اَفتونیوز| جمعی از متخصصان باستان شناسی، مرمت و حفاظت، موزه داری، مردم شناسی، زبان شناسیِ، تاریخ، ایران شناسی و دوستدارن میراث فرهنگی و تاریخی در خصوص مسائل سد خرسان ۳ و به زیز آب رفتن گورستان ۵ هزار ساله دوره عیلامی نامه ای را خطاب به مسولان استانی و کشوری نوشتند؛ نامه به شرح زیر است: 

جناب آقای رئیسی 

رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران

با سلام و احترام

همانگونه که می دانید سد خرسان ۳ بر روی دورترین شاخابه رود کارون و در استانهای چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد در حال ساخت است. مخزن این سد بخشی از آب های سطحی و شیرین چهار استان؛ کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و فارس را در خود انباشت می کند تا به مرکز فلات ایران انتقال داده شود و در خدمت صنایع آب بری چون چادرملو در استان یزد قرار گیرد.  ساخت چنین سدی باعث کاهش شدید میزان آب ورودی به سدهای زیردست چون سدهای کارون ۱، ۲ و ۳، سد شهید عباسپور، سد مسجدسلیمان و سد گتوند می شود. بر این همه باید سد تنگ سرخ را نیز افزود که بر روی شاخۀ بشار و بالادست سد خرسان ۳ در حال ساخت است و خود باعث کاهش بیشتر ورودی آب به بستر رودخانه کارون و شاخابه های آن می شود.

به اذعان کارشناسان افراط و جنون سدسازی و مداخلات نامحدود و نسنجیده در طبیعت تبعات ویرانگری را به همراه خواهد داشت و سد خرسان ۳ از این قاعده پیروی میکند. تخریب محیط زیست و جنگل های زاگرس و مرگ بیش از ۶ میلیون درخت بلوط در مساحتی به گسترۀ ۱۲ هزار هکتار، دستکاری طبیعت، تغییرات اقلیمی و تهدید جدی اکوسیستم منطقه بویژه قلل دنا که یکی از ارزشمندترین زیستگاه های طبیعی ایران است، از بین رفتن گونه های جانوری و گیاهی منطقه، بی خانمان شدن بیش از ۱۰ هزار نفر از ساکنان و روستاهای منطقه، کاهش حقابۀ کارون، فرونشست های زمین بویژه در جلگه خوزستان، از بین رفتن بخش زیادی از گسترۀ باغات و زمین های کشاورزی و دهها آسیب و تخریب دیگر همگی معلول تصمیم های نسنجیده و کارشناسی نشده ای است که کشور را به سمت بحران های گوناگون پیش می برد. براستی چرا باید سیاست شکست خوردۀ راه اندازی صنایع آب بر در دل مرکز فلات ایران و بیابان های مرکزی همچنان ادامه یابد؟ مگر تاوان راه اندازی صنایع فلزی در اصفهان و مرکز فلات ایران به قیمت خشک شدن زاینده رود و تالاب گاوخونی و مشکلات گستردۀ اجتماعی و فرهنگی که کشور با آن مواجه است، نینجامید که باید همچنان دنبال شود. چرا باید برنامه های شکست خورده دنبال شوند و به هر قیمتی به سرانجام برسند؟ چنین طرحی در آخر نه تنها به آبادانی مرکز فلات ایران نخواهد انجامید که به نابودی و ویرانی گوشه ای دیگر از کشور منجر می شود. تامین آب صنایع آب بر مرکز فلات ایران، راه-های بهتری هم دارد.

