یک هشتم از عمر مجلس یازدهم گذشت؛ در حالی که این مجلس یک دست ‌اصول‌گرا هنوز در دستیابی به اهداف اصلی خود ناکام به نظر می‌رسد. این در شرایطی است که نمایندگان عمدتا تازه‌کار مجلس فعلی، کارزار تبلیغاتی پر سروصدای خود در رقابت‌های انتخاباتی را بر پایه حجم انبوهی از انتقادها نسبت به مجلس پیشین و دولت روحانی بر پا کرده و با وعده سروسامان دادن به وضعیت معیشتی مردم، صندلی‌های سبز و کرونازده بهارستان را از آن خود کرده بودند.

با این حال ‌اصول‌گرایان تازه‌نفس و هیجان‌زده مجلس یازدهم، با گذشت بیش از شش ماه از شروع کار خود، نه تنها هنوز کارنامه مثبتی در این زمینه ارائه نداده‌‌اند بلکه به نظر می‌رسد که رویکرد زاویه‌داری را نسبت به شعارهای اولیه خود دنبال کرده‌‌اند؛ تقابل با دولت، تلاش در جهت استیضاح روحانی و برخی وزرا، پرداختن به دغدغه‌های شخصی نظیر میزان حقوق، مسکن، تسهیلات و استفاده از مزایایی مانند دریافت خودروی دنا پلاس، همه از نمونه‌هایی بوده است که به نظر می‌رسد هدف اصلی نمایندگان را به حاشیه برده است. ضمن این‌که حضور گسترده بسیاری از نمایندگان در شبکه فیلترشده «توئیتر» نیز بخشی از انرژی آنان را مصروف خود کرده است.

این در شرایطی است که دو روز بعد از افتتاح مجلس یازدهم، محمدباقر قالیباف در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها، از تلاش ویژه‌ مجلس جدید برای حل مشکلات معیشت طبقات ضعیف خبر داده و پیام رهبر انقلاب در این زمینه را نقشه راه مجلس معرفی کرده بود. امری که البته اتفاق نیفتاد؛ چرا که قیمت کالاها با شتاب صعودی بیشتری همراه شد، بهای ارز افزایش پیدا کرد و فلش نمودار تورم، جهش دیگری را تجربه کرد. محمد مهاجری فعال رسانه‌ای ‌اصول‌گرا در واکنش به این موارد در توئیتی خطاب به محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نوشت:«اگر به آقای قالیباف دسترسی داشتم از او می‌پرسیدم که در این مدت، مجلس به غیر از دناپلاس،‌ واکسن کرونا و وام چند صد میلیونی چه کرده است؟»

در همین زمینه جلال جلالی‌زاده، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی معتقد است که مجلس یازدهم از ضعیف‌ترین مجلس‌ها بوده است. او در گفت‌وگو با همدلی با اشاره به این‌که وظیفه مجلس، قانونگذاری و نظارت بر قوای مختلف و نهادها است، تاکید کرد که «در کشور ما چون هیچ کس به وظیفه خود عمل نمی‌کند یا از آن آگاه نیست، اظهار نظرها، بیان دیدگاه‌ها و موضع‌گیری‌ها به گونه‌ای می‌شود که خود فرد هم نمی‌داند چطور باید جواب بدهد و تنها به شعار دادن بسنده می‌کند.» این فعال سیاسی اصلاح‌طلب ادامه داد:«نماینده مجلس به جای این که در کار قوای دیگر دخالت کند، باید در چارچوب وظایف خود کار کند، در این صورت است که خیلی از مشکلات حل می‌شود. الان کار خیلی از نمایندگان شامل اقدام جهت نقل و انتقال افراد و دخالت در کار دولت و مسائل مختلف شده است و این در شأن نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیست.»

جلالی‌زاده همچنین اشاره کرد: «تنها با شعار و تبلیغات نمی‌توان مشکلات مردم را حل کرد. مطمئن هستم که مجلس اگر بخواهد موفق باشد باید به وظایف نظارتی خود بازگردد. به عنوان مثال، این که کدام وزیر در انجام وظایف خود ناتوان است، می‌تواند از جمله مسئولیت‌های نظارتی یک نماینده مجلس باشد.»

