اَفتونیوز| دکتر خرامین دانش آموخته ی دانشگاه ناتنگهام انگلیس و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی یاسوج به مناسبت روز روانشناس با اَفتونیوز به گفت و گو نشسته است، این مصاحبه به دلیل برخی مشکلات با تاخیر منتشر شد.

اَفتونیوز: فلسفه ی علم روانشناسی چیست؟

فلسفه علم روانشناسی را علم مطالعه ی رفتار انسان و آنچه در ذهن او می گذرد یا آن فرآیندهایی ذهنی انسان می گویند به طور کلی انسان دارای چند بعد است بعد فیزیولوژیکی که کار پزشکان بعد جامعه شناسی که کار جامعه شناس است ،بعد روحانی که کار علمای دین و فلاسفه است و یک بعد رفتاری که کار روانشناس است بنابراین فلسفه ی روانشناسی مطالعه ی بعد رفتاری انسان است .

اَفتونیوز: روانشناسان برای انجام چه کاری آمده اند؟

وقتی از رفتار می گوییم روانشناس می تواند هر رفتاری را مطالعه کند ،علم روانشناسی علم بسیار وسیعی است که بیش از ۲۶ شاخه دارد یکی از این شاخه ها روانشناسی بالینی است که مربوط به بیماری های روانی است ، به هر کجای زندگی انسان که نگاه کنیم نوعی رفتار است بنابراین روانشناسی در جایی از زندگی از زندگی انسان نیست که دخالت نداشته باشد ، برای مثال در بحث ازدواج روانشناسی در اموری مثل چگونگی ازدواج، ویژگی زوج ،شرایط ازدواج دخیل است در تربیت فرزند ،آموزش فرزند و حتی در دوران بارداری جایگاه دارد ،به طور کلی شخصیت انسان و توانایی انسان ها کار روانشناس است .روانشناسی کودکان استثنایی داریم، روانشناسی در صنعت نیز در بحث تولید کالا،میزان افزایش کالا کاربرد دارد. روانشناسی اجتماعی رفتار انسان در اجتماع را بررسی می کند . در بهداشت رشته ی روانشناسی بهداشت و سلامت داریم مثلا بالاترین مرگ در زمینه بیماری های قلبی است که ژنتیک، سیگار،چاقی و استرس عوامل ایجاد بیماری های قلبی هستند به جز ژنتیک کدام مورد با دارو قابل درمان است؟سه مورد دیگر نوعی رفتار است که با علم روانشناسی سر و کار دارد بنابراین وقتی می گوییم علم روانشناسی یعنی حیطه ی بسیار وسیعی است که بر  تمام رفتارهای انسان در اجتماع گستره دارد و کنترل می کند .

اَفتونیوز: منظور از روانشناسی زرد چیست؟

در علوم جدید کتاب های زرد یا دانش زرد می گوییم دانشی است که‌ پایه علمی ندارد یا به عبارتی روانشناسی غیرعلمی است یعنی پایه ی علمی ندارد و هنوز با روش تحقیق ثابت نشده است و بیشتر بر پایه حدسیات است مثلا روانشناسی روشی را اجرا کرده و جواب داده پس برای همه پیشنهاد داده بنابراین وقتی می گوییم روانشناسی زرد بیشتر شاخه ای از کتاب های روانشناسی است که پایه علمی ندارند و بر اساس تجربیات شخصی است. علم بر پایه تجربیات شخصی نمی تواند باشد و علم باید تکرار پذیر باشد  و تجربیات شخصی ممکن است مفید یا مضر باشند و چون علم اثبات نکرده علمای روانشناسی عمل به این دانش ها و دستورالعمل ها را توصیه نمی کنند .

اَفتونیوز: دلایل به وجود آمدن روانشناسی زرد در ایران چیست؟

دلایل متعددی وجود دارد مشکلات مردم خیلی زیاد شده است بشر وقتی برای مشکل خود دلیلی پیدا نمی کند مجبور است به سمت هر چیزی برود وقتی انسان به سمت خرافات یا دانش زرد روانشناسی می رود یعنی دردی دارد که دارویی برای آن پیدا نکرده است و تا زمانی که داروی خود را پیدا نکند سراغ هر موردی می رود و یکی از این موارد روانشناسی زرد است . در ایران متاسفانه روانشناسی نتوانسته آنگونه که شایسته بوده جا باز کند، روانشناسی آنگونه که باید و شاید نتوانسته اثر گذاری خود را نشان دهد در علم روانشناسی در ایران با مشکل مواجه ایم و نتوانسته ایم روانشناس های زبردستی را تربیت و پرورش دهیم که جوابگوی مشکلات مردم باشند باید دانست که در دنیا هم روانشناسی نتوانسته به بسیاری از ابهامات آن طوری که باید و شاید پاسخ دهد و این مورد به این دلیل است که انسان بسیار پیچیده است بسیار عجیب و غریب است که جواب پیدا کردن برای رفتارش به این راحتی میسر نیست .

