اَفتونیوز| از زمان شروع مطالعات و کلنگ زنی و اجرای سد تنگ‌سرخ شاهد موضع‌گیری‌های متعدد مردم از موافقت گرفته تا مخالفت با احداث این سد با توجیهات مختلف بوده‌ایم. اگرچه اکثر موافقان ضمن مخالفت با سهم بالای شیراز، بحران آبی آینده بویراحمد را دلیل موافقت با احداث سد میدانند و اکثر مخالفان مخالف احداث سد یا مخالف انتقال آب میان حوزه‌ای می‌باشند. هنوز مشخص نیست چرا و چگونه و بر چه اساسی مسئولان وقت کوچکترین مخالفتی با انتقال آب به شیراز نداشته‌اند؟ و چرا از کارشناسان مربوطه نخواسته‌اند این موضوع را بررسی کنند که آیا پایین دست سد، از این انتقال خسارت نخواهد دید؟  جالب است مطالعات و تقسیم بندی و موافقت با انتقال آب سد تنگ سرخ در دهه دوم هشتاد و در زمان کسانی انجام شده است که در ادوار مختلف شعار انتخاباتیشان دفاع از عزت بویراحمد بود. این بی توجهی مسئولان وقت به منابع آبی استان،  امروز باعث حیرت همگان شده است.

از زمان اولین صورت جلسات تقسیم آب، در سالهاب ۸۸ و ۸۹ تا صورتجلسات بعدی در سال ۱۳۹۲ و آخرین صورت جلسه تقسیم آب سد در سال ۱۴۰۰ با مواردی برخورد کرده‌ایم که بهتر است مسئولان آب منطقه‌ای استان و وزارت نیرو پاسخ شفافی به ابهامات بدهند.  ناگفته نماند مسئولان و نمایندگان سابق و فعلی استان  هیچگاه، پاسخ قابل قبول و شفافی به ابهامات و شبهات مردم راجع به سد تنگ‌سرخ نداده‌اند. و هر زمانی نیز صحبتی داشته‌اند خود باعث ایجاد شبهات و ابهامات جدید شده است. به عنوان یک نمونه از توجیهات و شاهکارهای پاسخگویی مسئولان می‌توان به صحبت و توجیه آرش مصلح مدیر فعلی آب منطقه‌ای استان در سال ۱۳۹۹ اشاره کرد که در اظهارنظری عجیب، برای قانع کردن افکار عمومی برای انتقال آب و سهم بالای شیراز اعلام‌کرد آبی که قرار است به استان فارس انتقال داده شود اضاف بر میزان نیاز استان می‌باشد و چون ما به این آب هیچ‌گونه نیازی نداریم آن را به استان فارس می‌فروشیم!!! اظهار‌نظر و توجیهی که باید جایزه قرن رفع ابهام و شبهه را به ایشان داد.. یعنی از یک سوء مسئولان میگفتند شهرستان بویراحمد در آینده با یک فوق بحران بی آبی مواجه‌ است و به این سد نیاز داریم!!  از یک طرف آرش مصلح با غرور اعلام میکرد ما نه امروز و نه آینده به این آب نیاز نداریم آن را به فارس فروخته‌ایم. و به گونه از این انتقال و فروش آب احساس زرنگی و افتخار میکرد مثل  کسی در  بیابان به بیابان‌نشینان، شن فروخته باشد و میلیاردر شده باشد!

اما هدف از این نوشته موضوع دیگریست با بررسی اعداد و ارقام مربوط به تقسیم آب سد تنگ سرخ به ابهامات و شبهات عجیبی بر میخوریم.

 قبلا از ادامه بحث به اعداد زیر که تقسیم اب سد تنگ سرخ در سال‌های مختلف است با دقت توجه کنید.

اعداد و ارقام مربوط تقسیم آب به صورتجلسه سال ۱۳۸۹:

در سال ۱۳۸۹ حجم براوردی آب تنظیمی سد تنگ‌سرخ تقریبا ۱۷۴ میلیون متر مکعب بوده است‌، که شامل موارد زیر بود.

_آب شرب یاسوج: ۲۶.۷ میلیون متر مکعب

_آب شرب شیراز: ۵۷.۸ میلیون متر مکعب

_آب مورد نیازصنعت یاسوج: ۲۰.۷ میلیون متر مکعب

_آب محیط زیست و پایداری جریان رودخانه: ۳۰ میلیون متر مکعب

_آب کشاورزی پایین دست سد، در بویراحمد: ۳۹ میلیون متر مکعب

بازنگری در اعداد و تقسیم مجدد  از سال ۹۰تاسال ۱۳۹۲ و صورت جلسه تقسیم‌بندی جدید  در سال ۹۲:

حجم آب تنظیمی پشت سد از ۱۷۴ میلیون متر مکعب   قبلی،  به ۱۹۲ میلیون متر مکعب افزایش پیدا کرد یعنی افزایش ۱۰درصدی!! پس باید به بخش‌های مختلف ۱۰ درصد اضافه میگردید.

