در قانون اساسی و قوانین عادی جمهوری اسلامی تاسیس و فعالیت احزاب به رسمیت شناخته شده اما نگاه حرفه ای و تخصصی به احزاب دیده نمی شود. هرچند حکمرانی حزبی و نظام انتخاباتی حزبی بصورت اصولی پیش بینی نشده اما نقش احزاب در قدرت بی تاثیر هم نیست , تجربه نشان داده در انتخابات مختلف ریاست جمهوری , مجلس شورای اسلامی و شوراها افرادی بدون پشتوانه و حمایت حزبی خاص موفقیت هایی داشته اند و حتی برخی از کاندیدهای پیروز به صراحت و با افتخار می‌گویند وابسته و یا گرایش به هیچ حزبی ندارند.

از سویی دیگر هم برای سیستم حزبی گام های موثری برنداشته و نگاهها به احزاب بگونه ای بوده که صرفا برای مشارکت و حضور بیشتر مردم در صحنه ها و گرم نگه داشتن تنور انتخابات دانست بدون آنکه نقش خاص احزاب در قدرت را داشته باشند . البته در این میان فقط کم توجهی به حکمرانی حزبی فقط مختص حاکمیت نیست بلکه بنظرم این اشکال بیشتر متوجه خود احزابه که باید تلاش کنند تا قانون انتخابات اصلاح و به سیستم حزبی نزدیک بشه و طرح و برنامه و پیشنهاداتی در این زمینه داشته باشند. احزاب نه روند تاسیسی و چارچوب حزبی استانداردی دارند و نه مواضع و مبانی نظری شفاف یعنی احزاب باید به معنای واقعی حزب باشند و کارویژه های یک حزب را داشته باشند و آمادگی لازم برای فعالیت بسمت سیستم حزبی را داشته باشند و خود در این جهت تلاش کنند احزاب باید برنامه ها و سیاستهایشان در این زمینه باشد مبانی , معیارها , کارکردها و ضوابطی را که یک حزب واقعی و حرفه ای داشته باشد رعایت کنند ودر چارچوب قانون , ظرفیتها و پتانسیل نظام از نظام بخواهند تا با ایجاد مکانیسم ها و بسترهای لازم به احزاب واقعی و همچنین حکمرانی حزبی اهمیت و بها دهند. متاسفانه وضعیت احزاب بگونه ای میباشد که فردی که در محیط علمی و آکادمیک و یا در نشریات , رسانه ها و مطالعات گوناگون تصوری از حزب در ذهنش نقش میبندد وقتی عملا وارد احزاب و کارحزبی میشه عملکردی از احزاب میبینه که زمین تا آسمون از آنچه آموخته تفاوت دارد و یا همرنگ جماعت میشه و یا دلزده و منفعل میشه. بیشترین ضعف در مورد احزاب نداشتن فرهنگ صحیح فعالیت حزبی در کشور است , به همین دلیل شناخت صحیح از حزب و فعالیت حزبی وجود ندارد و باعث بوجود آمدن ذهنیت و نگاه منفی به واژه حزب شده که عملکرد بسیاری از فعالین حزبی بیش از آنکه به توسعه احزاب بیانجامد به احزاب آسیب و ضربه وارد کرده . احزاب بجای آنکه به مبانی نظری و سیاستها و برنامه های شفاف در زمینه های مختلف سیاسی , اجتماعی , اقتصادی و فرهنگی به پردازند به کلی گویی , شعار و مواضع غیر شفاف بسنده میکنند. حتی روابط دوستانه و محفلی بر روابط دمکراتیک و ضابطه مند در درون احزاب غلبه دارد بگونه ای که صرفا برای استفاده ابزاری از حزبی در انتخاباتی تعدادی دوست و فامیل در کنار هم جمع میشوند . برخی اعضای احزاب نمیدانند مرامنامه و مواضع و سیاستهای حزبشان چیه و حتی فرق حزب با انجمن دانشگاه یا ستادهای انتخاباتی را نمیدانند , برای همین در بزنگاههای مهم سیاسی برخلاف حزب عمل میکنند.

وقتی تعدادی حزب بصورت جبهه ای یا شورایی که متشکل از افراد غیر حزبی هم هستند و رای اشخاص برابر و گاهی وزنه سیاسی انها در تصمیم گیری ها بیشتر از یک حزبه خود بخود این تصور بوجود میاد که فعالیت در یک حزب و پرداختن هزینه های مختلف چه ضرورتی دارد و بصورت فردی هم میتوان این راه را طی کرد و فعالیت کرد. همچنین تفاوت ها و مرزهای حزبی کم رنگ و چنین تلقی میشود در این حزب یا آن حزب بودن تفاوت خاصی ندارد و بدتر اینکه چه حزب چند نفره باشد و چه حزب چند هزار نفره در عمل و تصمیم گیری ها تفاوت چندانی ندارند پس فعالیت و کیفیت فعالیت حزبی تنزل پیدا میکنه و به مرور زمان بر تعداد احزاب افزوده میشه بدون اینکه توسعه یا پیشرفتی در زمینه احزاب دیده شود.

احزاب بجای فعالیت مداوم به فعالیت فصلی روی آورده اند و صرفا در مواقع انتخابات بیدار میشوند و به دیگر کار ویژهای یک حزب توجهی ندارند. احزاب بگونه ای هستند که در وضعیت فعلی قدرت دولت را به آنها واگذار نماییم فاقد برنامه ها و سیاستهای مشخص و کارشناسی شده برای اداره دولت اند و کادر و کارشناس و نیروهای مجربی آموزش و پرورش نداده اند . احزاب در زمینه شناسایی مشکلات و دغدغه های مردم توجه و اقدامات خاصی ندارند, برای پیشبرد اهداف داشتن رابطه و تعامل با حاکمیت برای هر حزبی امری ضرروی و لازم است تا هرگونه نگرانی و دغدغه برطرف شود. باید بسمتی برویم که بجای احزاب دولتی و یا محفلی احزابی واقعی و حرفه ای داشته باشیم . باید هم احزاب و هم حاکمیت به حزب و حکمرانی حزبی توجه ویژه ای داشته باشند تا پاسخگویی و شفافیت بیشتر شود و عده ای با عوامفریبی و پوپولیستی در رقابتهای سیاسی نتوانند به قدرت راه یابند که در مقابل عملکردشان پاسخگو نباشند. نظام جمهوری اسلامی ایران این ظرفیت و پتانسیل را دارد که درآن احزاب واقعی و حرفه ای رشد و توسعه یابند , برای مردم سالاری دینی نیاز به حزب و فعالیت حزبی میباشد پیشرفت و توسعه احزاب باعث تقویت و اعتلای کشور خواهد شد.

*عضو حزب ندای ایرانیان