‌ کرد: مردمی که نمی‌توانند سهام خود را مدیریت کنند، از فروش فوری و شتاب زده آن خودداری کنند. حالا چند روزی است که بر اساس اطلاعیه سازمان خصوصی‌سازی مردم قادر خواهند بود تا از طریق بانک‌ها، اقدام به فروش ۳۰ درصد از سهام خود بکنند. معمارنژاد، معاون وزیر اقتصاد در مکاتبه‌ای با مدیران بانک‌های کشور شرایط فروش سهام عدالت از طریق کارگزاری بانک‌ها را ابلاغ کرد. به گفته او، زمان فروش ۳۰ درصد سهام از روز ۶ خرداد ماه آغاز می‌شود و تا روز شنبه ۱۰ خرداد ادامه دارد. هرچند پس از مشاهده ناهماهنگی‌ها و سردرگمی مردم و شعب بانکها به دلیل آنچه عدم ابلاغ رسمی عنوان می‌شد دوباره در جلسه‌ای شبانگاهی تصمیم گرفته شد تا این زمان دوباره تا ۱۳خرداد تمدید گردد. زیان ۴۸ هزار میلیارد تومانی مشمولان سهام عدالت از روزهای منفی بورس اما آشفتگی و فروکش کردن هیجان روزهای اول اعلام افزایش ارزش ۸ تا ۱۱ برابری سهام عدالت چندان دیری نپایید؛ چرا که به دلیل تداوم روزهای نزولی بازار سهام طی چند روز گذشته حدود ۴۸ هزار میلیارد تومان از ارزش دارایی مشمولان سهام عدالت کاسته شده است. تعداد شرکتهای حاضر در پرتفوی سهام عدالت ۴۹ شرکت هستند که ارزش مقطع واگذاری آنها ۲۶۶ هزار و ۳۶۳ میلیارد ریال است. بر این اساس با توجه به تورم اقتصادی و در پی آن رشد شاخص و افزایش قیمت سهام شرکتها در بازار سرمایه، ارزش روز پرتفوی بیش از ۴۹ میلیون مشمول سهام عدالت افزایش یافته و به ۴۷۰۴هزار و ۷۳۸ میلیارد ریال رسیده است. در این خصوص نگاهی به پرتفوی سهام عدالت نشان می‌دهد از ۴۹شرکت حاضر در این سبد تعداد ۳۶شرکت بورسی هستند که ارزش مقطع واگذاری آنها ۲۲۷ هزار و ۸۲۵ میلیارد ریال است و ارزش روز آنها به ۴۶۶۸هزار و ۷۷۳ میلیارد ریال افزایش یافته است. بعلاوه این که در این پرتفوی، ۱۳ شرکت غیربورسی نیز حضور دارند که ارزش مقطع واگذاری آنها ۳۵هزار و ۹۶۵میلیارد ریال و ارزش روز آنها همین مبلغ برآورد شده است. گفتنی است ارزش پرتفوی سهام عدالت در شرایطی این روزها به ۴۷۰۴ هزار و ۷۳۸ میلیارد ریال رسیده که چندی پیش، این رقم ۵۱۸۴ هزار و ۳۰۳میلیارد ریال است. این در حالیست که به دلیل تداوم روزهای نزولی بازار سهام طی چند روز گذشته ۴۷۹ هزار و ۵۶۵ میلیارد ریال از ارزش دارایی مشمولان سهام عدالت کاسته شده است. نخست چاله را حفر می‌کنند، بعد به اینکه چرا باید آن را می‌کندند یا نه، فکر می‌کنند! در این میان اگرچه برخی کارشناسان بر این باورند که همزمانی آزادسازی سهام عدالت با روزهای منفی بازار سرمایه موجب کاهش بار مالی دولت و در مقابل از میان رفتن بخشی از دارایی مشمولان سهام عدالت شده است، اما مردم سردرگم در مقابل شعب بانکها حرفهای دیگری دارند که البته برخی از پاسخهای آن را در مصاحبه‌های حسین فهیمی سخنگوی ستاد سهام عدالت نیافتند. پاسخهایی که با جوابگونشدن وی در تماسهای پیگیرانه خبرنگاران روزنامه آفتاب یزد تا این لحظه نیز پاسخ قانع‌کننده و درخوری در مورد آنها ارائه نشده است. فرزاد که به همراه همسرش پس از ناکام ماندن در ورود به اپلیکیشن “ایوا” که با وجود وارد کردن کد ملی تعریف شده اما گزارش میداد که چنین کد ملی در سامانه موجود نیست، آنها و ده‌ها فرد سرگردان دیگر در محله سهروردی جنوبی را به شعبه مهر این بانک ( که قرار بود به دلیل ملاحظات ایمنی از کرونا هیچ اقدام نیاز به مراجعه حضوری نداشته باشد کشاند) اتفاقی که خود کارکنان و حتی مدیر شعبه نیز پاسخی جز اینکه ما هم از دلیل این اتفاق بی‌خبریم پاسخی نداشتند! اما شاید یکی از بهترین پاسخها را در گردهمایی مردم در داخل شعبه و بیرون شعبه به غرولند برخی جوانان یک سهامدار بازنشسته داشت که گفت: “شما عزیزان گویا بار اول است که با این روش رو‌به‌رو می‌شوید که در ایران نخست چاله را حفر می‌کنند، بعد به اینکه چرا باید آن را می‌کندند یا نه، فکر می‌کنند!” البته این مشکل فقط به این اتفاق بسنده نمی‌شد، چرا که وقتی برخی دیگر از اعضای خانواده شماره شبای بانکهای دیگر را داشتند در تماس یا مراجعه به آنها با در بسته از جنس دیگری مواجه شدند. اینکه بانک کشاورزی اصلا برای این موضوع از همه جا بی‌خبر بود تا اینکه امروز پیامی داد مبنی بر آمادگی تا آخر خرداد جاری و بانک پاسارگاد هم که از اساس بی‌خبر از کل ماجرا بود و می‌گفت به ما هنوز هیچ اطلاعی ندادند! اما در این وانفسای اعلام بی‌خبری و چه‌کنم چه‌کنم‌های ورد کلام مردم، آنچه شفاف بود ادامه روند همیشگی مسئولان ستاد سهام عدالت بود در عدم شفافیت و اطلاع‌رسانی یکباره و درست!