اَفتونیوز _ خبر اخراج محمد فاضلی، استاد جامعه‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی از این دانشگاه که در روزهای گذشته منتشر شد، واکنش‌های بسیار زیادی در پی داشت. این نخستین بار نیست که بعد از روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی خبر اخراج یک استاد دانشگاه موج خبری به راه می‌اندازد. چندی پیش خبر اخراج بیژن عبدالکریمی استاد فلسفه دانشگاه آزاد به علت دفاع از نظام سلطنتی منتشرشده بود. خبر اخراج عبدالکریمی واکنش‌های استادان دانشگاه‌های مختلف و همچنین فعالان سیاسی و اجتماعی را به همراه داشت و در پی این موج به تعلیق حکم اخراج او انجامید. ازجمله افرادی که به‌حکم او اعتراض کرده بودند می‌توان به محمد فاضلی اشاره کرد. فاضلی نوشته بود: «نگاهی به کتاب‌های تألیف، ترجمه و ویراستاری‌شده بیژن عبدالکریمی بیندازید. آیا فکر کرده‌اید جامعه و نخبگان از برکناری این استاد از دانشگاه چه پیامی می‌گیرد؟ جامعه بااعتماد برای گذر از بحران‌ها این‌گونه ساخته می‌شود؟ برکناری عبدالکریمی از دانشگاه کدام مشکل این کشور را حل می‌کند؟» اما حالا پس از مدتی خبر اخراج فاضلی از دانشگاه منتشرشده و اصلی‌ترین تعبیر دانشگاهیان و فعالان سیاسی و اجتماعی تسویه‌حساب است. سال 88؛ کلیدواژه اخراج فاضلی و اباذری علاوه بر محمد فاضلی، حساب توییتر روزنامه داخلی دانشگاه شریف از اخراج آرش اباذری نیز خبر داده است؛ اما در خبر اخراج این دو مدرس دانشگاه، کلیدواژه مشترک «سال 88» به چشم می‌خورد. ابراهیم آزادگان رئیس گروه فلسفه علم دانشگاه شریف گفته که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صلاحیت آقای اباذری را رد کرده اما دخالت‌های مهدی گلشنی، استاد بازنشسته گروه فلسفه علم دانشگاه بسیار تأثیرگذار بوده است. به گفته آزادگان، امضای بیانیه‌ای اینترنتی در سال 88 زمانی که اباذری در آمریکا مشغول تحصیل بوده یکی از علل ایجاد مشکل در جذب اباذری بوده است. آزادگان همچنین روایت کرده است که گلشنی گفته اجازه نمی‌دهد دکتر اباذری به دانشگاه شریف برگردد. محمد فاضلی نیز پیش‌ازاین در دوره محمود احمدی‌نژاد در سال 88 از دانشگاه مازندران اخراج شده بود و در سال 92 با شروع دولت روحانی بار دیگر به دانشگاه بازگشت. آیا می‌خواهند با تخریب خردورزی دانشگاه اسلامی بسازند؟ تا کنون چهره‌های علمی، اجتماعی و سیاسی فراوانی نسبت به خبر اخراج این دو استاد دانشگاه واکنش نشان داده‌اند که البته باید گفت دفاع از محمد فاضلی بیش از آرش اباذری بوده است. مجید یونسیان جامعه‌شناس می‌نویسد: اخراج دکتر محمد فاضلی، جامعه‌شناس و یکی از دغدغه‌مندترین چهره‌های علمی کشور از دانشگاه نابخردانه‌ترین اقدامی است که وزیر علوم دولت آقای رئیسی آن را در کارنامه خود ثبت کرده است؛ درحالی‌که تحمل و حفظ استادان آگاه و دانش‌پژوهی چون دکتر فاضلی از نان شب