افتونیوز - حامدِ وکیلی

۱- دو هفته بیشتر به انتخابات ریاست جمهوری نمانده اما اثری از آن در خطوط چهره مردم نمی‌بینی. نه خوشحال‌تر شده‌اند و نه ناراحت. در کف جامعه انگار آب از آب تکان نخورده. بنابراین هرچند انتخابات در سرنوشت همه تاثیر دارد اما (به غیر از سیاسیونی که پیمانکاری انتخابات را در همه ادوار برداشته‌اند) کسی آن را تاکنون جدی نگرفته است. در این دو هفته آیا ممکن است اتفاقی بیفتد و یک موج راه بیفتد؟ آری، در عالَم امکان ممکن است؛ اما نشانه‌های آن تاکنون ظهور نکرده است.
۲- موج ساعت صفر تایید پزشکیان، موج پیروزی بود؛ به همین علت "باور پیروزی" در ساعت صفر برای پزشکیان ایجاد شد. بسیاری از خاکستری‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان و حتا اصول‌گرایان تحت تاثیر این باورِ پیروزی، عجولانه به موج پیوستند؛ اما خیلی زود این موج فرونشست و تبدیل به خیز اجتماعی نشد.
۳- همان‌طور که همه می‌دانند اولین مصاحبه پزشکیان برای بسیاری ناامیدکننده بود. البته برای ناظرانی که صحنه را بیشتر و پیشتر پیگیری کرده‌اند ناامیدی چندانی ایجاد نکرد. چراکه تصویر جدید و عجیبی از پزشکیان بر صفحه تلویزیون نقش نبست. پزشکیان همیشه همین بوده؛ یک مُلّای مصلح که دغدغه‌اش از تمام مسائل حکمرانی خلاصه می‌شود در اخلاق و ادب مواجهه با مردم؛ تمام منبع این اخلاقش نیز "سنت" است. لذا ایده "مردم محوریِ" او نه به اقتضای دموکراسی و مدنیت مدرن بلکه به اقتفای عدالت نهج البلاغه تحصیل شده است.
۴- پزشکیان اما برای جبهه اصلاح‌طلبان هم غیرمنتظره بود. سخنگوی جبهه که در رکاب رئیس جبهه، یک هفته پیش، پزشکیان را به عنوان کاندیدای حداکثری معرفی کرده بود هم نارضایتی خود و دوستانش را از سخنان پزشکیان نشان داد. سخن این است که اگر این سخنان و مواضع برای‌شان نامطلوب است پس چطور او گزینه مطلوب‌شان شد؟ پزشکیان، خوب یا بد، همیشه همین بوده؛ بنابراین اینان به "پزشکیان واقعی" یا علم داشتند و الان دارند از زیربارِ مسئولیت فرار می‌کنند و یا علم نداشتند که نتیجه می‌گیریم صلاحیت انتخاب و تشخیص کاندیدای اصلاحات را ندارند و بی‌جا در آن‌جا نشسته‌اند.
۵- نتیجه این انتخابات نیز می‌تواند چیزهای زیادی را روشن کند. اگر کاندیدای جبهه اصلاحات پیروز شود معناهای زیادی می‌تواند داشته باشد. اول اینکه اصلاح‌طلبان باز مجوز ورود به قدرت را می‌گیرند و یک فرصت بازی دوم خردادی دیگری را پیدا می‌کنند؛ بازی‌ئی که حتا خاتمی نیز از سررسیدن تاریخ انقضای آن سخن گفته است. اگر پیروز نشوند (که من این احتمال را قوی‌تر می‌دانم) نیز به معنای رفوزه شدن -هم در سطح نهادین و هم نمادینِ- جریان اصلاحات است.
۶- بنابراین این انتخابات -برعکس انتخابات چهار ماه قبل- تبدیل به آزمونی فیصله‌بخش شده است. نمره‌ای نهایی پای عملکردِ هم نهادِ اصلاحات (جبهه اصلاحات ایران) و هم نماد اصلاحات (محمد خاتمی) گذاشته خواهد شد. به گمانم تا همین حالا نیز تکلیف ما با اولی روشن شده است. جبهه اصلاحات انتخابی کرده که خود نمی‌تواند دو روز از آن دفاع کند. مجبور می‌شود ظرف دو روز به گزینه مطلوب‌شان بگویند اینگونه که تو هستی مطلوب ما نیست و فشار بیاورند که تغییر کند. ازقضا پزشکیان چون شخصیت سالم و باثباتی دارد تغییر نمی‌کند و در مصاحبه دوم بر آن راهی که تا کنون آمده پای فشرد و دست رد بر مطالبه تغییر رویه زد. اکنون نباید همه حیران و انگشت به دهان بمانیم که این چه صحنه مضحکی است؟ مگر پزشکیان تازه در حوزه عمومی متولد شده؟ چهل سال است که پزشکیان همین است. حرف‌هایی که الان می‌زند را حتا در زمان ثبت نام ریاست جمهوری و هم در زمان حضور در جلسه جبهه اصلاحات (به گواه روایت خودش) زده است. پس چرا از شنیدن این حرف‌ها تعجب می‌کنند و از او می‌خواهند تغییر رویه بدهد. من نیز معتقدم قبای ریاست جمهوری به تن این پزشکیان زار می‌زند اما کسانی که دو روز قبل او را به عنوان گزینه مطلوب معرفی کرده‌اند نمی‌توانند این را بگویند.
۷- با این حساب با این انتخابات چه باید کرد؟ این انتخابات خیلی غیرمنتظره اتفاق افتاد. ما داشتیم راه خود را می‌رفتیم که یک آن انتخابات افتاد جلوی پایمان. و ما عجولانه به سراغ این فرصت رفتیم. ما اصلن فرصت بررسی نقادانه این انتخابات را نیافتیم. بنابراین ناپخته و نابالغانه وارد آن شدیم. اصلاح‌طلبان، خوب یا بد، متشکل‌ترین بدیل وضع موجود بودند. می‌توانستند در هنگامه درست نقش تاریخی ایفا کنند. اما اکنون دارند میوه نارسی را می‌چینند و خود را تلف می‌کنند. به تلاش‌های صادقانه و ذوق و شوق تغییر در دل بسیاری از جوانان اصلاح‌طلب احترام می‌گذارم اما ما باید گفت‌وگوی انتقادی با این انتخابات را از هم اکنون آغاز کنیم. پیش‌بینی من این است که اصلاح‌طلبان توفیقی در این انتخابات ندارند اما حتا اگر پیروز هم شوند باز مفروضات این وجیزه به قوت خود باقی‌ست.