از اهداف اصلی ساخت این سد، احداث نیروگاه برقابی با ظرفیت ۴۱۰ مگاوات با هدف تولید سالانه ۱۱۰۶ گیگاوات ساعت انرژی پاک برقابی، افزایش آب قابل تنظیم رودخانه خرسان ۳ و در نتیجه افزایش تولید انرژی برقابی در سدهای زنجیره ای برقابی پایین دست از جمله کارون ۳ و شهید عباسپور و مسجد سلیمان، کاهش رسوبات ورودی به مخزن سد کارون ۳ و از اهداف جانبی آن کنترل سیلاب و جلوگیری از تخریب ناشی از آن و بهبود شرایط ایمن در محدوده پائین دست سد، افزایش توان مانور در مدیریت تولید انرژی الکتریکی و افزایش پایداری شبکه برق کشور، صرفه جویی در مصرف سوخت‌های فسیلی و در نتیجه کاهش آلاینده‌های ناشی از تولید برق در نیروگاه‌های حرارتی جایگزین، ایجاد شرایط توسعه و رونق اقتصادی، محرومیت زدایی، ایجاد اشتغال در منطقه در دوران ساخت و بهره‌برداری، ایجاد ظرفیت‌های جانبی اشتغال نظیر آبزی پروری و گردشگری در منطقه عنوان شده است که بی گمان در یک برآورد ساده و حساب سود و زیان کلی هم می توان فهمید همه این فواید در برابر یک زیان بنیادی یعنی آسیب های زیست محیطی و تخریب بیش از ۶ میلیون درخت بلوط در مساحتی به گسترۀ ۱۲ هزار هکتار نابرابری می کنند. بدین معنا که نسبت سنحیده ای میان فواید و ضررهای این سد وجود ندارد. چنین سدی در همین شرایط هم متوقف شود به سود کشور است.

سد خرسان ۳ در کنار آسیب های گستردۀ محیطی و اقلیمی، زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، آسیب های تاریخی جدی به دنبال خواهد داشت. متاسفانه در اثر ساخت سد خرسان ۳ محوطه های باستانی زیادی نیز زیر آب می روند. برخی از این محوطه ها چون گورستان تاریخی «دهدومن» و «له سواره» از بزرگترین گورستان های تاریخی کشور هستند که در دل خود بقایای فرهنگی بی مانندی را جای داده اند. باستان شناسان از کاوش های نجات بخشی گورستان تاریخی «ده دومن» آثاری به دست آورده اند که

نمونۀ آنها تاکنون در هیچ یک از محوطه های باستانی کشور به دست نیامده است. غنای آثار تاریخی این گورستان چشمگیر است و شایسته نیست در قالب فعالیت های محدود نجات بخشی به فراموشی و مرگ دچار شود. پژوهش های انجام شده نشان می دهد در پنج سدۀ گذشته، سدها بزرگترین گورستان محوطه های تاریخی کشور بوده اند. در سد چمشیر (شهرستان گچساران) که زمان زیادی از آبگیری آن نمی گذرد نزدیک به ۱۵۰ اثر تاریخی و باستانی کشور زیر آب رفت. این گشاده دستی در تخریب آثار تاریخی کشور به سود مملکت نیست.  

از این روی ما جمعی از دانش آموختگان حوزه گستردۀ میراث فرهنگی؛ باستان شناسی، حفاظت و مرمت، موزه داری، معماری، مردم شناسی، زبان شناسی و ... اعتراض و مخالفت شدید خود را با ادامه و آبگیری چنین پروژه ای اعلام می کنیم و از تمامی مراجع صاحب صلاحیت و اختیار تقاضا داریم از ادامه ساخت سد جلوگیری کنند تا منابع ملی کمتری هدر رود و زیان کمتری به کشور وارد شود.

تبعات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این پروژه برای کشور و منافع ملی ناگوار و سنگین خواهد بود. چنین مهمی در آینده بیشتر به چشم خواهد آمد.

پیوست به

جناب آقای ضرغامی

وزیر محترم میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

جناب آقای احمدزاده

استاندار محترم کهگیلویه و بویراحمد

جناب آقای طالب پور  

مدیر کل محترم اداره میراث فرهنگی و صنایع دستی استان کهگیلویه وبویراحمد

جناب آقای موحد

نمایندۀ محترم مردم کهگیلویه، بهمئی، لنده و چرام در مجلس شورای اسلامی

جناب آقای روشنفکر

نمایندۀ محترم مردم بویراحمد، دنا و مارگون در مجلس شورای اسلامی

جناب آقای حسینی

نمایندۀ محترم مردم گچساران و باشت در مجلس شورای اسلامی

با احترام

جمعی از متخصصان باستان شناسی، مرمت و حفاظت، موزه داری، مردم شناسی، زبان¬شناسیِ، تاریخ، ایران شناسی و دوستدارن میراث فرهنگی و تاریخی