هم برای یک دولت واجب‌تر است. خردگریزی، ناتوانی و تاب نیاوردن در برابر کسانی که با نیت درست، علمی و به‌دوراز هیاهو و جنجال وقت و قلم خود را صرف بیان نامرادی‌ها، کژتابی‌ها و کج‌روی‌ها می‌کنند و همه همتشان را مصروف حل مشکلات کشور کرده‌اند، نوعی تیشه به ریشه زدن است. کسانی که پرونده اسلامی کردن دانشگاه را در کیف خود گذاشته و وعده اجرای آن را می‌دهند، حال باید پاسخ دهند که آیا می‌خواهند عطر و شمیم اسلامیت را با پایمال کردن حقوق اهل علم بپراکنند؟ آیا می‌خواهند با تخریب خردورزی دانشگاه اسلامی بسازند؟ آقای وزیر علوم تنها کسی است که باید پاسخگو باشد و به‌طورقطع اهالی علوم اجتماعی با نشان دادن اراده خود در دفاع از حقی اجتماعی می‌توانند هزینه این حرکتی را که آغازشده است و دیر یا زود تسری می‌یابد، افزایش دهند. فاضلی یکی از قربانیان حرکت رو به انحطاط است حسن محدثی، جامعه‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی نیز می‌نویسد: شنبه‌ گذشته بود که در جلسه دفاع رساله دکتری یکی از دانشجویانم با خبر شدم که به دکتر محمد فاضلی -یکی از داناترین و پرتلاش‌ترین همکارانمان در حوزه‌ جامعه‌شناسی- اعلام عدم نیاز شده است. اکنون‌که این خبر اعلان عمومی شده مراتب تأسف عمیق خود را اعلام می‌کنم! نوع مواجهه با دانشمندان و دانشگاهیان و اهل علم، نشانه‌ سیطره روزافزون بی‌خردی در نظام دانشگاهی ایران و دیگر سازمان‌های ایرانی و حرکت رو به انحطاط کشورمان است و دکتر محمد فاضلی عزیز تنها یکی از قربانیان این حرکت رو به انحطاط است. دانشجویان و دوستان زیادی از ما می‌پرسند چرا اینجا مانده‌اید؟ پاسخ همانا خریتی عاشقانه در دوست داشتن وطن و مردممان است نه چیزی دیگر و الا هیچ آدم عاقلی این‌همه بی‌حرمتی و تحقیر و درد و رنج را تحمل نمی‌کند. تکثیر گرد ناامیدی بیشتر بر بدنه جامعه بدحال عباس کاظمی، جامعه‌شناس نیز می‌نویسد: محمدفاضلی در دو قامت جامعه‌شناس سیاست‌گذار و جامعه‌شناس مردم‌دار کوشید نقش خود را بر جامعه افسرده‌دل ایرانی بزند. او نماد تلاش برای موفقیت‌های کوچک، دادن امید به مردم و تذکر به سیاستمداران بود. اخراج فاضلی بیرون کردن یک فرد از دانشگاه نیست بلکه تکثیر گرد ناامیدی بیشتر بر بدنه جامعه بدحال است. اندک جوانانی که به ماندن و ساختن ایران عزیز امید دارند در برابر موج عظیم و سیل ویرانگر ناامیدی خلع سلاح می‌شوند. فاضلی نماینده جامعه‌شناس معتدل و میانه‌رو و طرفدار اصلاح وضع موجود بود. اخراج او پیام مستقیم برای انفعال یا رادیکالیزه شدن جامعه است. کاظمی همچنین ادامه می‌دهد: بنابر اطلاعی که دارم صلاحیت عمومی (سیاسی و ایدئولوژیکی و نه علمی) او تأیید نشده و با او قطع همکاری شده است. جای فاضلی دانشگاه است فردین علیخواه، جامعه‌شناس دیگر نیز نوشت: دوست عزیزم محمد فاضلی از دانشگاه شهید بهشتی اخراج شده است. محمد