آب شرب یاسوج: از ۲۶.۷ به   ۲۵.۵ میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرد. تقریبا ۴ درصد کاهش!!!

آب شرب شیراز: از۵۷.۸ میلیون متر مکعب به ۷۲ میلیون متر مکعب افزایش پیدا کرد. تقریبا ۲۵ درصد افزایش!

آب مورد نیازصنعت یاسوج: از ۲۰.۷به ۱۷ میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرد.تقریبا ۱۸ درصد کاهش!

آب محیط‌زیست و پایداری جریان رودخانه:از ۳۰ میلیون متر مکعب به ۳۵.۱ میلیون متر مکعب افزایش پیدا کرد. ۱۷ درصد افزایش!

آب کشاورزی پایین دست در بویراحمد: از ۳۹ میلیون متر مکعب به  ۴۲.۴ میلیون متر‌مکعب افزایش پیدا کرد. تقریبا ۹ درصد افزایش!

همانگونه که مشاهده کردید اب شرب شیراز به جای افزایش ده درصدی به شکل عجیبی ۲۵ درصد افزایش پیدا کرده است و سهم استان به ویژه اب شرب بویراحمد کاهش پیدا کرده است.

بازنگری دوم در سال ۱۴۰۰ به دلیل خشکسالی‌های اخیر و احتمال کاهش میزان حجم تنظیمی آب پشت سد

حجم آب تنظیمی پشت سد به دلیل خشکسالی‌های اخیر از عدد ۱۹۲ میلیون متر مکعب به ۱۵۷ میلیون متر مکعب کاهش یافت، یعنی کاهش تقریبا ۱۸ درصدی.!! پس باید سهم همه بخش‌ها ۱۸ درصد کاهش پیدا میکرد حقابه محیط زیست تقریبا ثابت نگه داشته شد پس باید تقریبا ۲۱تا ۲۲ درصد از دیگر بخش‌ها کاهش بدهند.!!! (در ظاهر این حرف درستیست اما اگر به بازنگری سال ۹۲ توجه کنید به بخش‌های مختلف به یک میزان اصافه نشده و مثلا به شیراز ۲۵ درصد اصافه شده است اما اب شرب یاسوج در سال ۹۲ بر خلاف اب شرب شیراز کاهش پیدا کرده است)

اما تقسیم بندی جدید در سال ۱۴۰۰:

آب شرب یاسوج: از ۲۵.۵ به ۲۰ میلیون متر مکعب رسید. تقریبا ۲۲ درصد کاهش!!

آب شرب شیراز: از ۷۲ میلیون متر مکعب به  ۵۶ میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرد. تقریبا ۲۲ درصد کاهش!

آب مورد نیازصنعت یاسوج: از ۱۷ میلیون متر مکعب به  ۱۳.۳ میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرد. تقریبا ۲۲ درصد کاهش!

آب محیط‌زیست و پایداری جریان رودخانه: از ۳۵.۱ میلیون متر مکعب به  ۳۴.۴۵ میلیون متر مکعب رسید.تقریبا ۱/۸٪!یعنی کمتد از دو درصد کاهش پیدا کرد. به دلیل اینکه حقابه محیط زیست در مطالعات ۳۵ ذکر شده است.

آب کشاورزی پایین دست در بویراحمد: از ۴۲۰۴ میلیون متر مکعب به ۳۳ میلیون متر‌مکعب کاهش پیدا کرد.تقریبا ۲۲ درصد کاهش!!

یعنی به جز حقابه محیط زیست که قابل کاهش ۱۸ درصدی نبود.  از تمام بخش‌ها به نسبت مساوی ۲۲ درصد کاهش دادند.

در ظاهر عادلانه به نظر میرسد اما اگر توجه کنیم در سال ۹۲ و ۱۴۰۰ فرق نداشت حجم سد افزایش پیدا کند یا کاهش!! در هر صورت سهم استان ما کاهش پیدا کرده!! یعنی به دلیل بی توجهی و ساده لوحی مسئولان، دو مرتبه از سهم استان ما زدند!!

اگر به کاهش و افزایش اعداد با دقت توجه کنیم متوجه چند موضوع و احتمالا کلاه‌برداری در سال ۹۲ و ۱۴۰۰ میشویم!! به دلیل نااگاهی مسئولان استانی این کلاه گشاد بسیار راحت و بی دردسر بر سر استان گذاشته شده است و باید دید آیا میتوان نسبت به این موضوع امروز طرح دعاوی حقوقی کرد؟ و نمایندگان و مسئولان استانی این اگاهی و شجاعت را دارند از حقوق مردم استان دفاع کنند!!

