هفته گذشته دونالد ترامپ رسما رئیس جمهور آمریکا شد. پدیده ترامپ اول بار در تبلیغات انتخاباتی رونمایی شد و اکنون نیز در کسوت رئیس جمهور آمریکا، دنیا به تماشای این پدیده می نشیند.

این پدیده در هنگامه تبلیغات ریاست جمهوری، به قدری دست به کارهای غیر متعارف زد که او را خاص ترین کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا نامیدند؛ چندان که عده ای جذابیت او برای مردم امریکا و اقبال مردم به او را ناشی از همین خاص و غیر متعارف بودن او می دانند. او از عرف سیاست و عقلانیت آن با فاصله رفتار می کند لذا هر چند صریح اللهجه است اما چهره شفافی در سیاست ندارد. او اکنون رئیس جمهور شده است جهان پس از او هم جهان مبهم و غیر قابل پیش بینی است. از همین روی بود که پیشنهاد شد پیرامون او و مواضعش در نقطه مقابل رفتار او رفتار کرد. یعنی بر خلاف او که ناشیانه و با صراحت هر چیزی رابر سر زبان می آورد ما باید بدون مقابله به مثل منتظر بمانیم تا چهره او وضوح بیشتری بیابد و همین تدبیر نیز دیده شد. او نه مانند محافظه کاران کهنه کار رفتار می کند و نه همچون دموکراتها سیاست می ورزد. لذا او را باید به احتمال در مقوله خاص خود دنبال کرد و به انتظار نشست تا وجوه مختلف شخصیت غیر متعارفش آشکار شود.

یکی از هوسهای او که در تبلیغات انتخاباتی نیز بسیار بر آن تاکید می کرد و حتی در مراسم تحلیف خود نیز به آن اشاره کرد، بازگشت به آمریکای نخستین بود!

رجوع دائم او به این سخن، نشان می دهد که چقدر این هوس در سر او سودا افکنده است. مواضع ضد زنان و مسلمانان در هنگامه تبلیغات، در ادامه همان رویای آمریکای نخستین بود. در این رویا به طور دقیق مشخص نیست که به کدام روزهای آمریکا اشاره می کند اما از آنجایی که او سه تا چهار دهه پیش از خود را منکوب می کند و با طعن و کنایه، اسلاف خود در چهار دهه اخیر امریکا (حتی جمهوری خواهان) را مدام نوازش می دهد، می توان دریافت که او حداقل به پیش از چهار دهه پیش اشاره می کند. روزهایی که در آمریکا هنوز سیاه پوستان را نفرین شدگان ابدی خداوند می دانستند. از همین روی می توان گفت مواضع نژادپرستانه او نه تنها با این رویا ناسازگار نیست بلکه حتی می توان آن را اقتضای همین هوس دانست!

ناسیونالیسم افراطی و نژاد پرستی آمریکایی از عناصر رویای آمریکای نخستین است. تحولات جهان البته به سمتی رفته است که تاریخ مصرف این رویا تمام شده است و این سیاست های قراضه سال هاست که به انقضای خود رسیده است. لذا این گونه سیاست ها، در این عصر فاقد هر گونه عقلانیت سیاسی است. به همین سبب بود که زمان تبلیغات، پاره ای از کارشناسان مواضع ترامپ راتنها واجد جنبه تبلیغاتی می دانستند و تاریخ مصرف آن را تا پایان موعد تبلیغات حدس می زدند. چرا که فکر نمی کردند هیچ سیاستمداری را بتوان در قرن بیست و یکم و در این سطح یافت که چنین گاف های گزافی بدهد و این چنین از عقلانیت زمانه خالی باشد. تاکید ترامپ بر رویای آمریکای نخستین در مراسم تحلیف خود و اقدام اخیرش، نشان می دهد که این هوس چقدر برای او جدی است. به طوری که همین نکته تعجب پاره ای از مطبوعات آمریکا را نیز برانگیخت؛ آنان از اینکه سوزن او همچنان بر موضع آمریکای نخستین گیر کرده است اظهار شگفتی کردند!

دستور اخیر ترامپ در لغو ویزای مسلمانان و ایرانیان، نشان می دهد که او هنوز بر مواضع نژادپرستانه خود اصرار دارد. او حتی از وجود متخصصان غیر آمریکایی در کشورش هم سخت گله مند است. در واقع او نه تنها از وجود مسلمانان و ایرانی ها ناراضی است بلکه وجود هیچ غیر سفید پوست آمریکایی را نیز بر نمی تابد. نفرت او از ملت ها البته صادقانه است. این نفرت تجلی واقعی خوی استکبار است.

چندان که او پیش می رود گویا می خواهد دیواری به دور کشور خود بکشد و این البته نشان از حصارهای فکری او می دهد. او به طور ایدئولوژیک، ناسیونالیست است و این خط و نشان کشیدن ها نیز خبر از خطوط و دیوارهای ایدئولوژیک ذهن او می دهدپرواضح است که فاشیسم فرزند ناسیونالیسم افراطی است واین روش به تشدید نفرت جهانی نسبت به آمریکائیها منجر خواهد شد.

*سرمقاله ابتکار