فاضلی در هر شرایطی به بهبود شرایط این کشور امیدوار بوده و امیدوار است. اگر جامعه‌شناسان ایرانی را بتوان به دو گروه امیدوار و ناامید تقسیم کرد، او در بین امیدواران قرار داشت. اگر او کنشگر سیاسی شد و به دولت‌ها پیوست چون امیدوار بود، چون تصور می‌کرد می‌تواند مؤثر باشد، چون فکر می‌کرد می‌تواند تغییری هرچند کوچک ایجاد کند و به‌ویژه، می‌تواند مانع تصمیمات فاجعه‌بار شود. اینکه چقدر در این زمینه موفق بود موضوع این نوشته نیست. محمد فاضلی کنشگر اجتماعی نیز هست. او همواره تلاش کرده است تا جامعه‌شناسی را به بیرون از دیوار‌های دانشگاه ببرد و به ارتقای بینش اجتماعی جامعه نسبت به توسعه و سیاست‌گذاری کمک کند. محمد فاضلی جامعه‌شناس باسوادی است. مهم‌ترین ویژگی او آن است که تحقیق می‌کند، کتاب می‌خواند، فکر می‌کند و می‌نویسد. چند جامعه‌شناس مانند او داریم؟ جای محمد فاضلی دانشگاه است. اجتماع علمی را بیش از این مأیوس و ناامید نکنید. چه بلایی بر سر نهاد علم می‌آورید؟ محمدرضا جلایی پور نیز نوشت: دوست عزیز و فاضلم، دکتر محمد فاضلی را از دانشگاه بهشتی اخراج کرده‌اند. واقعاً این میزان تنگ‌نظری و شایسته‌ستیزی در وزارت علوم دولت جدید حیرت‌انگیز و شرم‌آور است. در گروه جامعه‌شناسی دانشگاه بهشتی تا کنون چه کسی به‌اندازه او در کمک به بالندگی جامعه‌شناسی در ایران توفیق داشته است؟ هم از حیث میزان و کیفیت پژوهش‌های باکیفیت، هم از حیث رضایت دانشجویان، هم ازنظر توفیق در آگاهی‌افزایی عمومی درباره بصیرت‌ها و دستاوردهای جامعه‌شناسانه، چند استاد جامعه‌شناسی مثل او در ایران داریم؟ وزارت علومی که ریاست دانشگاه‌ها را به بسیج اساتید واگذار می‌کند و با افزایش انواع سهمیه‌های ناعادلانه در پذیرش دانشجو و انواع گزینش‌های پر تبعیض در جذب و ارتقای استادان آموزش دانشگاه‌های کشور را کم‌کیفیت‌تر می‌کند آیا می‌فهمد چه بلایی بر سر نهاد علم در ایران می‌آورد و در بلندمدت چه آسیبی به کشور می‌زند؟ اخراج؛ سیاست وزارت علوم در این دوره در بین سیاسیون هم افرادی به اخراج فاضلی واکنش نشان دادند. عبدالناصر همتی رئیس سابق بانک مرکزی با انتقاد از اخراج دکتر محمد فاضلی از دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: «تسویه اساتید به دلایل سیاسی یعنی درهم ریختن ساختار نیروی انسانی کشور.» امیر ناظمی معاون سابق وزیر ارتباطات نیز با انتقاد از این اقدام نوشته است: «اگر در این دوره وزارت علوم یک سیاست داشته باشد نامش «سیاست اخراج» است و وزیر علوم هم در بهترین حالت دربانی است که راه خروج را نشان می‌دهد. پیامد سیاست اخراج «پادگانی سازی دانشگاه» است تا کسی مبادا فکر کند، مبادا سخن بگوید.» تمدید قرارداد عضو هیات علمی دلبخواهی نیست اما محمد خلج امیرحسینی، رئیس مرکز جذب وزارت علوم با بیان اینکه نامه رسمی مبنی بر اخراج دکتر فاضلی از دانشگاه شهید