در صورت جلسات ابتدایی مانند سال ۸۹ همانگونه که برای همگان نیز پذیرفتنی‌ست عنوان شده، در بحران و خشکسالی اولویت با آب شرب است! و در چنین موضوعاتی اگر قرار بر افزایش یا کاهش حجم تنظیمی آب پشت سد باشد باید به یک میزان از همه سهم‌ها کم یا زیاد شود.

مثلا اگر ۱۰ درصد از حجم آب تنظیمی سد کم شود باید ۱۰ درصد از همه بخش‌ها از آب شرب گرفته تا صنعت و کشاورزی کم شود. بنابر این در خشکسالی سهم شیراز طبق صورتجلسه سال ۸۹،  ۵۷.۸ میلیون متر مکعب است و سهم آب شرب یاسوج ۲۶.۷ میلیون متر مکعب است. یعنی تقریبا سهم شیراز ۲.۱۶برابر یاسوج است.( تقریبا کمی بیشتر از ۲ برابر) چون در بحران خبری از آب کشاورزی و صنعت نیست.

اما از سال ۹۰ تا ۱۳۹۲ طی توافقات، مطالعات و صورت جلساتی، حجم آب پشت سد را از ۱۷۴میلیون متر مکعب به ۱۹۲ میلیون متر مکعب تغییر داده‌اند یعنی تقریبا ۱۰ درصد کل حجم تنظیمی سد افزایش داشته است. پس باید ده درصد به تمام بخش‌های صورت جلسات قبلی در سال ۸۹ اضافه شود یعنی آب شرب یاسوج باید ۲۶.۷×۱.۱۰=۲۹.۳۷ میلیون متر مکعب گردد. اما متاسفانه در صورت جلسه سال ۹۲، سهم آب شرب یاسوج نه تنها اضاف نشده، بلکه به عدد ۲۵.۵ میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده است یعنی تقریبا ۴ درصد کاهش پیدا کرده است.! و سهم آب شرب شیراز نسبت به آب شرب یاسوج در صورت جلسه سال ۹۲ تقریبا نزدیک به ۳ برابر(۲.۸برابر) شده است. ۷۲ به ۲۵.۵، یعنی در بحران به دلیل قطع شدن اب کشاورزی و صنعت یاسوج، سهم شیراز تقریبا نزدیک به ۳ برابر شده است!

و سهم شیراز به جای افزایش ۱۰ درصدی از عدد ۵۷.۸ قبلی به عدد ۷۲ رسیده است که افزایش تقریبا ۲۵ درصدی را نشان میدهد. یعنی در بازنگری به جای افزایش سهم همه بخش‌ها به یک نسبت، سهم شیراز ۲۵ درصد افزایش پیدا کرده است اما سهم آب شرب یاسوج متاسفانه تقریبا ۴ درصد کاهش پیدا کرده است و از ۲۹.۳۷ قبلی به ۲۵.۵ فعلی رسیده است!!! سهم آب صنعت یاسوج نیز در سال ۹۲، متاسفانه ۱۸ درصد کاهش پیدا کرده است، در حالی باید ۱۰ درصد افزایش پیدا میکرد. آب کشاورزی نیز فقط ۸ درصد افزایش پیدا کرده است!   ( البته اگر در سال ۹۲ قرار میشد حجم اب زیست محیطی کف رودخانه تغییر نکند و همان ۳۵ بماند باید تقریبا ۱۳ درصد به همه بخش‌ها اضافه میشد) که ما باز به صورت خوشبینانه فرض را بر افزایش حجم همه بخش‌ها به میزان ۱۰ درصد گرفته‌ایم!!

چند ابهام اساسی در این میان وجود دارد که مسئولان و نمایندگان  اسبق، سابق و فعلی  باید پاسخ دهند؟

۱_ اساسا آیا مطالعات دهه هشتاد علمی بوده و اعداد و ارقام مربوط به سد و سهم اختصاص داده شده به شیراز بر اساس حساب و کتاب دقیق و علمی بوده است؟

۲_ اگر پشت این اعداد و ارقام تحقیقات علمی و دقیقی بوده است چرا به فاصله دو سال از سال ۹۰ تا ۹۲ این اعداد را تغییر داده اند؟؟

۳_ و اگر اعداد و ارقام دقیق نبودند و از سال ۹۰ تا ۹۲ محاسبات علمی‌تر و با احتیاط بیشتری نسبت به پایین دست سد انجام  شده است، چرا باید سهم انتقال میان حوزه‌ای به شیراز از ۵۷ میلیون مترمکعب سال ۸۹ به شکل عجیبی به ۷۲ میلیون متر مکعب برسد؟ انهم وقتی در بحران فقط آب شرب اختصاص داده میشود.