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به طرح مجلس در خصوص یارانه‌پردازی به جامعه تصریح کرد:«این طرح‌ها همگی در حد تسکین‌دهنده‌‌‌ای موقت هستند، در صورتی که باید در این زمینه به طور ریشه‌ای و اصولی کار کرد. متاسفانه از روز اول در راستای از بین بردن فقر راه درستی را نرفتیم و تنها سعی کردیم به مردم کمک‌های نقدی بدهیم، درحالی که این ‌‌‌مسئله، مشکلی از مردم حل نمی‌کند و از همین جهت بسیار بهتر بود که این پول‌ها صرف اشتغال بشود.»

جلالی‌زاده اشاره کرد که مجلس باید تسهیل‌کننده راه باشد و قوانین دست و پاگیر در مسیر کار دولت را بررسی کرده و از سوی دیگر قوانینی را که می‌توانند به دولت آزادی بیشتری بدهند، تصویب کند.» او همچنین به مشکل مهمی در این زمینه اشاره کرد و آن را ایستادگی شورای نگهبان در مقابل برخی قوانین مترقی، دانست. او خاطرنشان کرد:«امروز باید کاری کنیم که ریشه مشکلات را بیابیم و روی طرح‌هایی کار کنیم که برای کشور ما اصولی و ضروری است. مشکل عمده مردم در دوره کنونی مسائل اقتصادی است. باید مجلس با کارشناسان مختلف درباره حل مشکلات اقتصادی جلسات متعددی را تشکیل دهند. در مجلس شورای اسلامی، باید کمیسیون‌های مختلفی برای ارائه راهکارهای فوری در این زمینه فعال شوند تا مشخص شود که معضل کنونی از کجا ناشی می‌شود و دلیل این مسئله از ضعف مدیریت است یا مسائل دیگری در آن دخالت دارد؟»

جلالی‌زاده تصریح کرد: «این که مجلس شورای اسلامی بدون پیش‌بینی وضعیت مالی دولت و اعتبارات و بودجه‌، طرح‌هایی بدهد که بار مالی دولت را زیاد کند، کار درستی نیست. مجلس باید راهکار ارائه کند، نظارت خود را افزایش دهد و مسیر دولت را هر چه بیشتر تسهیل کند، زیرا تنها در این صورت است که می‌توان از مشکلات کنونی عبور کرد.»

مجلس یازدهم تجربه ندارد

جواد امام، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز در گفت‌وگو با همدلی اشاره کرد که مجلس یازدهم عمدتا به طرح شعار پرداخته و به جای نظارت کلان به نظارت میدانی روی آورده است. او با اشاره به این که به هرحال مجلس یازدهم برآمده از رای اقلیت جامعه است، اظهار کرد: «آنچه مشخص است در انتخابات۹۸ شاهد حضور اکثریت مردم پای صندوق‌های رای نبودیم و نمایندگان فعلی مجلس شورای اسلامی به جهت محدودیت‌ها و حذف افرادی که می‌توانستند رای اکثریت جامعه را نمایندگی کنند، روی کار آمدند.» او اضافه کرد:«مجلس فعلی بنا به گفته خود نمایندگان، سابقه و تجربه کافی ندارد و در این پنج تا شش ماه نیز نشان داده است که کار خاصی نمی‌تواند انجام بدهد.»