اَفتونیوز : نظر شما در مورد شناخت درمانی چیست؟

علمی ترین رشته روانشناسی شناخت درمانی است .یک شاخه از روانشناسی ،روانشناسی بالینی است و آن شاخه ای است که علم روانشناسی را در درمان بیماری های روانی به کار می گیرد . یکی از کارهای روانشناسی بالینی تشخیص بیماری و درمان آن است . برای درمان بیماری بیش از ۳۰ مکتب درمانی در علم روانشناسی داریم ۳۰ مکتبی که علت شناسی و درمان متفاوت دارند یکی از این مکتب ها شناخت درمانی است که علمی ترین،ریشه دارترین درمان روانشناسی در وضع موجود است به شناخت درمانی روانشناسی علمی اصیل هم می گویند و به عبارت ساده تر شناخت درمانی می گوید آن چیزی که باعث می شود من و شما مشکل پیدا کنیم شناخت ما و ذهن ما است ،شناخت درمانی می گوید آن چیزی که باعث می شود ما بیمار شویم اتفاقات اطراف ما نیست بلکه برداشت ما از اتفاقات است برای مثال دو نفر کنار هم در خانه نشسته اند صدایی از حیاط شنیده می شود نفر اول فکر می کند دزدی در حیاط است و تا صبح از استرس نمی خوابد نفر دوم فکر می کند گربه یا ظرفی بوده و تا صبح راحت می خوابد یک اتفاق رخ داد اما دو تفسیر متفاوت از اتفاق شد یک فرد دچار استرس شد و دیگری مشکلی برایش پیش نیامد .این مکتب از پشتوانه علمی قدرت مندی برخوردار است .

اَفتونیوز: آیا کتابی در این زمینه هست که معرفی کنید؟

کتاب های متعددی در این زمینه وجود دارد اما کتابی که به درد جامعه ی امروز بخورد و تاکید می کنم که اگر بارها این کتاب خوانده شود ارزش دارد کتاب از حال بد به حال خوب دیوید برنز است این کتاب معجزه ای در علم شناخت درمانی است همین نویسنده کتاب دیگری تحت عنوان افسردگی دارد و این دو کتاب به اعتقاد من کمک غیرقابل باوری به آدم ها در زمینه سلامت روان ،رهایی از مشکلات می کند .

اَفتونیوز: در بستر استان کهگیلویه و بویراحمد مهم ترین آسیب روانشناسی چیست؟

بحث بسیار پیچیده ای است اما به طور کلی بالاترین معضل استان ما خودکشی است و با کمال تاسف در خاورمیانه هم اول هستیم سال گذشته ۲۰ در ۱۰۰۰۰۰ داشتیم یعنی از ژاپن هم جلوتر بودیم . این اولین معضل است که در خیلی موارد ریشه در افسردگی دارد. اختلالات متعددی در استان ما در حال درگیر کردن کودکان، زنان و مردان است و افسردگی نیز شایع است ،اختلالات شخصیت خصوصا شخصیت مرزی جزء مواردی است که رشد آن در حال افزایش است ،اختلال وسواس در استان بالاست و حتی در این اختلالات در مواردی از میانگین کشوری و حتی دنیا با کمال تاسف جلوتر هستیم.

اَفتونیوز: توصیه ای در زمینه روانشناسی به مردم دارید؟

مردم بیایید قبح مسئله ی روانشناسی را بشکنیم .بزرگ ترین معضل در استان ما این است که نمی خواهیم بیماری روانی را بپذیریم ،نگرش ما به بیماری روانی نگرش درستی نیست. بیماری روانی را دنیا پذیرفته ،نوعی بیماری شبیه کلیه درد ،کمر درد است تا بیماری روانی را بیماری عادی ندانیم برای درمان آن اشتباهی به سراغ موارد خرافاتی مثل رمال ها می رویم سراغ مسائلی می رویم که بیماری را بدتر می کند و بسیاری از ما بیمارهای روانی خود را پنهان می کنیم چون می ترسیم و فکر می کنیم آبروی ما ریخته می شود وقتی متوجه می شویم که ببماری غیرقابل درمان است بیمار را ماه ها پنهان می کنند و زمانی به من روانشناس مراجعه می کنند که اصلا غیر قابل درمان است بنابراین به مردم توصیه می کنم که مردم این بیماری را بپذیرید در تمام دنیا مدل پزشکی بیماری روانی را بیماری شبیه همه ی بیماری های دیگر می دانند علامت،علت و درمان دارد . توصیه دوم من برای مردم این است که بیایید سلامت روان خود را افزایش دهیم کنار ما بیماران روانی متعددی وجود دارد اما چون سواد سلامت روان نداریم نمی توانیم تشخیص دهیم .

اَفتونیوز: توصیه ای به مسئولین در زمینه روانشناسی دارید؟

تا جایی که میسر است کمک کنند این وضعیت بهبود پیدا کند ، به روانشناسی به علم روانشناسی به روانشناسان و متخصصین روانشناسی اهمیت بدهند تا زمانی که این تخصص محترم شمرده نشود و جایگاه خود را بین مسئولین پیدا نکند همین مشکلات را داریم.