افتونیوز|  مهرزاد شریفی پور*

سفرهای استانی هیات دولت معمولا صحنه ای برای نمایش انسجام، انتقال مطالبات و ارائه تصویر یکپارچه از مدیریت محلی است. در این سفرها طبق تجربه ادوار گذشته مسئولان معمولا تلاش می کنند صداهای مخالف را به حاشیه برانند و یا سهمی برای ایشان در بیان مطالبات و خواسته ها قائل نشوند. زیرا هر انتقادی می تواند انسجام طراحی شده و کنترل شده برنامه ها را مختل کند و ارزیابی ها را در انظار عمومی و رسانه ها تنزل دهد. اما در سفر اخیر رئیس جمهور به استان کهگیلویه و بویراحمد، منتقدین و مخالفین دولت و استاندار از احزاب مختلف سیاسی، اجتماعی و همچنین فعالین زیست محیطی  آزادانه به بیان مطالب خود پرداختند. این مسئله در حالی به وقوع پیوست که تقریبا اکثر برنامه ها به صورت زنده از شبکه استانی و شبکه خبر در حال پخش بود. این کنش تحسین برانگیز و شجاعانه استاندار را می توان در چارچوب قدرت مشارکتی و سرمایه اجتماعی انتقادی تحلیل کرد. قدرتی که صرفا نه ابزار کنترل که توزیع فرصت برای بیان همه چالش ها، کاستی ها و قوت هاست.

بی شک بدون اعتقاد عمیق به اصل آزادی بیان و کرامت انسانی که از  اصول مصرحه قانون اساسی هستند  چینش چنین برنامه ای میسر نبود. در این مدل مدیریت، جوامع و گروه های محلی کمتر دچار انباشت خشم پنهان شده و درمی یابند که مدیریت محلی و استانی از منطق کنترل فاصله گرفته و به منطق تعامل و مدیریت مشارکتی نزدیک شده است. به رسمیت شناختن وجود نارضایتی و تبدیل آن به یک گفتگوی آزاد، موثر و کامل در سطح رسمی حامل چند پیام مهم است؛ اولین پیام آگاهی کامل استاندار و مجموعه مدیریت استان از وجود شکاف ها و درک وجود نقدهاست. همین مسئله باعث می شود این چانه زنی ها و فریادها تهدید امنیتی تلقی نگردد و اتفاقا مسیر گفتمان مدیریتی تعاملی را هموارتر سازد. از منظر جامعه شناسی این حرکت در راستای ترمیم حلقه ارتباطی دولت و جامعه قابل بررسی است و در واقع مصداق آشکار شعار دولت یعنی همان وفاق ملی است. گذشته از همه کاستی هایی که در بطن این سفر نهفته بود، نپرداختن به این نوآوری استاندار در میدان دادن و دعوت کردن از مخالفین و رقبای دولت دور از انصاف است. رئیس جمهور محترم و استاندار دوراندیش استان نشان دادند که نه تنها اختلاف داشتن جرم نیست بلکه استاندار به عنوان تکیه گاه امن اقتدار نرم می تواند رقابت ها و اختلاف سلایق را در مسیر توسعه استان مدیریت کند. در فضای عمومی استان این حرکت می تواند به افزایش سرمایه اجتماعی استاندار که ترکیبی از امید و اعتماد اجتماعی است کمک کند. امکان بیان انتقاد در یک فضای عمومی و رسمی که در ادوار گذشته سابقه نداشته است را می توان الگویی جدید به جای حذف صداهای مخالف دانست که تلاش می کند توسعه استان را در یک مدل مشارکتی تعاملی حرکت دهد.

*دانشجوی دکترای جامعه شناسی توسعه