بهشتی به مرکز جذب وزارت علوم ارسال نشده است، به خبرگزاری ایسنا گفته: هر تصمیمی مبنی بر اخراج یا جذب هیات علمی در دانشگاه‌ها باید طبق قوانین و مقررات صورت بگیرد و نتیجه نهایی این تصمیم باید از سوی دانشگاه به مرکز جذب هیات علمی وزارت علوم ارسال شود که هنوز در خصوص اخراج استادی از دانشگاه شهید بهشتی نامه‌ای دریافت نکرده‌ایم. رئیس مرکز جذب هیات علمی وزارت علوم تأکید کرد: دانشگاه‌ها در خصوص تمدید یا عدم تمدید قرارداد یک عضو هیات علمی استقلال دارند. وی گفت: اما تمامی این اقدامات باید مبتنی بر قانون باشد و دانشگاه اگر تشخیص بدهد که شرایط تمدید قرارداد برای هیات علمی وجود ندارد، می‌تواند آن را تمدید نکند اما مجدداً تأکید می‌کنم همه موارد و تصمیمات باید مبتنی بر قانون باشد. وی با تأکید بر اینکه تمدید یا عدم تمدید قرارداد یک عضو هیات علمی در دانشگاه‌ها دلبخواهی نیست، گفت: اگر دانشگاهی از مسیر قانون عدول کند متخلف شناخته می‌شود و با آن برخورد خواهد شد. تشابه با دولت احمدی‌نژاد به‌هرحال مشابهت‌های دولت رئیسی با دولت احمدی‌نژاد کم نیست و دارد بیشتر هم می‌شود. علاوه بر حضور برخی مدیران عالی و میانی احمدی‌نژاد در این دولت، برخی از شیوه‌های عملکرد نیز به هم شباهت بسیار دارد. در این میان برخورد با استادان که در سال‌های اول ریاست جمهوری احمدی‌نژاد به موجی تبدیل‌شده بود، در دولت رئیسی نیز به‌گونه‌ای است که آن روزها را تداعی می‌کند. این‌که هر دو دولت برای تغییرات مدنظر خود اول به سراغ دانشگاه رفته‌اند، بر این مشابهت‌ها افزوده است. محمد فاضلی: دولت تصمیمی برای اخراج من نداشته در حالی که تحلیل‌ها پیرامون استاد دانشگاه شهید بهشتی روز گذشته ادامه داشت، وی در گفتگو با فارس اعلام کرد که اخراج نشده است. این استاد جامعه‌شناسی در پاسخ به این سوال که آیا آنگونه که در برخی رسانه‌ها گفته می‌شود دولت سیزدهم و وزارت علوم پیگیر اخراجش بوده‌اند؟، گفت: من چنین ادراکی ندارم که دولت سیزدهم و یا وزیر علوم به دنبال این مسئله باشند که بخواهند از دانشگاه اخراج شوم. وی ادامه داد: درون دانشگاه گروه‌هایی وجود دارند که به هروسیله ای مانع از اجرای امور استخدامی شدند و کار به جایی رسید که دانشجویان در ترم جدید متوجه شدند که هیچ واحدی برای بنده در دانشگاه ارائه نشده است. حساسیت نسبت به دانشگاه اگرچه در دوره های متعددی به ویژه دوره احمدی‌نژاد مشخص بود که دولت نسبت به دانشگاه حساسیت‌های ویژه‌ای دارد وبر اساس این نگاه نیز اصطلاحات «استادان اخراجی» و «دانشجویان ستاره‌دار» در فضای سیاسی کشور مطرح شد، اما با طرح این موضوعات جامعه نیز نشان داد که به محدودیت‌های اعمال شده بر دانشجو ودانشگاه حساسیت ویژه‌ای دارد. اظهارنظرهای بخش زیادی از جامعه در روز‌های گذشته در فضای مجازی پیرامون اخراج اساتید به خوبی نشان دهنده این موضوع است.