1- جامعه بشری از پیوندها، همگرایی‌ها و مناسبات متنوعی مانند پیوند شهروندی، قومی، نژادی، فرهنگی و خویشاوندی برخوردار است؛ از جمله این پیوندها، پیوند «برادری» میان کسانی است که با هم رابطه ایمانی، مذهبی و قلبی دارند. به نصّ‌قرآن مجید‌ و روایات‌، هـمه ایمان آورندگان اعم از مومن و مسلم، با یکدیگر برادرند‌»اِنَّمَا الْمُوْمِنُونَ اِخْوَهٌ »؛ «وَاذْکُرُوا نِعْمَتَ‌اللَّهِ عَلَیْکُمْ اِذْ کُنْتُمْ اَعْدَاءً فَاَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَاَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ اِخْوَانًا وَ کُنْتُمْ عَلَى شَفَا حُفْرَهٍ مِنَ النَّارِ فَاَنْقَذَکُمْ مِنْهَا»؛ ‌«اَلمُومِنُ اَخُو المُومنِ کالجسد الواحد»؛ «اَلمـُسلِمُ اَخـُو المـُسلِمِ»؛ «المُسلِمونَ اخوَهٌ»و «المُومِنونَ اخوَهٌ ».در میان انواع پیوندها و مناسبات بشری، پیوند «برادری و اخوت ایمانی» عمیق‌ترین و استوارترین پیوندهاست و بر خلاف دیگر پیوندها که روزی‌ گسسته خواهند شد«فلا انساب بـینهم» پیوند «برادری» تا قیام قیامت‌ پایدار‌خواهد ماند«اخوانا علی سرر متقابلین».