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با تاکید بر این که مجلس یازدهم یک مجلس شعارزده است، بیان کرد: «شعارهای نمایندگان نشان می‌دهد که چندان هم با جایگاه مجلس در سیاست کشور آشنا نیستند. این شعارها سطح مجلس را هم تنزل داده است. وظیفه مجلس ورود به بحث‌های زیربنایی و ملی در راستای قانونگذاری است. مجلس نباید به حوزه اجرایی ورود کند، اما می‌بینیم که به علت رفتارهای پوپولیستی، عملا به حوزه اجرایی هم ورود می‌کنند.» امام ادامه داد: «جایگاه مجلس در کشور ایجاب می‌کند که به سمت نظارت عالیه برود، اما نمایندگان فعلی بیشتر نظارت میدانی را برای خود تعریف کرده‌اند و وارد جزئیات اجرا شده‌اند. آنها عمدتا به بحث‌های عمرانی که در شهرها و روستاها در جریان است، ورود کرده‌اند درحالی که باید کلان‌تر به موضوعات بپردازند. اینها وظیفه شوراهای شهر و روستا و مقامات اجرایی است و مجلس باید امورات کلان و ملی کشور را دنبال کند.» این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به طرح اخیر مجلس یازدهم در خصوص پرداخت یارانه تصریح کرد: «این طرح یک بار به شورای نگهبان رفت و به جهت نبود منابع لازم برای اجرای آن به مجلس بازگشت. نهایتا نمایندگان با تغییر منابع و با اصرار، این طرح را تصویب کردند، درحالی‌که یارانه از زمان دولت محمود احمدی‌نژاد تاکنون دردی از ملت ایران دوا نکرده است و اگر این منابع برای زیرساخت‌های اشتغال هزینه شده بود، مشکلات بیشتری از مردم حل می‌کرد. به نظر می‌رسد این نوع اقدامات در راستای رفتارهای دولت هزاره سوم قابل تعریف است.»

کارهای سطحی مشکل مردم را حل‌‌‌ نمی‌کند

او تصریح کرد: «کارهای سطحی، زودگذر و قطره چکانی، مشکل معیشت مردم را حل نمی‌کند. ایجاد زیرساخت‌ها و حل مشکلات مردم، نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی دارد. منابع مالی موجود در کشور باید در جای خود به کار گرفته شود. مردم الان در سختی مضاعفی هستند و مشکلات معیشتی زیادی دارند. نمایندگان باید از بازوهای مطالعاتی همچون مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، اندیشکده‌ها، دانشگاه‌ها و سرمایه‌های عمومی استفاده کنند و طرح‌های مفیدی ارائه دهند. قوانینی که اشکالاتی دارد، باید اصلاح شود. باید زمینه‌های سرمایه‌گذاری خارجی را فعال و موانع تولید و توسعه را بر طرف کنند تا وضعیت معیشتی و اشتغال بهبود یابد. متاسفانه مجلس یازدهم نتوانسته هیچ دورنمایی از خود تعریف کند. امیدواریم که این مجلس خودش را پیدا کند و به جایگاه واقعی برگردد. البته که مجلس باید در راس امور قرار بگیرد، اما در مرحله ابتدایی بهتر است که فعلا حداقل در جریان امور قرار بگیرد.» به هر روی اگر چه در ابتدای تیرماه گذشته هیات رئیسه مجلس از اعلام وصول ۱۴ طرح اقتصادی خبر داده و آن را بیانگر توجه منتخبان ملت به مشکلات و دغدغه‌های مردم، دانسته بود، اما تا امروز، هیچ طرح و مصوبه مهمی در جهت حل مشکلات معیشتی مردم به حالت عملیاتی در نیامده است. این در حالی است که دو ماه بعد از تبلیغات گسترده مجلسی‌ها درباره «بسته اقتصاد مردمی»، در ۲۹ مردادماه گذشته، محمدحسن آصفری نماینده اراک درباره سرنوشت آن بسته گفت: «سرنوشت آن را از خود آقای قالیباف بپرسید، ما که چیزی ندیدیم.»

هنوز عمر مجلس یازدهم به یک سال نرسیده ولی انتقادات از آن زیاد است و بسیاری می‌گویند این مجلس نتوانسته مشکلات مردم را حل کند یا حتی وعده‌هایی را که داده بود عملی کند. برخی می‌گویند شاید تنها یکی از اقداماتی که این مجلس با موفقیت به انتها برساند عزل تاجگردون از سمت نمایندگی مجلس یازدهم بود. حالا باید منتظر ماند و دید که آیا مجلس یازدهمی‌ها در ادامه کار خود می‌توانند فعالیت قابل توجهی داشته باشند که البته برخی سیاسیون به این سوال پاسخ منفی می‌دهند.