۴_ و باز چرا با وجود اینکه از سال ۹۰ تا ۱۴۰۰ بارها مسئولین آب منطقه ای ادعا کرده‌اند مطالعات و پیش بینی‌ها کاملا کارشناسی و مطابق با علم روز دنیا بوده است باز در تابستان ۱۴۰۰اعداد و ارقام مربوط به سد تنگ سرخ بازنگری شده و کاهش پیدا کرده‌است؟؟

۵_ مسئولان آب منطقه‌ای استان پاسخ دهند چرا از سال ۹۰ تا ۹۲ و در بازنگری جدید و افزایش حجم تنظیمی سد تنگ سرخ، علی‌رغم اینکه باید سهم همه بخش‌ها به نسبت افزایش حجم سد افزایش پیدا میکرد سهم آب شرب شیراز ۲۵ درصد افزایش پیدا کرده است اما برخی بخش‌ها مثل آب شرب بویراحمد ۴درصد و آب صنعت بویراحمد ۱۸ درصد کاهش پیدا کرده است؟؟  

۶_ در سال ۱۴۰۰ مجدد کلاه سوم بر سر استان گذاشته شده است، و به دلیل تجربه خشکسالی چند سال گذشته و احتمال خشکسالی‌ها در آینده، حجم سد از ۱۹۲ میلیون متر مکعب به ۱۵۷ میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرد. اما علی رغم اینکه در سال ۹۲ ما در افزایش حجم سد،  فقط شاهد افزایش نجومی سهم شیراز بودیم و سهم آب شرب یاسوج در سال ۹۲ کاهش پیدا کرد اما در سال ۱۴۰۰ با  کاهش حجم سد، ما متاسفانه شاهد بودیم از تمام بخش‌ها کاهش دادند. یعنی در بازنگری سال ۹۲ یک مرتبه و در بازنگری ۱۴۰۰ یک مرتبه شاهد کاهش سهم بخش‌های مختلف سهم استان بودیم‌. ( منظور از سهم استان، تقسیم بندی ابتدایی در سال ۸۹ می باشد

۷_ سوال بعدی که برای مخاطب پیش می اید این است که واقعا اگر در چند سال اخیر و به ویژه در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ شاهد شدت گرفتن اعتراضات مردم و منتقدان سد تنگ‌سرخ نبودیم مشخص نبود در سال ۱۴۰۰ در بازنگری جدید و کاهش حجم سد ، ممکن بود باز به شکل عجیبی سهم استان کهگیلویه و بویراحمد کاهش پیدا میکرد و سهم شیراز افزایش!! و تقسیم کنندگان،  ساده لوحی و بی‌مسئولیتی مسئولان ما را مورد تمسخر قرار میدادند. اگرچه همین الانم بر سر مسئولان ما کلاه گذاشته شده است چون در حالی در سال ۱۴۰۰ از سهم استان ما به بهانه کاهش حجم سد  تقریبا ۲۲ درصد کم شده است که در سال ۱۳۹۲ با وجود افزایش حجم آب تنظیمی سد، باز سهم استان ما کاهش پیدا کرده بود!

۸_ ضمن اینکه مسئولان باید ابتدا ابهامات و شبهات ذکر شده را برای مردم برطرف کنند! و اگر واقعا تخلفاتی در تقسیم بندی صورت گرفته است باید سریعا طرح دعاوی حقوق کرده و از حقوق مردم استان دفاع کنند.  امیدوارم مسئولان آب منطقه‌ای پاسخی شفاف و استدلالی قابل قبول نسبت به این اعداد و ارقام از ابتدا تا به امروز به مردم ارائه دهند‌.

تجربه نشان داده است مسئولان و نمایندگان استان علی‌رغم گنده گویی و دم از زاگرس، آریوبرزن، محرومیت زدایی، غیرت  وآگاهی میزنند در موضوع سدهای استان اشعری مسلک رفتار کرده‌اند تا هر کجای این استان سدی احداث شده به نام ما بوده و کام دیگران! مثل همین اعداد و ارقام سد تنگ سرخ! در سال ۹۲  حجم افزایش پیدا کرده سهم ما کاهش پیدا کرده است!  در سال ۱۴۰۰ حجم سد کاهش پیدا کرده باز سهم شیرازی که در سال ۹۲ نجومی افزایش پیدا کرده باز به اندازه ما کاهش پیدا کرده است! یعنی در هر صورت سهم استان در حال کاهش بوده است! با این شواهد خدا میداند در مطالعات مربوط به سد چگونه با استان ما و منابع آبی ما برخورد کرده اند!

سند زیر صورت جلسه تقسیم آب در سال ۸۹ می باشد

اسناد زیر مربوط به سال ۹۲ می باشند

سند زیر مربوط به سال ۱۴۰۰ می باشد