2- رابطه برادری ایمانی، رابطه صوری و سمبلیک نیست؛ بلکه رابطه‌ای است عمیق و مسئولیّت‌آفرین که حقوق و تکالیف متقابلی را ایجاب می‌کند؛ برداران ایمانی نقطه اتکای همدیگرند و همانند اعضای یک خانواده و یک پیکرند که اگر عضوی به درد و رنج گرفتار آید، همه اعضای آن بی قرار خواهند شد، قلب‌های برادران دینی نسبت به هم سرشار از مهر و محبّت است؛ خیرخواه همدیگرند و در تنگناها و بن‌بست‌ها، به یاری هم می‌شتابند؛ آیینه تمام‌نمای همدیگرند و اشکالات همدیگر را با لسان صدق و با نیت خیرخواهی تذکر می‌دهند؛ آنچه را برای خود می‌پسندند؛ برای دیگران نیز می‌پسندند، و آنچه را برای خود نمی‌پسندند، برای دیگران نیز نمی‌پسندند؛ به هنگام بروز اختلافات، لجاجت پیشه نکرده و همدیگر را طرد و نفی نمی‌کنند و به راحتی از خطاهای همدیگر گذشت می‌کنند؛ همدیگر را به بهانه اختلافات فکری و سیاسی تفسیق و وابسته به دشمنان نمی‌خوانند، اختلافات فکری و سیاسی خود را با منطق گفت‌وگو، برهان، حکمت، موعظه و جدال احسن حل می‌کنند؛ عدالت را بزرگترین معروف دانسته و بدان امر می‌کنند و ظلم را بزرگترین منکر و از آن نهی می‌کنند؛ خود و همفکران خود را معیار و میزان حق و باطل نمی‌دانند، مخالفان خود را مـخالفان اسـلام یا منحرفان‌ از‌ اسلام نمی‌پندارند؛ ‌هر که را‌ با‌ مـا‌ نـیست‌، علیه‌ خود‌ نمی‌شمارند و هر که را علیه خـود مـی‌دانند، مـعاند و نفوذی نمی‌پندارند؛ فکر و اندیشه خود را عین اسلام نمی‌دانند؛ اختلاف نظر را‌ بـه رسـمیّت می‌شناسند؛ مطلق‌بین و مطلق‌گو نیـستند؛ در عمل و در کلام، اتحاد جامعه را در قالب قاعده «همه باهم» و نه «همه با من»می‌خواهند؛ از میراث و سرمایه‌های معنوی و اجتماعی خود محافظت می‌کنند؛ نقد و پرسشگری سازنده را عامل تعالی و رشد جامعه می‌دانند و منتقدان خود را دشمن نمی‌پندارند و اندیشه و عملکرد همدیگر را نقد و از تخریب همدیگر پرهیز می‌کنند؛ اهمیت و ضرورت زیست مبتنی بر اگاهی را درک می‌کنند و دانایی و دانستن را از حقوق شهروندی خود و دیگران می‌دانند و دسترسی آزاد شهروندان به اطلاعات عمومی را با ابزار قدرت، محدود نمی‌کنند؛ پیروزی و کامیابی خود را در شکست و ناکامی دیگران جستجو نمی‌کنند؛ به هنگام اشتباه عذر می‌خواهند و بر اشتباهات خود اصرار نمی‌ورزند؛ به کرامت و حرمت هم‌نوعان خود ایمان دارند و حفظ حریم خصوصی را از حقوق شهروندی دانسته، از ورود به حریم خصوصی دیگران پرهیز می‌کنند؛ از تهمت، دروغ، توهین، و نشر اکاذیب و شایعات دوری می‌کنند؛ در هنگام چالش‌های اجتماعی، حق‌گرا هستند و در گرداب امواج سیاسی گرفتار نمی‌شوند و فارغ از جوسازی‌ها و موج‌آفرینی‌ها با معیارهای درست، به‌دنبال صید حقیقت و واقعیت هستند؛ ‌در هنگام مخالفت و عداوت، از عدالت و انصاف خارج نمی‌شوند؛ همه را در برابر قانون یکسان می‌دانند و برای هیچ‌کس حاشیه امن برای ارتکاب جرم ایجاد نمی‌کنند و بیش از جرم، مجازات نمی‌کنند؛ حرمت و حقوق مجرمین را رعایت می‌کنند و به بهانه مجرم بودن، آبرو و حیثیت آنان را از بین نمی‌برند؛ اندیشه را صرفا با اندیشه پاسخ می‌دهند و با ابزار تهدید، اندیشه‌ها و اندیشمندان را سرکوب نمی‌کنند؛ برای رسیدن به اهداف مقدس از ابزار نامشروع بهره نمی‌گیرند؛ بارفتار و گفتار نیک خود، دیگران را به اسلام ترغیب می‌کنند؛ به بهانه مصلحت، حقوق و حیثیت دیگران را مخدوش نمی‌سازند؛ در مخالفت و موافقت افراط نمی‌ورزند، اهل تملق و چاپلوسی نیستند؛ برای خوشامد دیگران، خلاف و گزاف نمی‌گویند، خطاهای خود را کوچک و خطاهای دیگران را بزرگ نمی‌بینند؛ بیش از اختلافات به اشتراکات می‌پردازند.

3- اگر فضای جامعه اسلامی، معطر به عطر دل‌انگیز «برادری» باشد، اعضای آن احساس نشاط، امید، امنیت و منفعت می‌کنند و به مسلمان بودن خود افتخار می‌کنند و احدی از اینکه مسلمان است و در جامعه اسلامی زیست می‌کند، احساس شرمساری نمی‌کند.

4- نعمت برادری یکی از زیباترین و عظیم‌ترین نعمت‌هایی است که خداوند به جامعه مومنان عطا کرده است«فَاَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ اِخْوَانًا»؛ بر برادران ایمانی است که از این نعمت عظیم به‌مثابه ستون و خیمه جامعه خود، پاسداری کنند و از هر آنچه را که این پیوند و خیمه را سست و لرزان می‌سازد، اجتناب ورزند؛ آنان که در کشور مسلمان ایران و دیگر کشورهای مسلمان به جای بذر همدلی، همبستگی، کرامت، اخوت، اتحاد، یگانگی و مهربانی، با زبان تهدید، تحقیر، تهمت، توهین، پرخاشگری و ناسزاگویی، بذر خشونت و تنفر می‌کارند و هم‌نوعان و شهروندان خود را شقه‌شقه می‌کنند و آنان را نه در کنار و همراه با هم که در برابر هم قرار می‌دهند؛ از اصل استراتژیک، بنیادین و قرآنی «برادری» عدول کرده و آگاهانه یا ناآگاهانه در زمین و مسیر دشمنان اسلام بازی می‌کنند.

*منبع: همدلی