اَفتونیوز| این روزها سد خرسان به سرتیتر اخبار کهگیلویه و بویراحمد تبدیل شده است، سدی که مانند دیگر پروژه های تقسیم بندی مخالفان و موافقان را به همراه ندارد و فعالین اجتماعی و مدنی، مسولان استانی و همچنین مردم متفق القول اند که این سد برخلاف مصالح و منافع استان کهگیلویه و بویراحمد است. 

دربخش سوم،  بهنام اندیک دکترای عمران مدیریت منابع آب با اَفتونیوز به گفت و  گو نشسته است.

این پژوهشگر منابع آب در پاسخ  به سوال خبرنگار اَفتونیوز ) آیا جنگ آب در کشور شروع شده است؟ می گوید، در خصوص جنگ آب باید به این نکته توجه کرد که فارغ از این که جنگ بین چه کسانی قابل تعریف هست، کنش ها و اتفاقات جاری در حوزه روابط بین بازیگران بر سر منبع آبی سطوح مختلفی را می‌تواند به خود بگیرد که از حد مناقشه خشونت‌بار (یا آنگونه که معروف است جنگ آب) در یک سر طیف تا احساس پیوند برادری در سر دیگر طیف گسترده است.

وی خاطر نشان کرد، در مطالعات مناقشات آبی، معمولاً از یک خط کش ۱۵ درجه‌ای استفاده می‌شود که دو سر آن حداعلای مناقشه و همکاری است. هفت درجه شدت های مختلف مناقشه را بیان می‌کند که جنگ درجه هفتم مناقصه است. هفت درجه هم شدت همکاری را مشخص می‌کند که حد اعلای آن حس هویت مشترک در مناسبات آبی است. در واقع همان طور که ما در زبان لری بیان میکنیم حد اعلای همکاری احساس هم‌کاسه بودن هستند. میان دو سر است طیف نیز همکاری و مناقشه شدت و ضعف دارد. در خصوص مسئله آب در استان کهگیلویه و بویراحمد دو مسئله مهم است اول اینکه مشخص نیست بازیگران با ظرفین این جنگ خیالی چه کسانی هستند! جنگ آبی هم اگر در حال وقوع باشد باید دید ببین استان کهگیلویه و بویر احمد و چه کسانی؟

اگر یک طرف این مناقشه و اختلافات بر سر آب را وزارت نیرو و طرف دیگر را مردم استان بدانیم سطح اختلافات و نهایتاً در حد مناقشات کلامی یا لفاظی (rethiric game) هست. بنابراین استفاده از عبارت جنگ آب در اینجا مصداقی ندارد.
من به جای عبارت جنگ آب از غارت آب استفاده می‌کنم‌. آن هم نه برای مردم استان‌های پایین دست یا بالاست که غارت آب برای طبقه فرادستی که تمام قواعد فنی و علمی و قوانین جاری مملکت را به هیچ انگاشته و سعی در دستکاری و تخریب محیط زیست در جهت کسب ثروت دارد. چه در چم شیر و چه در خرسان و تنگ سرخ ما با بازیگرانی طرف هستیم که نه تنها قوانین محیط زیست که حتی نهادی مثل سازمان محیط زیست را هم عددی حساب نمی‌کنند.
در کنار تمام مواردی که دوستان فعال محیط زیست و فعالین اجتماعی از اثرات سد خراسان بر جامعه پیرامونی مخزن آن بیان میکنند مسئله اساسی تری که وجود دارد اثر این سد در حوضه آبریز کارون بزرگ است. حجم عظیم مخازن بر روی رودخانه کارون و سرشاخه های آن باعث شده که در کنار اقدامات ترکیه، عراق و سوریه بر روی دجله و فرات آورد به سمت اروندرود به شدت کاهش پیدا کرده و این کاهش آورد باعث پیشروی آب شور خلیج فارس در اروند و به سمت بالادست این رودخانه شود به نحوی که در بخش‌هایی از استان خوزستان و به طور خاص در اروند ما با خشک شدن و شور شدن نخلستان ها مواجه هستیم. هرگونه بارگذاری جدید بر روی شاخه‌های منتهی به اروند چه کارون چه دز و چه دجله و فرات باعث تشدید این بحران خواهد شد. تبعات این اتفاق مهاجرت خیل عظیمی از شهروندان خوزستانی به خارج از استان خوزستان است. متاسفانه هم تجربه شکل گرفته در ایران و هم منابع علمی به خوبی نشان داده که انتقال بین حوضه‌ای تنها باعث تشنه‌تر شدن مقاصد انتقال آب خواهد شد. انتقال آب برابر با توسعه صنایع و توسعه صنایع نیازمندی نیروی‌کار است. به واسطه ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در مقصد، این مناطق مستعد جذب مهاجرت خواهند بود. این مهاجران نیز به نوبه خود نیازمند آب جدید برای تامین نیازهای اولیه خود هستند. و این گونه این چرخه تکرار خواهد شد. مسیله این است که یک واحد انتقال آب باعث ایجاد تقاضای بیش از یک واحدی برای آن آب خواهد شد و این خود نیازمند آب جدید در مقصداست و این که این چرخه چطور باید شکسته شود مشخص است. اما کو گوش شنوا

اگه واقع گرایانه به مسئله ساخت سد توجه بکنیم متاسفانه علی رغم میل باطنی باید عرض کنم این سد ساخته خواهد شد چرا که قدرت و نفوذ منتفعان ساخت این سد، چه صنایعی که در استان‌های مرکزی این آب برای آنها انتقال داده می شود و چه شرکتهای سدساز اجازه نخواهد داد این پروژه کنسل شود. شاید در پاسخ این سوال پیش بیاد که چه اتفاقی رخ داد که سد آبریز در کهگیلویه ساخته نشد؟ آیا به واسطه اعتراضات اجتماعی این اتفاق رخ نداد؟ چطور آن سد ساخته نشد اما این سد ساخته خواهد شد؟ پاسخ باز در قدرت بازیگران و منتفعین ساخت یا عدم ساخت آن سد نهفته است. تحلیل بازیگران و سطح قدرت و نفوذ آنها در این دو سد به خوبی نشان می‌دهد که چرا آبریز ساخته نشده اما تنگ سرخ و خراسان ساخته خواهند شد.